Regelgeving voor industriele veiligheid: structuur en verantwoordelijkheid

Doel van presentatie: Licht op structuur regulering veiligheid gevaarlijke stoffen en daaraan gekoppelde verantwoordelijkheden

Verhaal over structuur ook van toepassing op aanpak andere milieuproblemen maar……… Veiligheid is veel intenser en uitgebreider gereguleerd Interferentie tussen de verschillende stelsels van regulering is bij veiligheid veel groter.

Daarom spreuken Voor reguliere milieu-onderwerpen (lucht, geluid etc.): alle beetjes helpen Voor veiligheidsonderwerpen: - Ongeluk zit in klein hoekje (implicatie: alle hoekjes moet je reguleren) - Zo sterk als de zwakste schakel

Waarmee hebben wij te maken? Grote hoeveelheid aan complexe chemische en fysische technieken en processen Tienduizenden aan stoffen met een diversiteit aan gevaren en eigenschappen Sterke internationaal karakter van handel in en vervoer van die stoffen

Stadia veiligheidsbeleid Proactief: risicobeleid (o.a. GS) Preventief: bronbeleid (o.a. GS) Preparatie: (o.a. CdK ) Reactief: (o.a CdK)

Bronbeleid: kenmerken -Gericht op ‘zo veiligheid mogelijk’ (de norm). -Technisch, empirisch, praktisch en concreet -Eeuwenoud (al doende leert men) -Vaak zeer relevant voor de veiligheid -Ook gericht op andere gevolgen dan directe sterfte -Gericht op degenen die gevaarlijke activiteiten verrichten -Rol overheid: vooral toezicht en handhaving -Weinig politieke, beleidsmatige en maatschappelijke interesse

Bronbeleid: onderwerpen a. Onderzoek, classificatie, etikettering (stoffen) b. Techniek: vervoermiddelen, containers, verpakkingen, apparaten etc. (dingen) c. Gedrag: organisatie, deskundigheid, communicatie, verantwoording (sociaal)

risicobeleid Gericht op beoordeling aanvaardbaarheid van risico (kans op een effect (directe sterfte)) -Primair gericht op bestuursorganen -Theoretisch, mathematisch, abstract -Dertig jaar oud -Grote politieke en beleidsmatige belangstelling

Risicobeleid: aard beslissingen Aanvaardbaarheidskeuzen Locatiekeuzen (ruimtelijke ordening)

Hoofdcategorieen stelsels van regulering voor m.n. bronbeleid Distributie (roerende goederen) -Handel (in stoffen en voorwerpen) -Vervoer (deels) Fysieke activiteiten -Inrichtingen -Arbeidsomstandigheden -Vervoer (deels) -Andere zoals Bouwbesluit, ruimtelijke ordening

Handel: wat is dat? Juridisch verplaatsen (van vooral eigendomsrechten: koop en verkoop).

Handelsregels: doel -interne markt of te wel handel op basis van gelijke voorwaarden; -een voor de veiligheid verantwoorde omgang met de betrokken producten

Handelsregels: waarover? chemische stoffen: onderzoek, classificatie, etikettering (incl. veiligheidinformatieblad) en verpakking (Reach, biocidenrl ect.) Dingenregulering: technisch en ergonomisch in orde (vervoermiddelen, gastanks en -leidingen, explosieveilig materieel en andere apparaten

Verantwoordelijkheid voor uitvoering/ toezicht Rijk -stoffenregulering: IenM, SZW en VWS -dingenregulering: SZW m.u.v. vervoermiddelen en daarmee verband houdende technieken: IenM

Verantwoordelijkheid voor handelsregels in de markt Degene die een product in de Europese handel brengt (fabrikanten, importeurs); En soms ook Distributeur, eigenaren, exploitanten

Vervoersregels: herkomst en structuur Vooral internationaal: VN/IMO/CCR/EU Modaliteitsgewijs van opzet: dus voor elke type vervoer afzonderlijke verdragen en regelingen.

Verantwoordelijkheid overheid I en M

Verantwoordelijk voor de naleving: markt Een van de partijen betrokken in deze wereld bij het verplaatsen van een gevaarlijke stoffen (vervoerder, afzender, ontvanger, fabrikant, exploitant, eigenaar etc), Kortom: grote mondiale spreiding van verantwoordelijkheden

Vervoersregels: doel Vervoer op basis van gelijke vervoersvoorwaarden… Veiligheid

Vervoer reikwijdte Naast fysiek verplaatsen, vaak ook tijdelijke opslag van containers, laden en lossen. Implicatie o.a. tussentijdse opslag valt ook onder vervoersregels

Vervoersregels gev. stoffen: waarover Classificatie, etikettering en verpakking; Technische aspecten (vervoermiddelen, verpakkingen, tanks); Deskundigheid Verpakken, vullen en beladen Documentatie (vervoersdocument etc) Gedrag.

Arbeidsomstandigheden: verantwoordelijkheden Beleidsmatig: ILO/EU/SZW Uitvoering en handhaving: SZW Markt: werkgever en werknemer

Inhoud arboregels: algemeen Inventarisatie risico’s Voorlichting en scholing Deskundige bijstand (arbodienst) Technische en organisatorische maatregelen (veiligheidsbeheerssysteem)

Arboregelgeving: specifiek Arbeidsplaatsen (inrichting werkplek, elektrische installaties, explosieve en schadelijke atmosferen) Gevaarlijke stoffen Arbeidsmiddelen (geschikt en deugdelijk) Persoonlijke beschermingsmiddelen

Inrichtingen/verantwoordelijkheden Beleidsmatig: EU/I&M Uitvoering en handhaving: bevoegd gezag Markt: inrichtinghouder

Inrichtingenregels: inhoud -in kaart brengen risico’s (IVB, BRZO) -Beoordeling en verantwoording risico’s (vergunning) en ruimtelijke besluitvorming (BEVI e.d.) Bronmaatregelen (vooral PGS): - Installaties (soms keuring) -grenzen omvang activiteiten -Informatie etc.

Qua structuur Versplinterd Complex Spreiding verantwoordelijkheid overheid als markt Niet sluitend Overlappend Hoge concentratie regels inrichting

Gevolgen Per stof verschillend rechtsregime met specifieke rechtsregels Tienduizenden gevaarlijke stoffen Honderden regelingen en tienduizenden voorschriften