Onderwijstijd vliegwiel voor vernieuwing VO-congres 26 maart 2015 Annemiek Staarman VO-raad

Inhoud De kansen van de nieuwe wet Schaap en hek Onderwijsvernieuwing FAQ nwe wet onderwijstijd Het transitieplan Voorbeelden / richting Kansen Tips en adviezen

De kansen van de nieuwe wet Vergeet de oude wet zo snel mogelijk: Er is geen beoordelingskader: Er zijn geen regels over wat wel/niet mag. De onderwijsinspectie komt geen uren tellen Gebruik de nieuwe wet voor onderwijsvernieuwing Er is wel een norm maar die is ruim en flexibel Er zijn wel uitgangspunten over wat goed onderwijs is Er zijn afspraken over verantwoording

1 Schapen zijn dom en afhankelijk. 2. Geiten zijn slim en beweeglijk (fantasierijk!) WEES EEN GEIT

Het hek is weg ! De onderwijstijd wordt gemeten over de hele schoolloopbaan in plaats van per schooljaar Het gaat erom dat leerlingen een programma kunnen volgen ipv moeten: dus maatwerk School bepaalt wat wel/niet onderwijstijd is, niet de overheid.

Voorbeelden van kansen onderwijsvernieuwing Leerlingen die sneller kunnen en minder uren nodig hebben (individueel) Groepen die sneller kunnen en minder uren nodig hebben Vernieuwende vormen invoeren en zelf bepalen hoeveel: digitaal, online, buiten school,

Voorbeelden van kansen zonder onderwijsvernieuwing Loopbaanoriëntatie en culturele activiteiten tellen mee als onderwijstijd We gaan minder uren plannen, dus ook voor docenten. Er komt tijd vrij We plannen in het ene jaar wat meer dan in het andere jaar

Valkuil: waar staat het nieuwe hek? Analyse enquete vraag naar onderwijstijd Wat valt er nu wel en niet onder onderwijstijd? Hoe kan ik gepersonaliseerd leren op een goede manier verantwoorden binnen de wet op de onderwijstijd? Wat betekent het criterium dat het om onderwijsactiviteiten gaat die verzorgd worden onder verantwoordelijkheid van bekwaam personeel? Hoe gaan we om met de onderwijstijd bij versnelde programma’s, zoals 5-jarig vwo?

Wat valt er wel/niet onder onderwijstijd Als u in het programma onderdelen heeft ingepland die te maken hebben met het vervolgonderwijs dan mag u dat meetellen. Als u opdrachten geeft die buiten de klas / school worden uitgevoerd, dan mag u dat meetellen, bijvoorbeeld een bedrijfsbezoek Als u geen klassikale instructie geeft maar de leerlingen instrueert via flips of youtube dan mag u dat meetellen. Die instructie mag ook van een ander zijn, als u het heeft goedgekeurd. Als enkele leerlingen uit een cohort een versneld programma volgen en daardoor het aantal uren niet haalt, dan is dat geen probleem

Hoe gepersonaliseerd leren verantwoorden? Achtergrond van deze vraag is dat de verantwoording per cohort moet worden aangegeven. Dat kan bijvoorbeeld door binnen Vensters het lesprogramma per cohort op te nemen. Bij gepersonaliseerd leren zal de leertijd per leerling kunnen wisselen. Dat mag, en is geen probleem als er een ‘algemeen programma ‘ onder ligt wat de basis is voor het gehele cohort. In een ver doorgevoerd programma op individuele basis kan het zijn dat een relatief groot deel van de leerlingen uit een cohort een afwijkend programma volgt. Ook dat hoeft geen probleem te zijn, tenzij het betekent dat deze leerlingen aanzienlijk minder uren onderwijstijd volgen. Dan is het logisch dat u deze leerlingen extra activiteiten aanbiedt.

Wat is “onder verantwoordelijkheid van bekwaam personeel” U mag er van uit gaan dat al uw docenten onder dit criterium vallen, de vraag of de docent bevoegd is, is een andere discussie. “Onder verantwoordelijkheid van” is in breder dan dat de docent letterlijk aanwezig is tijdens het leren. Het gaat om lessen die de leerlingen uitvoeren in opdracht van een docent en waar ‘controle op de uitvoering’ bij zit. De uren/lessen staan geprogrammeerd maar dat hoeft ook niet te betekenen dat ze in school plaatsvinden. Mag bij gepersonaliseerd leren dus ook digitaal lesmateriaal dat thuis wordt benut meegerekend worden met onderwijstijd? De grootste vraag bij dit criterium is waarschijnlijk waar ‘huiswerk’ begint en onderwijstijd eindigt, er is een grijs gebied.

Hoe om te gaan met bijvoorbeeld 5-jarig vwo, 6 jarige havo, etc De nieuwe wet geeft hier nog geen antwoord op. Het ligt voor de hand te veronderstellen er voor dit soort programma’s in dezelfde systematiek gerekend kan worden en dat het, bijvoorbeeld bij een 5-jarig vwo, er een jaar minder onderwijstijd gerekend wordt.

Zijn er dan geen belemmeringen meer? Jazeker wel: buiten de wet onderwijstijd om zijn er regels aan te wijzen die weer belemmerend werken Wat noemt u? Taakbeleid Bevoegdheid docenten Organisatie bij invoering gepersonaliseerd leren Draagvlak in de organisatie bij vernieuwing Het transitieplan

Transitieplan De bedoeling van het transitieplan is dat het inzichtelijk wordt welke (structurele!) veranderingen er plaats gaan vinden in de onderwijsprogrammering en hoe dit ten goede komt aan de werkdrukverlaging. (Def) Een transitie is een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen

In ieder geval Voorbeeld Werkgelegenheidsbehoud Lessentabel Taakbeleid Spreiding lesweken Klassengrootte Werkdruk Onderwijstijd Lessentabel Taakbeleid / aantal lessen p docent Indeling schooljaar Klassengrootte Overige

Waarom is dit zo lastig ? Verschillen per school; de ene school zal geen mogelijkheden zien (willen), de andere school zal ingrijpend willen veranderen (of heeft dat al gedaan). Bij sommige scholen wordt het een langerdurend proces waarin de komende jaren gewerkt wordt aan onderwijsvernieuwing die mogelijk wordt door de nieuwe wet. De wet op de onderwijstijd helpt bij nieuwe programmering maar onderwijsvernieuwing staat ook op zichzelf

Uw eerste reacties Wij veranderen wel maar: houden geen geld over, er vallen geen uren vrij (dus geen TP) Wij veranderen niets (dus geen TP) Wij kunnen het nog (nog) niet: Het transitieplan komt te vroeg, het is een proces.

De richting die u aangeeft De korte klap: Wij benoemen meer zaken dan nu als lestijd Wij willen onderwijsassistenten inzetten Wij willen minder lesuren voor docenten realiseren Wij overleggen nu met de verschillende geledingen over wat we op korte termijn kunnen realiseren

Kans ? Zie het transitieplan als kans voor het aanpakken van kwaliteitsverbetering en van de werkdruk Ga dus van ‘vrijkomen van middelen’ naar: ‘hoe werkdruk verlagen’

Hoe dan ? Begin bij de veranderingen n.a.v. onderwijstijd Bespreek wat onder onderwijstijd valt (ruim nemen) Kijk waar de werkdruk vandaan komt Kijk waar ruimte zit in rooster/lessen Laat de zakjapanner thuis

Adviezen Taakbeleid Laat docenten zelf kijken naar het taakbeleid en daar wat over zeggen Vergelijk je school met landelijk beeld Bespreek wat het begrip les inhoudt en neem dat ruim (zie onderwijstijd)

Adviezen Werkdruk Laat docenten zelf kijken naar de werkdruk en daar over adviseren Onderzoek de werkdruk, waar komt ie vandaan, hoe zit het op andere scholen, wat is de beleving

Tips: Het is een proces, dus benader het als een proces Het is een gezamenlijk plan, dus doe het gezamenlijk - Voorbeelden van commissies en werkgroepen Kijk naar elkaars (gezamenlijke) belang en breng dat samen: - onderwijstijd gebruiken voor vernieuwing/kwaliteit - onderwijstijd gebruiken voor werkdrukverlaging

Basis Gesprek tussen de schoolleiding en de MR over de wijze waarop de school wil omgaan met de nieuwe wet. Het resultaat van - en de eventuele afspraken uit - dit gesprek worden vastgelegd in een transitieplan. Dit jaar: transitieplan 1.0, volgend jaar (wellicht) 2.0

Vier vragen om te beantwoorden in een gezamenlijk overleg Welke ambities heeft de school voor het (verkennen van de mogelijkheden) voor onderwijsvernieuwing en welke mogelijkheden kan de wet bieden? Wat is het tijdpad om die ambitie in de school verder vorm te geven? Op welke wijze wordt dit tijdpad dit schooljaar én op de langere ter mijn (schooljaar 2016-2017 en verder) vormgegeven? Hoe worden ouders, leerlingen betrokken?