Klasmanagement en Reflectie Groepssessie 16 maart 2015 - Groep 1

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (=deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak Curatieve maatregelen Preventieve maatregelen Oefening conflictsituatie Plan uw klasmanagement (=deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (=deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak Curatieve maatregelen Preventieve maatregelen Oefening conflictsituatie Plan uw klasmanagement (=deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

INLEIDING

We bekijken dit fragment: https://www.leraar24.nl/video/1525#tab=0

Klasmanagement • Definitie?

Klasmanagement KM is niet in te perken tot een aspect van organisatie (bv. reglementen, regels, disciplinaire maatregelen) of kenmerken van de leerlingen (spijbelgedrag, agressie, …).

Klasmanagement Een verzamelterm voor alle maatregelen die een leerkracht neemt om een klimaat te scheppen waarin leerlingen met succes kunnen leren en werken.

In een klas gebeuren twee zaken… Het bereiken van leerdoelen EN er ontstaan relationele bindingen tussen alle actoren.

In een klas gebeuren twee zaken… Als die bindingen stevig en positief zijn, kan de leerstof het centrale thema zijn en blijven, gesteld dat de leerkracht die leerstof didactisch aantrekkelijk en goed gestructureerd aanbrengt.  Een goed opgebouwde les is de beste preventie voor problemen in de klas.

Risico op conflicten vergroot Klas Bereiken van leerdoelen Ontstaan relationele bindingen tussen ALLE actoren Indien één van beide niet goed zit Risico op conflicten vergroot

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (=deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak Curatieve maatregelen Preventieve maatregelen Oefening conflictsituatie Plan uw klasmanagement (=deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

EEN CONFLICTSITUATIE

Verloop van de conflictsituatie Les Algemene Muziekleer: 3de graad KSO-klas, 5 Woordkunst-Drama met 18 lln. 12 lln. gaan in hun vrije tijd naar de muziekacademie. Er is dus een groot niveauverschil tussen de lln.. Zo zijn er lln. die zich vervelen en lln. die niet begrijpen waarover lk. spreekt. Lln. met meer voorkennis krijgen extra oefeningen. Ze zeggen dat de les saai is en storen voortdurend. De leerkracht moet de les steeds onderbreken waardoor er te weinig tijd is voor extra uitleg aan de lln. die het nodig hebben. (zie de bijlage voor een gedetailleerd script)

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (=deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak Curatieve maatregelen Preventieve maatregelen Oefening conflictsituatie Plan uw klasmanagement (=deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

De analyse

Hoe kan dit conflict gekoppeld worden aan het referentiekader? Opdracht: Op welke manier hebben de elementen uit het referentiekader het klasmanagement negatief beïnvloed?

Referentiekader Leerdoelen Werkvormen Leerinhoud Media Evaluatie Organisatie Context / Ouders Instructieverantwoordelijke

Leerdoelen: niveau van de doelen is te laag voor een groot deel van de klas de doelen zijn enkel cognitief, geen aandacht voor sociaal-emotionele doelen (attitudedoelen)

2. Werkvormen: enkel klassikale instructies en individueel oefeningen oplossen (en dit in bijna elke les)

3. Leerinhouden: overlappend met leerstof van muziekacademie niet uitdagend voor de sterke groep extra oefeningen voor de sterke groep volledig aangeboden door de leerkracht

4. Media: bord en werkboek zijn niet motiverend genoeg voor de lln. die sterk zijn in muziek geen computers of muziekinstrumenten, ….

5. Evaluatie: de leerkracht komt rond en evalueert bij elke lln. of de oefeningen correct opgelost zijn. enkel cognitieve doelen worden geëvalueerd.

6. Lesorganisatie: Regels en straffen: Infrastructuur: regels zijn opgesteld door de lk. Een overtreding (teveel lawaai maken) betekent een nota in de schoolagenda. lk. zegt dat lln. moeten doen wat van hen verwacht wordt lk. merkt het spelen van galgje niet meteen op Infrastructuur: de banken staan opgesteld in rijen met 1 gang in het midden.

7. Context/ouders: de lk. noteert in de schoolagenda van Nicolas dat hij onbeleefd was tegen de leerkracht.

8. Instructieverantwoordelijke: Beliefs: lk. voelt zichzelf nog niet bekwaam in klasmanagement (weinig ervaring) lk. vindt het vervelend voor de lln. dat de leerstof overlapt, maar ziet dat niet als geldig excuus om te les te storen Relatie lk.-lln.: lk. geeft weinig verantwoordelijkheden aan lln. lk. heeft een onzekere houding

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (=deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak Curatieve maatregelen Preventieve maatregelen Oefening conflictsituatie Plan uw klasmanagement (=deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

De aanpak

De aanpak A. Hoe kan er worden ingegrepen in de conflictsituatie? = curatieve maatregelen B. Hoe had de conflictsituatie kunnen voorkomen worden? (cf. link met referentiekader) = preventieve maatregelen

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (=deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak Curatieve maatregelen Preventieve maatregelen Oefening conflictsituatie Plan uw klasmanagement (=deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

Curatieve maatregelen 3 mogelijke strategieën: Negeren Bestraffen Belonen

De aanpak Opdracht: Noteer na het lezen van het scenario enkele curatieve maatregelen

Curatieve maatregelen Welke strategie? Negeren: hier niet ideaal Bestraffen: ja Belonen: ja

Curatieve maatregelen Bestraffen: lk: “Nicolas, ik ben heel blij dat je de oefeningen correct opgelost hebt, (=belonen) maar als jullie nu niet stoppen met babbelen, ga ik jullie moeten uit elkaar halen, want op deze manier verstoren jullie de les. Daardoor kunnen de andere lln. zich niet meer concentreren. ”

Curatieve maatregelen Bestraffen: vervolgens de lln. uit elkaar halen als ze blijven babbelen (wat je aankondigt steeds uitvoeren)

Curatieve maatregelen Bestraffen: lk: “De andere lln. hebben mijn hulp nodig en ik vind het zeer moeilijk hen te helpen wanneer jullie niet rustig werken.” lk: “Nicolas, als je je ongenoegen over dit vak wilt uiten, zou ik willen dat je dat op een beleefde manier doet” Nicolas apart aanspreken na de les

Curatieve maatregelen Belonen: laat de lln. voorstellen doen om de les interessanter te maken complimenteer de sterke groep met hun hoge werktempo

Curatieve maatregelen Belonen: vraag of iemand hulp wil bieden aan lln. die hulp nodig hebben laat de sterke lln. muziek creëren (uitdagende keuzeoefeningen)

Link met referentiekader en impact op klasmanagement Enkele voorbeelden

Link met referentiekader: Voorbeeld 1: lk: “Nicolas, ik ben heel blij dat je de oefeningen correct opgelost hebt.(=belonen) Maar als jullie nu niet stoppen met babbelen, ga ik jullie moeten uit elkaar halen, want op deze manier verstoren jullie de les. Daardoor kunnen de andere lln. zich niet meer concentreren. ” Link met referentiekader: Ingreep op vlak van organisatie, namelijk regels en straffen.

Impact op klasmanagement: Voorbeeld 1: Impact op klasmanagement: In thema 1, bij VLOR adviezen bij het geven van straffen.(2005, p. 56) staat ‘een straf is gericht op het gedrag en niet op de persoon’. De leerkracht doet dit op een rustige manier. Ze voorspelt ook wat de mogelijke gevolgen zijn. Dit zorgt voor een betere lk-lln. relatie.

Impact op klasmanagement: Voorbeeld 1: Impact op klasmanagement: Werk aan ‘relational capital’: Probeer zeer bewust om te gaan met leerlingen die snel storend gedrag vertonen. Probeer ook met hen een relatie op te bouwen. Reageer altijd respectvol, wat er ook gebeurt. Respecteer de integriteit van de persoon van een leerlingen; ondanks hun gedrag. Zie thema 3, (Hamre & Pianta, 2001, p.55)

Link met referentiekader: Voorbeeld 2: laat de sterke lln. muziek creëren (uitdagende keuzeoefeningen) Link met referentiekader: Ingreep op vlak van werkvormen en leerinhoud.

Impact op klasmanagement: Voorbeeld 2: Impact op klasmanagement: Dit is een activerende werkvorm waardoor de leerlingen sterker betrokken zijn bij de leerstof. Dit doet het storend gedrag dalen en zorgt voor een positiever leerklimaat. Een activerende lesaanpak helpt storend gedrag tegen te gaan. Nederlandse Onderwijsraad (2010, p.35)

Impact op klasmanagement: Voorbeeld 2: Impact op klasmanagement: In thema 1 valt te lezen bij instructie-activiteiten dat coöperatieve werkvormen meer aanspreken en dat aanpakken waarbij verantwoordelijkheid gegeven wordt aan de leerlingen een grotere impact hebben. Ook het geven keuzeopties leveren van een grotere inzet op.

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (=deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak Curatieve maatregelen Preventieve maatregelen Oefening conflictsituatie Plan uw klasmanagement (=deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

Preventieve maatregelen "Pak iets aan voordat het een probleem is. Schep orde voordat de chaos intreedt.“ – Lao-Tse

De aanpak Opdracht: Noteer enkele preventieve maatregelen. M.a.w. hoe kon deze lk. het klasmanagement beter plannen? Gebruik hierbij het referentiekader

Preventieve maatregelen Leerdoelen: zorg voor verdiepings- of verbredingsdoelen voor de sterke groep besteed aandacht aan attitudedoelen: elkaar leren helpen, zelfstandig kunnen werken, …

Preventieve maatregelen 2. Werkvormen: maak gebruik van motiverende werkvormen: bv. peer-tutoring, expertgroepen, … maak zelfstandig werk mogelijk op eigen niveau

Preventieve maatregelen 2. Werkvormen: gebruik spelvormen varieer voldoende

Preventieve maatregelen 3. Leerinhouden: voorzie leerstof op het niveau van de lln. laat lln. ook leerinhouden aanbrengen

Preventieve maatregelen 3. Leerinhouden: laat leerinhouden aan- sluiten bij de leefwereld van lln.

Preventieve maatregelen 4. Media: voorzie meer dan papier (stimuleer verschillende zintuigen) laat hen ook muziek beluisteren

Preventieve maatregelen 4. Media: eventueel instrumenten meebrengen

Preventieve maatregelen 4. Media: gebruik eventueel online-tools

Preventieve maatregelen 5. Evaluatie: geef lln. ook verantwoordelijkheden, peer-evaluatie, zelf-evaluatie, … evalueer ook sociaal-emotionele doelen: bv. kunnen ze elkaar helpen, zelfstandig werken, …

Preventieve maatregelen 6. Lesorganisatie: Regels en straffen: stel samen met de lln. klasregels op zorg dat lln. weten wat de straffen zijn bij het niet opvolgen van de regels bestraf het gedrag en niet de persoon beloon voldoende (behaviorisme)

Preventieve maatregelen 6. Lesorganisatie Infrastructuur: zorg voor een bankopstelling waarbij je duidelijk overzicht hebt over de volledige klas en beweeg door de klas laat lln. die de vaak de orde verstoren niet naast elkaar zitten zorg voor een ordelijke klas richt de klas gezellig in (indien mogelijk)

Preventieve maatregelen 7. Context/ouders: attitudes aanduiden in agenda. Dus ook mogelijkheid bieden om het positieve aan te kruisen. Contacteer ouders niet alleen wanneer er problemen opduiken. Probeer ook op een positieve manier met hen in contact te komen.

Preventieve maatregelen 8. Instructieverantwoordelijke: Beliefs:

Preventieve maatregelen 8. Instructieverantwoordelijke: Beliefs: wees zelf enthousiast over uw vak bekijk de situatie eens vanuit het perspectief van lln. die ongewenst gedrag stellen leg de schuld niet te snel bij de lln. probeer de waarde van de diversiteit te zien i.p.v. de problemen (niveauverschil)

Preventieve maatregelen 8. Instructieverantwoordelijke: Relatie lk.-lln.: geef ook voldoende aandacht aan de sterke lln. kijk de lln. voldoende aan durf verantwoordelijkheden te geven aan lln. besteed aandacht aan de groepsdynamiek

Verantwoording van de keuzes Enkele voorbeelden

Thema 2, zelfdeterminatietheorie Voorbeeld 1: 3. Leerinhouden: laat lln. ook leerinhouden aanbrengen lerenden helpen om zelf eigen leerdoelen naar voren te schuiven verhoogt de motivatie (PPT thema 1) leerstof door lln. laten aanbrengen werkt autonomieondersteundend en verhoogt bijgevolg de intrinsieke motivatie. Thema 2, zelfdeterminatietheorie

Voorbeeld 2: 6. Lesorganisatie / Infrastructuur: zorg voor een bankopstelling waarbij je duidelijk overzicht hebt over de volledige klas en beweeg door de klas Je kan de klasopstelling veranderen in een U-vorm. De opstelling laat toe dat er een grotere contactzone is en de lk. kan de lln. goed observeren. Zie thema 5, filmfragment ‘De invloed van seating arrangements op het leer- en instructieproces

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (=deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak Curatieve maatregelen Preventieve maatregelen Oefening conflictsituatie Plan uw klasmanagement (=deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

OEFENING CONFLICTSITUATIE

Verloop van de conflictsituatie Les Duits 3de graad ASO-klas, 5 Economie-Moderne Talen met 21 lln.. Sofie is licht autistisch en staat wat buiten de groep. Sofie komt net als enkele andere lln. te laat de klas binnen. De leerkracht beslist om Sofie geen opmerking te geven, maar een aantal jongens die ook te laat binnen komen moeten het wel ontgelden. De jongens laten duidelijk merken dat ze dit oneerlijk vinden. (zie het lesmateriaal voor een gedetailleerd scenario)

De aanpak Opdracht: Noteer na het lezen van het scenario enkele curatieve maatregelen

De aanpak Opdracht: Noteer enkele preventieve maatregelen. M.a.w. hoe kon deze lk. het klasmanagement beter plannen? Gebruik hierbij het referentiekader

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (= deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak curatieve maatregelen preventieve maatregelen Plan uw klasmanagement (= deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

PLAN UW KLASMANAGEMENT (= deel 2 praktijkopdracht)

Het plannen van klasmanagement Een goede lesvoorbereiding voorkomt problemen met klasmanagement Nemen van preventieve maatregelen die betrekking hebben op de verschillende elementen in het referentiekader (zie preventieve maatregelen bij conflictoplossing)

Een goede lesvoorbereiding voorkomt problemen met klasmanagement Overloop dus alle elementen uit het referentiekader en maak tijdens het voorbereiden doordachte keuzes die het klasmanagement bevorderen (zie dia 51 – dia 65)

Overzicht Inleiding Een conflictsituatie (= deel 1 praktijkopdracht) De analyse De aanpak curatieve maatregelen preventieve maatregelen Plan uw klasmanagement (= deel 2 praktijkopdracht) Uiteenzetting praktijkopdracht

PRAKTIJKOPDRACHT

Praktijkopdracht - organisatie Deadline: vrijdag 15 mei om 17 uur.   Opladen in studentenpublicaties / GROEP 1 EN Papieren versie op het secretariaat ten laatste dinsdag 19 mei Later = meteen tweede zittijd 17 augustus Feedbacksessie groep 1 donderdag 23 april

Praktijkopdracht - vereisten Voorblad Deel 1: Een conflictsituatie Maximaal 4 blz. excl. bijlagen en grondplan Deel 2: Klasmanagement plannen Maximaal 8 blz. excl. bijlagen Bijlagen met lesmateriaal om het geheel betekenisvoller te maken.