Vreemde ogen dwingen toezicht op infectiepreventie door IGZ Dr. Merel F. M. Langelaar Coördinerend specialistisch senior inspecteur IGZ

Nederland, AMR en BRMO 2 SFK 2012

Nederland, zorginfecties en BRMO 3 Zes procent ziekenhuispatiënten in de Europese Unie krijgt zorginfectie In de periode liep 6,0% van de ziekenhuispatiënten in de 28 landen van de Europese Unie (EU), IJsland en Noorwegen een zorginfectie op, met een range tussen de afzonderlijke landen van 2,3-10,8%. In Nederland ging het om 7,4% van de ziekenhuispatiënten. Voorzichtigheid geboden bij internationale vergelijking zorginfecties Gemiddelde prevalentie zorginfecties in ziekenhuizen ruim 5% in periode De prevalentie van zorginfecties in ziekenhuizen bedraagt gemiddeld 5,5% (95% betrouwbaarheidsinterval: 5,4-5,7%) over de periode (zie tabel 1). De spreiding tussen de verschillende ziekenhuizen bedraagt 0,0-12,1%. Postoperatieve wondinfecties en urineweginfecties zijn de meest voorkomende zorginfecties. Patiënten met zorginfectie ruim drie keer langer opgenomen dan patiënten zonder zorginfectie De mediane opnameduur van patiënten met een zorginfectie bedraagt 18 dagen versus 5 dagen bij patiënten zonder zorginfectie. Het percentage patiënten met een zorginfectie dat met antibiotica wordt behandeld is 75% versus 29% van de patiënten zonder zorginfectie. ESBL-vormend micro-organisme veroorzaakt 0,1% van de zorginfecties Bij het vaststellen van zorginfecties is onderzoek naar de ziekteverwekker niet altijd noodzakelijk. In gevallen waarbij de verwekkers wel zijn vastgesteld, was een ESBL-vormend micro-organisme de veroorzaker van 0,1% van de infecties.ESBL Nationaal Kompas volksgezondheid Bron: PREZIES

Maar: 4

Gemist in Maasstad: 5  Vroege detectie van uitbraken en strikte naleving van infectiepreventierichtlijnen  Het ziekenhuisbestuur is verantwoordelijk voor een adekwaat infectiepreventiebeleid en ieders verantwoordelijkheden moeten door het bestuur duidelijk belegd zijn  Het doen van audits is essentieel om ervoor te zorgen dat zorgpersoneel de richtlijnen voor infectiepreventie naleeft

De inspectie Ziet toe op de goede kwaliteit van zorg Risicogebaseerd 6

Risico:Toenemende resistentie > aanleiding voor onderzoek 7 CDC Antibiotic resistance threats, US 2013

De rol van de inspectie Toezicht en handhaving Binnen het kader van de wet (zoals Kwaliteitswet zorginstellingen, wet beroepen in de individuele gezondheidszorg: BIG) en de professionele standaard (op het gebied van microbiologie: richtlijnen van SWAB, WIP, NVMM) IGZ toetst of richtlijnen worden nageleefd. Als dat niet zo is: legt maatregelen op.

AMR: “ No action today, no cure tomorrow” 9 CDC Recommends Four Core Actions First, prevent infections. Second, track drug-resistant infections to focus prevention and control efforts, including through better diagnostic tests. Third, use antibiotics responsibly. About half of antibiotic use in humans unnecessary or inappropriate. And fourth, develop new drugs and tests to better detect and treat these infections

“First, prevent infections” 2 miljoen ziekenhuisopnames per jaar In een willekeurig ziekenhuis: +/- 1/3 van de patienten krijgt ab +/- 10% van de patienten heeft een zorginfectie +/- 50% van de ab-behandelingen is vanwege een zorginfectie zorginfecties > ab nodig 10

Vraagstelling TT BRMO (TIP) Zijn de ziekenhuizen voldoende voorbereid op de enorme toename van BRMO? Leeft men de richtlijnen voldoende na? 11

Tijdpad 12 Thema opnemen in werkplan IGZ (2011) Projectgroep samen brengen, plan schrijven, startbijeenkomst: herfst 2012 Instrumenten maken: digitale vragenlijst en bezoekinstrument, voorleggen intern en extern: eind 2012 Verzenden digitale vragenlijst alle ziekenhuizen (n=94): feb 2013 Bezoeken ziekenhuizen (n=26): april-juli 2013 Individuele rapporten naar ziekenhuizen en handhaving: tot begin 2014 Publicatie geaggregeerd rapport: december 2013 Evaluatie en bijstelling: begin 2014 Vervolg

Wat toetst de inspectie? Algemene en bijzondere voorzorgsmaatregelen: Doet men alles om verspreiding van micro-organismen te voorkomen? Risicoinventarisatie, typering en communicatie: Worden BRMO tijdig opgemerkt? (aan de deur, binnen het ziekenhuis) Wordt circulatie van BRMO tijdig herkend, opgespoord en bestreden? Wordt hierover goed gecommuniceerd, intern en extern? Kwaliteitssysteem: Is de werkwijze vastgelegd in procedures die regelmatig worden geëvalueerd, bijgesteld en gecontroleerd? 13

Onderzoek 2013, vragenlijst en bezoek Conclusie: 14 Inspectie maakt zich zorgen MAAR Grote en snelle verbeteringen mogelijk!

De resultaten 15

16 Resultaat bezoek totaal Kwaliteitssysteem Onvoldoende621 Voldoende3113 X-as:26 ziekenhuizen Y-as: 18 onderwerpen

Bezoekscores (totaal) 17

1. Persoonlijke hygiëne Werkkleding Handhygiëne Beschermende kleding Reiniging en desinfectie Reiniging en desinfectie Bedpanspoelruimte Schoonmaaksysteem

3. Bijzondere voorzorgsmaatregelen Gedrag Vragenlijst: weinig ge-audit Bezoek: oefenen veilig in- en uitsluizen Gedrag verpleging/artsen Voorzieningen Vragenlijst Bezoek Risicoinventarisatie Risicoinventarisatie slecht: MRSA niet goed BRMO in het algemeen afwezig Dossiervorming groot risico voor de patiëntveiligheid

20 Resultaten Grote en snelle verbeteringen 26 bezoeken 24 herbezoeken 10 onvoldoende 14 voldoende 3 voldoende 1 nog niet afgerond 2e herbezoek audit resultaten 6 voldoende April-Juli 2013 December 2013

Conclusies 1  In algemene zin zijn de NLse ziekenhuizen onvoldoende voorbereid op de enorme toename van BRMO  Grote verschillen tussen ziekenhuizen  Hoog niveau van infectiepreventie is mogelijk  Dat kan in relatief korte tijd bereikt worden 21

Conclusies 2  Het toezichtsproject heeft infectiepreventie hoger op de agenda gezet  Toezicht en handhaving heeft geleid tot verbeteringen  De inspectie zal doorgaan met TIP  Verbetering van het niveau van infectiepreventie leidt tot hogere kwaliteit van zorg, inclusief patiëntveiligheid. Dit is het doel van zowel de (professionals in de) ziekenhuizen als de inspectie  Met respect voor ieders rol kunnen de inspectie en het veld gezamenlijk dit doel bereiken 22

Vervolg Afhandeling lopend toezicht Uitwerking vervolgonderzoek op basis van evaluatie en overleg met veld Nieuwe rondes bezoeken Modulaire structuur, o.a. toevoegen antibiotic stewardship 23

24 Team TIP Marijke Bilkert Robbin Westerhof Stephanie Hulsbosch Merel Langelaar