Epistula 4.19 Een voorbeeldige echtgenote Een liefhebbende tante (1-5) Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (6-10) Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (10-13) Onze dank voor een hoopvolle toekomst (14-19) Onze dank voor een hoopvolle toekomst (19-22)

Een liefhebbende tante (1-5) C. PLINIUS CALPURNIAE HISPULLAE SUAE S. Cum sis pietatis exemplum, fratremque optimum et amantissimum tui pari caritate dilexeris, filiamque eius ut tuam diligas, nec tantum amitae ei adfectum verum etiam patris amissi repraesentes, non dubito maximo tibi gaudio fore cum cognoveris dignam patre dignam te dignam avo evadere. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een liefhebbende tante (1-5) C. PLINIUS CALPURNIAE HISPULLAE SUAE S. Cum sis pietatis exemplum, fratremque optimum et amantissimum tui pari caritate dilexeris, filiamque eius ut tuam diligas, nec tantum amitae ei adfectum verum etiam patris amissi repraesentes, non dubito maximo tibi gaudio fore cum cognoveris dignam patre dignam te dignam avo evadere. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een liefhebbende tante (1-5) C. PLINIUS CALPURNIAE HISPULLAE SUAE S. Cum sis pietatis exemplum, fratremque optimum et amantissimum tui pari caritate dilexeris, filiamque eius ut tuam diligas, nec tantum amitae ei adfectum verum etiam patris amissi repraesentes, non dubito maximo tibi gaudio fore cum cognoveris dignam patre dignam te dignam avo evadere. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een liefhebbende tante (1-5) C. PLINIUS CALPURNIAE HISPULLAE SUAE S. Cum sis pietatis (1) exemplum, fratremque optimum et amantissimum tui (2) pari caritate dilexeris (3), filiamque eius ut tuam diligas, nec tantum amitae ei (4) adfectum verum etiam patris amissi repraesentes, non dubito maximo tibi gaudio (5) fore cum cognoveris dignam patre dignam te dignam avo evadere (6). Verklaar het gebruik van de naamval. Verklaar het gebruik van de naamval. Geef ook een letterlijke vertaling? Benoem de vorm en verklaar het gebruik ervan. Welke naamval herken je hier? Bij welke werkwoordsvorm sluit dit aan? Wie is het niet-uitgedrukte onderwerp van de a.c.i.? genitivus; bijvoeglijke bepaling (‘van’) bij exemplum genitivus objectivus bij amantissimum; vertaal i.c.m. amantissimum: ‘die veel van jou hield’ coni. perf. act. 2e ev., coni. na cum dativus; sluit aan bij repraesentes dativus finalis; ‘tot vreugde’ Calpurnia (je zou eam kunnen aanvullen) Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een liefhebbende tante (1-5) C. PLINIUS CALPURNIAE HISPULLAE SUAE S. Cum sis pietatis exemplum, fratremque optimum et amantissimum tui pari caritate dilexeris, filiamque eius ut tuam diligas, nec tantum amitae ei adfectum verum etiam patris amissi repraesentes, non dubito maximo tibi gaudio fore cum cognoveris dignam patre dignam te dignam avo evadere. Dierbare Calpurnia Hispulla Omdat jij een toonbeeld van toewijding bent en van jouw zeer voortreffelijke broer, (en) die veel van jou hield, met gelijke liefde hebt gehouden, en omdat jij van zijn dochter houdt als was het je eigen dochter, en omdat jij haar niet alleen de genegenheid van een tante betoont maar ook [die] van haar vader, die zij verloren heeft, twijfel ik er niet aan dat het jou tot zeer grote vreugde zal zijn wanneer jij zult weten (vernomen zult hebben) dat zij zich ontwikkelt waardig aan haar vader, waardig aan jou, waardig aan haar grootvader. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (6-10) Summum est acumen summa frugalitas; amat me, quod castitatis indicium est. Accedit his studium litterarum, quod ex mei caritate concepit. Meos libellos habet lectitat ediscit etiam. Qua illa sollicitudine cum videor acturus, quanto cum egi gaudio adficitur! Disponit qui nuntient sibi quem adsensum quos clamores excitarim, quem eventum iudici tulerim. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (6-10) Summum est acumen summa frugalitas; amat me, quod castitatis indicium est. Accedit his studium litterarum, quod ex mei caritate concepit. Meos libellos habet lectitat ediscit etiam. Qua illa sollicitudine cum videor acturus, quanto cum egi gaudio adficitur! Disponit qui nuntient sibi quem adsensum quos clamores excitarim, quem eventum iudici tulerim. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (6-10) Summum est acumen summa frugalitas; amat me, quod castitatis indicium est. Accedit his studium litterarum, quod ex mei caritate concepit. Meos libellos habet lectitat ediscit etiam. Qua illa sollicitudine cum videor acturus, quanto cum egi gaudio adficitur! Disponit qui nuntient sibi quem adsensum quos clamores excitarim, quem eventum iudici tulerim. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (6-10) Summum est acumen summa frugalitas; amat me, quod (1) castitatis indicium est. Accedit his (2) studium litterarum, quod (3) ex mei (4) caritate concepit. Meos libellos habet lectitat ediscit etiam. Qua (5) illa sollicitudine cum videor acturus, quanto cum egi gaudio adficitur! Disponit qui nuntient (6) sibi quem adsensum quos clamores excitarim (7), quem eventum iudici tulerim. Hoe moet je dit hier vertalen? Waaraan zie je dat? Citeer de Latijnse woorden waarnaar dit verwijst. Dit is geen ablativus. Hoe kan het dat dit toch direct na ex staat? Citeer het congruerende tekstelement. Verklaar het gebruik van de modus. Is dit een coniunctivus perf. of futurum exactum? Waaraan zie je dat? als betrekkelijk vnw. met ingesloten antecedent: ‘wat’. Het kan niet ‘omdat’ zijn, want dat klopt niet in de context. Summum t/m est Hier is het, ‘die’: er is een onzijdig antecedent (studium), dus daarop kan het aansluiten. Opnieuw is omdat onzinnig. Het is een genitivus objectivus bij caritate ‘liefde voor mij’; de genitivus staat vaak tussen het voorzetsel en het bijbehorende woord Met sollicitudine; niet met illa want dat is een nominativus coni. praesens; finale coniunctivus na qui. vertaal ‘mensen die moeten …’ coni. perf., want het is een afhankelijke vraagzin ingeleid door quem; coni. is verplicht in indirecte rede Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (6-10) Summum est acumen summa frugalitas; amat me, quod castitatis indicium est. Accedit his studium litterarum, quod ex mei caritate concepit. Meos libellos habet lectitat ediscit etiam. Qua illa sollicitudine cum videor acturus, quanto cum egi gaudio adficitur! Disponit qui nuntient sibi quem adsensum quos clamores excitarim, quem eventum iudici tulerim. Zij is zeer scherpzinnig, zeer bezonnen (Aan haar is de hoogste scherpzinnigheid…); ze houdt van mij, wat een teken is van kuisheid. Daarbij komt haar interesse in de literatuur, die zij uit liefde voor mij heeft opgevat. Mijn geschreven werkjes heeft ze, leest ze steeds weer, leert ze zelfs van buiten. Wat is zij bezorgd (Door wat een bezorgdheid wordt zij geraakt) wanneer zij ziet dat ik een pleidooi ga houden, wat is zij blij (door hoe grote vreugde …) wanneer ik een pleidooi heb gehouden! Ze regelt [mensen] die haar moeten berichten welke bijval, wat voor gejuich ik heb opgewekt, welk resultaat in (van) het proces ik heb behaald. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (10-13) Eadem, si quando recito, in proximo discreta velo sedet, laudesque nostras avidissimis auribus excipit. Versus quidem meos cantat etiam formatque cithara non artifice aliquo docente, sed amore qui magister est optimus. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (10-13) Eadem, si quando recito, in proximo discreta velo sedet, laudesque nostras avidissimis auribus excipit. Versus quidem meos cantat etiam formatque cithara non artifice aliquo docente, sed amore qui magister est optimus. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (10-13) Eadem, si quando recito, in proximo discreta velo sedet, laudesque nostras avidissimis auribus excipit. Versus quidem meos cantat etiam formatque cithara non artifice aliquo docente, sed amore qui magister est optimus. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (10-13) Eadem, si quando recito, in proximo discreta (1) velo sedet, laudesque nostras (2) avidissimis auribus excipit. Versus (3) quidem meos cantat etiam formatque cithara (4) non artifice (5) aliquo docente, sed amore qui magister est optimus. Verklaar het gebruik van de naamval. Naar wie verwijst dit? Welke naamval is dit en waaruit kun je dat afleiden? nominativus; predicatief bij het onderwerp eadem Naar Plinius zelf accusativus mv. groep 4; meteen hierna volgt meos dus waarschijnlijk congrueren de twee. Bovendien is de persoonsvorm cantat, en een vers kan niet zelf zingen. ablativus; geeft aan waarmee ze de verzen begeleidt (‘met/op de citer’) ablativus; onderdeel van ablativus absolutus Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Een nichtje met voortreffelijke eigenschappen (10-13) Eadem, si quando recito, in proximo discreta velo sedet, laudesque nostras avidissimis auribus excipit. Versus quidem meos cantat etiam formatque cithara non artifice aliquo docente, sed amore qui magister est optimus. Ook zit zij, als ik eens voordraag, vlakbij aan het oog onttrokken (afgescheiden) door een gordijn en vangt met zeer gretige oren de complimenten op die ik ontvang. Mijn verzen zingt ze zelfs en begeleidt ze op de citer niet omdat een of andere vakman haar lesgaf, maar uit liefde, wat de beste leermeester is. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (14-19) His ex causis in spem certissimam adducor, perpetuam nobis maioremque in dies futuram esse concordiam. Non enim aetatem meam aut corpus, quae paulatim occidunt ac senescunt, sed gloriam diligit. Nec aliud decet tuis manibus educatam, tuis praeceptis institutam, quae nihil in contubernio tuo viderit, nisi sanctum honestumque, quae denique amare me ex tua praedicatione consueverit. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (14-19) His ex causis in spem certissimam adducor, perpetuam nobis maioremque in dies futuram esse concordiam. Non enim aetatem meam aut corpus, quae paulatim occidunt ac senescunt, sed gloriam diligit. Nec aliud decet tuis manibus educatam, tuis praeceptis institutam, quae nihil in contubernio tuo viderit, nisi sanctum honestumque, quae denique amare me ex tua praedicatione consueverit. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (14-19) His ex causis in spem certissimam adducor, perpetuam nobis maioremque in dies futuram esse concordiam. Non enim aetatem meam aut corpus, quae paulatim occidunt ac senescunt, sed gloriam diligit. Nec aliud decet tuis manibus educatam, tuis praeceptis institutam, quae nihil in contubernio tuo viderit, nisi sanctum honestumque, quae denique amare me ex tua praedicatione consueverit. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (14-19) His ex causis in spem certissimam adducor, perpetuam nobis maioremque in dies futuram esse concordiam (1). Non enim aetatem meam aut corpus, quae paulatim occidunt (2) ac senescunt, sed gloriam diligit. Nec aliud decet tuis manibus educatam (3), tuis praeceptis institutam, quae nihil in contubernio tuo viderit (4), nisi (5) sanctum honestumque, quae denique amare me ex tua praedicatione consueverit. Hoe vertaal je deze woordcombinatie? Hoe moet je dit in deze context vertalen? Waarmee congrueert het participium? Verklaar het gebruik van de modus. Hoe vertaal je dit in combinatie met nihil? ‘dat er eendracht zal zijn’ als ‘ondergaan’; natuurlijk niet als ‘doden’ want dat is hier onzin met een geïmpliceerd eam, oftewel Calpurnia definiërende coni. bij quae ‘niets behalve’ letterlijk, of ‘niets dat niet’ Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (14-19) His ex causis in spem certissimam adducor, perpetuam nobis maioremque in dies futuram esse concordiam. Non enim aetatem meam aut corpus, quae paulatim occidunt ac senescunt, sed gloriam diligit. Nec aliud decet tuis manibus educatam, tuis praeceptis institutam, quae nihil in contubernio tuo viderit, nisi sanctum honestumque, quae denique amare me ex tua praedicatione consueverit. Om deze redenen heb ik er het volste vertrouwen in (word ik naar de zeer zekere verwachting gebracht) dat er tussen (voor) ons een voortdurende en van dag tot dag groeiende (grotere) eendracht zal zijn. Zij bemint namelijk niet mijn jeugd en mijn lichaam, die langzamerhand aftakelen door ouderdom (en oud worden), maar zij bemint mijn roem. Er past ook niets anders bij iemand die door jouw handen is opgevoed, door jouw lessen is onderwezen, die in de omgang met jou niets heeft gezien dat niet (behalve) eerbiedwaardig en fatsoenlijk was, die ten slotte van mij is gaan houden (gewend is geraakt te …) door jouw prijzende woorden [over mij]. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (19-22) Nam cum matrem meam parentis loco vererere, me a pueritia statim formare laudare, talemque qualis nunc uxori meae videor, ominari solebas. Certatim ergo tibi gratias agimus, ego quod illam mihi, illa quod me sibi dederis, quasi invicem elegeris. Vale. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (19-22) Nam cum matrem meam parentis loco vererere, me a pueritia statim formare laudare, talemque qualis nunc uxori meae videor, ominari solebas. Certatim ergo tibi gratias agimus, ego quod illam mihi, illa quod me sibi dederis, quasi invicem elegeris. Vale. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (19-22) Nam cum matrem meam parentis loco vererere, me a pueritia statim formare laudare, talemque qualis nunc uxori meae videor, ominari solebas. Certatim ergo tibi gratias agimus, ego quod illam mihi, illa quod me sibi dederis, quasi invicem elegeris. Vale. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (19-22) Nam cum matrem meam parentis loco vererere (1), me a pueritia statim formare laudare, talemque (2) qualis nunc uxori meae videor, ominari solebas. Certatim ergo tibi gratias agimus, ego quod illam mihi (3), illa quod me sibi dederis (4), quasi invicem elegeris. Vale. Welke vorm kun je hier ook lezen? Hier is sprake van een ellips. Welke Latijnse woorden zijn weggelaten? Welke werkwoordsvorm kun je direct hierachter lezen? Verklaar het gebruik van de modus. verereris (coni. imperf. pass. dep. 2e ev.) me futurum esse dederis coni. perf., gebruikt in indirecte rede (het is een indirecte weergave van de beweringen van beiden) Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende

Onze dank voor een hoopvolle toekomst (19-22) Nam cum matrem meam parentis loco vererere, me a pueritia statim formare laudare, talemque qualis nunc uxori meae videor, ominari solebas. Certatim ergo tibi gratias agimus, ego quod illam mihi, illa quod me sibi dederis, quasi invicem elegeris. Vale. Want, omdat jij mijn moeder respecteerde zoals jouw eigen moeder, was jij gewoon mij meteen vanaf mijn kinderjaren te vormen, te prijzen en te voorspellen dat ik zo zou zijn als ik nu ben in de ogen van mijn vrouw. Daarom bedanken wij jou om strijd, ik omdat jij haar aan mij, zij omdat jij mij aan haar hebt gegeven, alsof je [ons] voor elkaar hebt uitgekozen. Hartelijke groeten. Vorige Tekst Structuur Extra Vragen Vertaling Volgende