Ketenaanpak Laaggeletterdheid LeerWerkdag 2014 Ria Akkersdijk – LeerWerkLoket Fryslân Jolien Klein Wassink – Programmateam Leren en Werken

Programma Welkom Feiten & cijfers laaggeletterdheid Levensloop Situatie in Friesland Beleidsstappen Processen Uitvoering Discussie In deze workshop zullen we eerst even kort stilstaan bij de groep van laaggeletterden. Daarna zullen we inzoomen op de situatie in Friesland. Hoe is het daar opgepakt. In de 2e helft van deze workshop gaan we met elkaar in gesprek hoe we de aanpak succesvol kunnen maken.

Plaatje van Stichting Lezen & Schrijven In de afgelopen jaren is er steeds meer inzicht gekomen in de groep laaggeletterden. 1,3 miljoen Van wie 65% autochtone Nederlanders

Werk & Opleiding Als we nog even verder kijken: 57% werkt. Velen zijn laagopgeleid. Toch heeft 14% van de laaggeletterden een opleiding van MBO 2 of hoger. 2% een hbo of wo studie te hebben gevolgd.

Wonen & Ontwikkeling Voor- en vroegschoolse educatie (vve) heeft als doel onderwijsachterstanden bij jonge kinderen te voorkomen en waar nodig te bestrijden. Het is aan de gemeente om dit samen met ouders, welzijnsorganisaties, peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en scholen wat aan te doen. Het blijkt echter dat 80% van de gemeenten taalarme kleuters niet kunnen bereiken.

De problematiek rond laaggeletterdheid is bekend. Al deze mensen nemen deel aan onze samenleving en gaan naar school, krijgen te maken met gezondszorg, welzijnsorganisaties, dienstverlening van gemeenten, soms van UWV etc. Maar ergens in hun levensloop is er een knip, waardoor deze mensen geen verder educatie meer volgen. Hoe kan het dan toch dat er nog evenveel laaggeletterden zijn als 10 jaar geleden? Is er toch te weinig aandacht voor? Zijn er onvoldoende middelen en is er onvoldoende capaciteit om het aan te pakken? 1 / 2 jaar geleden pakte Ria Akkersdijk de problematiek in Friesland op. Ze zal nu vertellen wat ze aantrof en hoe ze het heeft aangepakt. Is er onvoldoende capaciteit om hier wat aan te doen? In Friesland heeft Ria, als projectleider van het LWL, dit 2 jaar geleden opgepakt. Zij zal vertellen wat ze aantrof en welke stappen er zijn genomen.

Wie wil laaggeletterdheid aanpakken? Een grote brij aan organisaties en instanties, 35 in totaal, willen aan de slag met laaggeletterdheid. Wat doen ze allemaal? Losse initiatieven, niet gecoordineerd Platform Lesbefoardering Fryslân

Wat maken we van deze Friese brij? Ingrediënten 150 gram boekweitgrutjes 1 mespunt zout 1 liter karnemelk boter keukenstroop Benodigdheden pan garde De ingrediënten voor een goede aanpak zijn aanwezig. Wat maken we hiervan? Ontbijt georganiseerd > tot een bondgenootschap gekomen

Beleidsstappen Situatie Strategie Wat houdt laaggeletterdheid in? Wat is de omvang van laaggeletterdheid in de regio? Wat is bestaand beleid rond laaggeletterdheid? Strategie Visie en doelen vertalen naar afspraken Bepalen van doelgroepen, doelen en resultaten Plan van aanpak Budgetten en financiën Toegepast op Friese situatie. Laaggeletterdheid in Friesland 430.000 inwoners/70.000 kunnen onvoldoende lezen en schrijven om effectief te kunnen handelen Leeuwarden wordt kerngemeente voor de aanpak van laaggeletterdheid in Friesland , vanuit een gezamenlijke aanpak waarin taken worden afgestemd in nauwe samenwerking met ROC’s , bibliotheken en welzijnsinstellingen . In samenwerking met gemeenten wordt gekeken om vanuit kengetallen te kijken naar opleidingsniveau en in hoeverre lgglh een rol speelt in gemeenten , gezamenlijk afspreken waar vinden we ze en hoe vinden zij de voorzieningen ( digi-taalhuis) In samenspraak kijken naar ingeschreven werkzoekenden bij het UWV en gemeenten , via St Lezen en schrijven hebben medewerkers training ontvangen in het herkennen van lgglh. Het Leer werk loket coördineert de aanmeldingen naar het ROC toe , daar wordt men getest om te kijken op welk taalniveau men zit Vele schotten waren en zijn er nog aanwezig daar iedere organisatie met zijn /haar eigen prestatie indicatoren werkt Samen met CINOP en Leren en Werken is gewerkt aan een adviesrapport voor gemeenten hoe deze beleidsstappen vorm te gaan geven en in een plan van aanpak worden deze 7 punten uitgewerkt. Friesland heeft Erasmus plus gelden binnen gehaald , daar Leeuwarden in 2018 Culturele hoofdstad is , samen met Valletta de andere culturele hoofdstad willen we komen tot een aanpak om lgglh te bestrijden

Twee processen Herkennen, indiceren en meten van de (mate van) laaggeletterdheid 2. Verbeteren van het taalniveau Waar ligt de regie? Wie voert de activiteiten uit? Proces geanalyseerd herkennen, indiceren en meten Verbeteren van taalniveau Hiervoor zijn eerst beleidsstappen gezet. Daarna bekeken hoe partijen hierin (kunnen) bijdragen en hoe ze elkaar kunnen versterken. Totale van een gelijke provinciale aanpak is niet mogelijk daar niet alle gemeenten bij het bondgenootschap zijn aangesloten en je couleur lokaal i.v.m. infrastructuur die al aanwezig is ook moet honoreren . Wel wordt er inzichtelijk gemaakt wie het formele ( kwalificerend) , informele , non formele leren gaat verzorgen in de diverse regio’s in Friesland . Doelgroep die wordt aangemeld en voor WEB gelden in aanmerking komt daarvan dient hun verhoging van taalniveau te leiden richting opleiding of naar werk . Daar waar het kan worden ook wijkteams ingeschakeld mbt het herkennen van lgglh

Uitvoering – herkennen, indiceren en meten Herkennen en indiceren Meten - taalniveau vaststellen Er is bepaald - welke partijen indiceren > Vindplaatsen wie het taalniveau vaststellen middels een taaltoets. Betere intake > passend onderwijsaanbod. Scheelt ook in de kosten. 1 ROC – Friesland College -die WEB gelden krijgt in de provincie !!

Uitvoering – taalniveau verbeteren Leren met begeleiding vakdocent Leren onder regie vakdocent met hulp vrijwilliger Leren met hulp van vrijwilliger Zelfstandig leren En er is in kaart gebracht - wie taalles kan geven – roc’s, Digitaalhuizen, welzijnsorganisatie, wijkteams Wie kunnen ondersteunen met materialen. Er is een veelheid van materialen. Er wordt gescand welke methodieken goed zijn. Materialen

Succesfactoren Verbinding tussen ‘vindplaats’ en scholingsaanbod Leren en Werken coördineert aanmeldingen vanuit UWV Door betere intake > passend onderwijs Andere organisatie-aanpak; ondanks verminderde WEB-gelden grote groepen laaggeletterden bereikt Digitaalhuizen zijn laagdrempelig Scan op materialen > betere methodieken Versterking samenwerking gemeenten en ROC ook op andere vlakken

Potstro Zo hebben alle ingredienten samen een smakelijk gerecht opgeleverd van hoog niveau. Potstro is een typisch Fries gerecht, een soort stamppot van boekweitmeel. Het wordt gegeten met gesmolten boter en keukenstroop.   En restaurant Elevé in Leeuwarden met een Michelin ster: De Michelinmannen lieten in hun rapport weten vooral getroffen te zijn door de specifieke smaak van ‘Potstro mei Sjerp & Spek’ een van de best lopende boekweitgerechten. ------------ (Het werd in mijn familie ook gegeten als een soort stamppot. We kregen een enorme hoop van dit goedje op ons bord gelegd en dat was als een heus berglandschap voor een kind! Met een sauslepel werd er dan een kuil in gemaakt, een dal dus. In deze kuil werd gesmolten boter gegoten en daarbij werd een flinke eetlepel keukenstroop toegevoegd. De potstro werd gegeten met een vork of een lepel. Je schepte wat uit het berglandschap en dan werd het door het mengsel van boter en stroop gehaald. Heerlijk! Smullen! Als pannenkoeken voor de Brabanders.)

Discussie Huidige situatie > Gewenste situatie Wat zou jouw organisatie kunnen inbrengen om het aantal laaggeletterden omlaag te brengen? Waar kun je bij aansluiten? Wat zijn  volgens jullie de belemmerde factoren waardoor we nu in 2014 nog hetzelfde aantal laaggeletterden hebben als 10 jaar geleden !! Wat zou de  organisatie die je vertegenwoordigt in kunnen brengen om het aantal laaggeletterden enorm te laten verminderen ? Groepjes van 4 / 5 mensen, post-its. 15 minuten.