Durven interveniëren durven niets doen kunnen kiezen

Slides:



Advertisements
Verwante presentaties
VERTEGENWOORDIGER EN VERTROUWENSPERSOON
Advertisements

De coachende rol van de psycholoog in een palliatief support team (in een ziekenhuis ) Studiedag Federatie Palliatieve zorg Vlaanderen Sint-Niklaas,
PATIENTENRECHTEN EN PLICHTEN
Provincie Limburg Workshop mentorschap 17/5/2013
Ouders en Kinderen Centraal
Risico’s en gevaren van techniek
Joris Vandenberghe november 2007 Joris Vandenberghe Psychiater Liaisonpsychiatrie, UPC KU Leuven – campus Gasthuisberg CGG Leuven – CGG-VBO Psychiatrie.
Beroepsgeheim in de Bijzondere Jeugdbijstand Antwerpen, 14 oktober 2008 Beroepsgeheim: we zwijgen erover?! Axel Liégeois K.U.Leuven – Broeders van Liefde.
Intensive care In de geestelijke gezondheidszorg
Anorexia en Boulimia Nervosa
WILSBESCHIKKING mr. J.J.C. Doe 29 mei 2008.
Luc Van de Ven Klinisch Ouderenpsycholoog UPC-KULeuven, campus Leuven
Zes uitgangspunten voor een goed pedagogisch klimaat
Behandeling van suïcidaal gedrag bij jongeren
Screening en controles op gebruik als hulpverlener. R.Rubens Voorzitter Ethisch Comité UZ Gent.
Huren met zorg Prof.dr. Guy Widdershoven
De rol van politie en parket bij ouderenmisbehandeling
Prof. Axel Liégeois – Broeders van Liefde – K.U.Leuven
Programma Hoe doe ik een goede suiciderisico- inschatting (bij bordelinepatient) Kan ik zelfmoord voorkomen? Hoe kan ik als huisarts scherper signaleren,
Marieke Bossuyt en Barber Declerck
Bopz Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen
WGBO en Bopz Samen is twee keer alleen Laura Kaiser, eerste geneesk.
‘Rechten van de patiënt’ Gent, 28 januari 2003 Werkgroep Klinische Biologen West-Vlaanderen & Gentse Apothekers Biologen UITEENZETTING DOOR Prof. K. Schutyser.
Een haperend geheugen.
Juridische aspecten van opname en behandeling in de ggz
Suïcidegevaar en onvrijwillige opname
Depressie bij ouderen Luc Van de Ven.
Beroepsgeheim Kris Stas.
Gedeelde zorg voor mensen met een psychische kwetsbaarheid
De oudere persoon na 10 jaar patiëntenrechten
SRH als herstelgerichte vorm van ondersteuning
Ethiek.
Gedwongen behandeling
CGG Suïcidepreventiewerking Nike Baeten & Jente Vandeburie
Sociale Vaardigheden / Conflicthantering
‘Fixatiearmbeleid: utopie of realiteit’. Hoe het begon juli 1999 spijtig ongeval tijdens de nachtdienst tijdens mijn opleiding kreeg ik de kans een review.
Chronische ziekte – dood (vervolg)
Voortekenen herkennen
Omgaan met de gevolgen van trombose
1 dwanginterventies komen bijna overal voor zeer uitzonderlijk om een ggz te vinden die volledig zonder dwang werkt ! even uitzonderlijk: gelijktijdig.
Klinische les medisch maatschappelijk werk
Paulien Verschoren Groep psychische stoornissen 1BaOC4
Omgaan met zelfbeschadiging en suïcidaal gedrag
Behandeling en stigmamanagement bij opzettelijke zelfverwonding
Beroepshouding en beroepscode
HIV en disclosure ”Mag ik het zeggen?” Nick van Gelder Vorser Medisch Recht UA Advocaat Monard-D’Hulst.
Zwijgen of waarschuwen? HIV disclosure: een ethische analyse.
- Filip Dewallens - Beslissingen op kritieke diensten door vertegenwoordigers van minderjarigen en feitelijk onbekwamen.
VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING : WETTELIJK KADER september 2012 Myriam VANDERZEYPEN Licentiaat in de Rechten Directeur WZC St.-Jozef te Wiekevorst.
De rechten van de patiënt.. Herman Nys Centrum voor biomedische en recht KU Leuven.
De nieuwe KNMG-Meldcode Waarom een nieuwe Meldcode? Kindermishandeling groot maatschappelijk probleem Artsen: –Melden relatief.
Conflicthantering Drie dagdelen van 120 minuten. Doelstellingen: -Kennis over conflicthantering (een theoretisch kader) -Inzicht in eigen conflictstijlen.
Auteur: Anneke de Jong, Marja Legius en Lieven De Maesschalck Datum: 30 maart 2016 Onderzoekend vermogen.
TIJDIG ZORGEN VOOR JE ZORG BIJ HET LEVENSEINDE Een goed idee? 1.
Koffieochtend 3 november 2016 REGELS EN GRENZEN IN DE OPVOEDING
IHT en psychotherapie / systeemtherapie in de acute fase
Utrecht, 2 december 2016 ‘In dialoog: Het leven begint bij 18’ zorgeloos leven en verplichte (na)zorg Utrecht, 2 december 2016
De NOODZAAK van een PARADIGMASHIFT
Aanspreken op verontrusting
STERILISATIE MENTAAL GEHANDICAPTEN
ACT CASUS CONCEPTUALISATIE
EEN CASUS EUTHANASIE 24/06/2017 BASISCURSUS PALLIATIEVE ZORG
Generieke module 24 uurs acuut Betrekken van naasten Nienke Hoekstra, psychiater/ systeemtherapeut i.o. Joke van de Veer, familie vertrouwenspersoon.
Agressie door honden. Agressie door honden Enkele oorzaken van agressie bij honden Agressie is communicatie voor hond Reactie op prikkel of trigger.
Omgaan met vertrouwelijke informatie
Dementie Wetgeving WGBO en BOPZ.
WILSBESCHIKKING mr. J.J.C. Doe 29 mei 2008.
Humanisme en ethiek Verschillende soorten ethiek? Op zich: waardevol…
Altra en de Waag- Samenwerken
Geen woorden maar daden!? Over het belang van een actieve seniorenraad
Transcript van de presentatie:

Durven interveniëren durven niets doen kunnen kiezen Joris Vandenberghe Psychiater-psychotherapeut UPC KULeuven / UZ Leuven Docent Faculteit Geneeskunde, KULeuven

Disclosure

Overzicht De waarde van het niets doen Wat bedoelen we met iets doen – actie – interveniëren? Welke redenen voor interveniëren? juridische ethische klinisch-psychiatrische en/of psychotherapeutische redenen 2 concrete voorbeelden: Aanklampende zorg Suïcidaliteit Besluit

Niets doen “Probeer uit de actie te blijven” “Laat je niet verleiden om vanalles te beginnen doen” “Eerst vertrouwensband opbouwen, dan pas verdere stappen overwegen”

Niets doen Woorden zonder daden, spreken zonder doen, abstinentie Actief luisteren zonder in actie te schieten: advies, medicatie, verwijzing, attesten, opname, ‘overnemen’, contacteren, overleg met andere hulpverleners,… Er zijn (presentie), empathisch aanwezig blijven, dragen en verdragen In relatie treden, vertrouwensrelatie primeert

De kracht van ‘niets doen’ Vrijheid van spreken; veiligheid, gedragenheid Exploratie en reflectie mogelijk maken binnen een therapeutische relatie en holding environment (het therapeutisch kader) Habituele interactiepatronen vermijden; nieuwe interacties en dynamieken kunnen ontstaan – verandering, groei Afhankelijkheid en ‘substitutie’ vermijden De regie en actie in de wereld buiten de therapie bij de patiënt laten, responsabiliseren, herstelvisie

Wanneer is ‘niets doen’ not done ? Toch tot actie overgaan of interveniëren owv: juridische ethische klinisch-psychiatrische en/of psychotherapeutische redenen Flexibiliteit - na zorgvuldige reflectie en afweging van positieve en negatieve gevolgen mogelijke risico’s motieven

Overzicht De waarde van het niets doen Wat bedoelen we met iets doen – actie – interveniëren? Welke redenen voor interveniëren? juridische ethische klinisch-psychiatrische en/of psychotherapeutische redenen 2 concrete voorbeelden: Aanklampende zorg Suïcidaliteit Besluit

Interveniëren ? Je kan niet niet interveniëren Continuüm: van minder naar meer ingrijpend, paternalistisch, machtsgebruik

Interveniëren ? Niet-directief Directief: verbale actie, advies, structureren, verwijzen,… - maar ook kader installeren en bewaken (begrenzen) Afwijken van kader Medicatie Ingrijpen in de wereld buiten de therapieruimte: attesten, verslagen, overleg met andere hulpverleners,… Drang, aandringen, aanklampen Actie zonder toestemming van patiënt: huisarts contacteren, familie, politie, procureur,… Dwang

Overzicht De waarde van het niets doen Wat bedoelen we met iets doen – actie – interveniëren? Welke redenen voor interveniëren? juridische ethische klinisch-psychiatrische en/of psychotherapeutische redenen 2 concrete voorbeelden: Aanklampende zorg Suïcidaliteit Besluit

Juridische redenen voor interveniëren Specifieke wetten: Minderjarigen en kwetsbare personen Hulpverleningsplicht (SW 422bis – schuldig verzuim): ‘groot gevaar’ WBPG: gedwongen opname

Juridische redenen voor interveniëren Algemene principes: Zorgvuldigheidsnorm en goede huisvader principe (bonus pater familias) - nalatigheid Proportionaliteitsprincipe Wet patiëntenrechten Juridische noodtoestand Deontologische redenen

Wilsbekwaamheid: klinische evaluatie Is de patiënt nu in staat: Een keuze te uit te drukken Alle relevante informatie te begrijpen De situatie en de mogelijke gevolgen van de ver- schillende beslissingen in te schatten en te waarderen Te redeneren met deze informatie (inzicht), ze (af) te wegen en ze toe te passen op zijn situatie door ratio (logica), waarden en emotie te integreren En zo tot een weloverwogen besluit komen

Wettelijke (of feitelijke) vertegenwoordigers Wet betreffende rechten van de patiënt: vertegenwoordiging van wils- of beslissingsonbekwame patiënt juridisch onbekwaam voogd (onbekwaamverklaring) of ouders ((verlengde) minderjarigheid) door de patiënt (op voorhand) benoemde vertegenwoordiger echtgenoot, samenwonende partner meerderjarig kind ouder meerderjarige broer of zus Wettelijke (of feitelijke) vertegenwoordigers Niet beschikbaar, niet bereid, onderling conflict of arts ‘niet eens’: hulpverlener kan als belangenbehartiger de belangen van de patiënt behartigen ‘behandelrecht’ ‘best interest’ criterium Gestels I., Nys H. & Vandenberghe J. 2008. Tijdschrift voor Geneeskunde, 64, 191-199

Ethische redenen voor interveniëren Breder kader: Waardenafweging Zorgethiek: wat is – na zorgvuldige afweging - goede zorg: interveniëren of niet? Ethische analyse - (moeilijke) afweging: ‘goed doen’ (benevolence) – goede zorg: wetende positie, machtsgebruik? ‘niet kwaad doen’ (non-maleficence; primum non nocere) autonomie (maar ook verminderde autonomie met verminderde beslissingsbekwaamheid) – the right to be left alone rechtvaardigheid

Klinisch-psychiatrische redenen voor interveniëren Dringende medische aandacht vereist Bv intoxicaties, ernstig zelfbeschadigend gedrag, floride psychose,… Bv acute lichamelijke aandoeningen Maar ook in niet-acute situatie: bv bipolaire stoornis, schizofrenie, dementie

Psychotherapeutische redenen voor interveniëren ‘Niets doen’ heeft een doel – als dat doel niet bereikt wordt, zijn andere middelen nodig Als ‘niets doen’ het inzetten, verderzetten of uitbouwen van een therapeutische relatie dwarsboomt Als ‘niets doen’ herhaling induceert of in stand houdt Als ‘niets doen’ de weerstand niet kan doorbreken of zelfs voedt Als ‘niets doen’ de negatieve spiraal van (zelf)destructiviteit niet kan doorbreken Crisis; onwerkzaamheid van niets doen vanuit pathologie Maatwerk

Overzicht De waarde van het niets doen Wat bedoelen we met iets doen – actie – interveniëren? Welke redenen voor interveniëren? juridische ethische klinisch-psychiatrische en/of psychotherapeutische redenen 2 concrete voorbeelden: Aanklampende zorg Suïcidaliteit Besluit

Aanklampende zorg Niet wachten op initiatief van de patiënt Achterliggende visie = evenwichtsoefening paternalisme - hersteldenken Geestesstoornissen kunnen leiden tot zorgmijding of zorgonderbreking als ze gepaard gaan met chaotisch denken, geheugenproblemen, impulsiviteit, wanen, executieve functiestoornissen, verminderd ziekte-inzicht, ontkenning, achterdocht, … Zorgmijding als symptoom van de ziekte Patiënt weet zelf niet altijd wat goede zorg is voor hem: de stoornis ondergraaft autonomie en beslissingsbekwaamheid

Aanklampende zorg Regie uit handen van pt zonder duidelijk mandaat van pt – paternalisme – beter weten wat goed is voor de patiënt ? Zorgmijders – zorgonderbrekers Doel: bereiken in een vroeger stadium, hervalpreventie, prognose verbeteren, en overlijden, (gedwongen) opnames, en sociale, familiale, educatieve, professionele, psychologische en lichamelijke schade voorkomen Grijze zone van verminderde beslissingsbekwaamheid

Aanklampende zorg Risico van impliciet maatschappelijk conformisme Hoe groot is de restautonomie en welke plaats geven we die? Hoe onderscheid zorgweigering, -onderbreking of –mijding als bewuste keuze en als gevolg van psychisch ziek zijn? Hoe klampen we aan zonder dwang en op zo’n manier dat de patiënt zich gerespecteerd voelt? Hoeveel respect brengen we op voor het circulaire karakter van het veranderings- en hulpzoekproces? Hoe weten we wanneer het ons op lange termijn juist verder brengt een afwachtende houding aan te nemen en niet aan te klampen?

Suïcidaliteit Anti-suïcidale effect van vertrouwensrelatie, holding, containment, therapeutisch kader, hoop en perspectief ! Interventie kan dit ondermijnen Maar interventie kan ook levensreddend zijn Onvoorspelbaarheid… Onderscheid interventie in samenspraak met patiënt – boven hoofd van pt (ethisch + herstelvisie) In samenspraak: middelen verwijderen, familie inschakelen, crisisplan

Overzicht De waarde van het niets doen Wat bedoelen we met iets doen – actie – interveniëren? Welke redenen voor interveniëren? juridische ethische klinisch-psychiatrische en/of psychotherapeutische redenen 2 concrete voorbeelden: Aanklampende zorg Suïcidaliteit Besluit

Besluit Dogmatisme vermijden, flexibiliteit in functie van doel Psychiater, durf niets te doen Psychotherapeut, durf te interveniëren Maar we moeten niet hetzelfde gaan doen: netwerk – zorgcircuit, durf praten met elkaar en taken verdelen Kunnen kiezen: zorgvuldige afweging van gewenste en ongewenste effecten, risico’s en motieven van interveniëren en van niet interveniëren

Interveniëren Niet interveniëren Gewenste effecten Ongewenste effecten Risico’s Motieven Korte en lange termijn…

Besluit Dogmatisme vermijden, flexibiliteit in functie van doel Psychiater, durf niets te doen Psychotherapeut, durf te interveniëren Maar we moeten niet hetzelfde gaan doen: netwerk – zorgcircuit, durf praten met elkaar en taken verdelen Kunnen kiezen: zorgvuldige afweging van gewenste en ongewenste effecten, risico’s en motieven van interveniëren en van niet interveniëren CAVE: Door overdracht en therapeutische relatie kunnen (kleine) interventies grote impact hebben