dd maand 2010 Titel

Doel van deze presentatie Het doel van deze presentatie is om een beeld te geven van de dynamiek in het huidige energielandschap en de rol die de netbeheerder hierin speelt: Het energielandschap is steeds in beweging. Na de vrijmaking van de energiemarkt, komen er nu weer nieuwe evoluties en uitdagingen op ons af, onder andere in het kader van de 20-20-20 doelstellingen. Omwille van deze nieuwe evoluties, wijzigen de huidige rollen van de netbeheerders ten opzichte van vandaag. Om voorbereid te zijn op de nieuwe uitdagingen van morgen en om de gewijzigde rollen te kunnen opnemen, hebben de netbeheerders ter ondersteuning een aantal initiatieven opgestart: slimme meters, slimme netten en Atrias (centraal clearing house). Patrick dd maand 2010 Titel

Agenda Energielandschap vandaag en in de toekomst Rol van de netbeheerder in de veranderende context Lopende initiatieven Slimme meters Slimme netten Clearing house Wisselwerking tussen de initiatieven Patrick dd maand 2010 Titel

Energielandschap vandaag en in de toekomst Toen… Begin jaren 2000: ‘Wat zal de vrijmaking van de energiemarkt geven?’ Hoe ziet het Belgische marktmodel eruit in een geliberaliseerde wereld ? Welke verschillende rollen & verantwoordelijkheden spelen mee ? Hoe moet de nodige informatie tussen de verschillende marktpartijen gecommuniceerd worden ? Wat gebeurt er als ik als consument van leverancier wil veranderen ? … Nu Begin jaren 2010: ‘Wat zal 20-20-20 geven?’ Hoe kunnen we omgaan met de steeds grotere volumes van hernieuwbare energie ? Hoe ziet het Belgische marktmodel eruit in een “slimme” wereld (slimme meters en slimme netten) ? Welke verschillende rollen & verantwoordelijkheden komen erbij ? Patrick MORGEN? dd maand 2010 Titel

Energielandschap vandaag en in de toekomst MORGEN? Uitdagingen Stijgende prijzen zorgen ervoor dat steeds meer consumenten hun factuur niet meer kunnen betalen De vraag naar energie blijft stijgen en de netten moeten deze stijgende vraag kunnen ondersteunen Steeds meer decentrale hernieuwbare productie komt in de markt, Wind, zon, is niet op vraag beschikbaar op het ogenblik van de grootste consumptie … dit zorgt voor nieuwe uitdagingen op gebied van netbeheer om congestie te voorkomen Het aantal elektrische voertuigen zal stijgen en deze moeten kunnen opladen zonder het net te overbelasten De technologisch nieuwe mogelijkheden van de slimme meters zorgen voor meer gegevens voor het netbeheer, meer facturatieflexibiliteit, meer opportuniteiten voor de consument,… Nieuwe marktpartijen zullen hun diensten op de energiemarkt willen aanbieden in de “slimme” wereld van elektriciteit De momenten van afname en van opwekking van energie bij de consument lopen uiteen, hetgeen kan zorgen voor problemen op het net … Patrick Werkgroepleadsessie

Energielandschap vandaag en in de toekomst MORGEN? De uitdagingen waar we voor staan vertalen zich in verschillende vragen: Wat is de impact van de uitdagingen op de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende marktpartijen ? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het net de stijgende vraag naar energie, de toenemende hernieuwbare energie en de toenemende flexibele belastingen zoals elektrische voertuigen en warmtepompen, blijft aankunnen zonder comfortverlies voor de consument ? Wat moeten we allemaal met de slimme meter kunnen doen ? Hoe kan de slimme meter op de meest efficiënte manier geïmplementeerd worden zodat ook de meeste opportuniteiten gecreëerd worden voor de consument ? Welke nieuwe partijen zullen er op de markt komen om van de functiontaliteiten van de slimme netten gebruik te maken ? Hoe kunnen de verschillende marktpartijen op de meest efficiënte manier samenwerken en de nodige informatie uitwisselen ? Binnen welke tijdslijn zijn deze evoluties te verwachten? … Patrick Werkgroepleadsessie

Energielandschap vandaag en in de toekomst MORGEN? Om klaar te zijn voor de nieuwe uitdagingen van morgen, versterken de netbeheerders de rollen die ze reeds vandaag in de markt opnemen en zetten ze een aantal initiatieven op om een antwoord te geven op al deze vragen. netten Slimme meters Clearing house Rollen opgenomen door netbeheerder Patrick Werkgroepleadsessie

Agenda Energielandschap vandaag en in de toekomst Rol van de netbeheerder in de veranderende context Lopende initiatieven Slimme meters Slimme netten Clearing house Wisselwerking tussen de initiatieven Jos dd maand 2010 Titel

Rol netbeheerder in veranderende context Netexploitatie & Aansluitingen Beheer, bouwen en onderhouden van het distributienet voor elektriciteit en aardgas voor een bepaald grondgebied Vervoeren van de energie voor de leveranciers tot bij de consumenten die op het net zijn aangesloten Beheren van de meterinstallaties en het bezorgen van correcte meterstanden in de markt Optreden als sociale leverancier voor “gedropte” huishoudelijke klanten Bevorderen van rationeel energiegebruik Beheren van het toegangsregister in de markt en gegevensuitwisseling met marktpartijen (vb leveranciers) Onafhankelijke marktfacilitator Jos dd maand 2010 Titel

Rol netbeheerder - Netexploitatie & Aansluitingen VANDAAG De netten zijn gedimensioneerd op basis van centrale productie die stroomafwaarts tot bij de consument vloeit (gelijktijdigheid 0,3 -> 0,8) MORGEN Huidige netten zijn niet voorzien op de nieuwe ontwikkelingen: (gelijktijdigheid ~1) Aangroei van decentrale productie die vaak groter is dan het lokale verbruik Opkomst van elektrische voertuigen, warmtepompen, … Om een antwoord te bieden aan deze uitdagingen zal er steeds een afweging gemaakt moeten worden tussen een uitbreiding van het net om de bijkomende vragen vanuit de markt te ondersteunen en een investering in ‘slimme’ technologieën. Jos dd maand 2010 Titel

Rol netbeheerder - Netexploitatie & Aansluitingen Om deze slimme technologieën te ondersteunen zullen er in de toekomst meer meetgegevens nodig zijn: Vanuit exploitatie van het distributienet is een bepaalde granulariteit van data vereist en deze data is wenselijk op real time basis. Vanuit de marktprocessen hoeft de granulariteit van deze data niet noodzakelijkerwijs dezelfde te zijn en het real time aspect is enkel relevant indien de consument hier actief iets mee wil gaan doen in de hele marktketting. Door de keuze voor bepaalde producten die door de leverancier of andere marktpartijen zullen aangeboden worden, bepaalt de consument de granulariteit van de data die gebruikt wordt in de marktprocessen (en dus in zijn facturatie). Jos dd maand 2010 Titel

Rol netbeheerder - Onafhankelijke Marktfacilitator De netbeheerders, als gereguleerde partij, zien het als hun kernopdracht om hun rol als marktfacilitator voluit te spelen, dit wil zeggen het uitvoeren van faciliterende taken om: Een goede en kostefficiënte marktwerking te garanderen Constante verbetering te waarborgen in functie van toekomstige ontwikkelingen (commerciële VPP, elektrische wagens, flexibiliteit, decentrale productie, …) Om deze opdracht te vervullen, moeten de netbeheerders een neutrale, stabiele en onafhankelijke rol in de markt opnemen. De netbeheerder is een onafhankelijk beheerder van de marktdata zonder commercieel oogmerk. De netbeheerder is verantwoordelijk om tijdig correcte en gevalideerde meetgegevens te verdelen in de markt die de basis vormen voor de afrekening tussen partijen. De netbeheerder zal steeds werken aan een verbetering van de marktwerking en de gegevensuitwisseling tussen de partijen. De netbeheerder moet de rol van sociale leverancier blijven opnemen in de markt. Via de diensten van Rationeel Energieverbruik moet de netbeheerder de 20-20-20 doelstellingen helpen waarmaken. De netbeheerder samen met de andere marktpartijen staan in voor de verwezenlijking van een maatschappelijk optimum, door de infrastructuur nodig voor de vrije markt te optimaliseren. De netbeheerder dient op basis van het gelijkheidsprincipe op een objectieve manier diensten (verlenen van nettoegang) aan alle netgebruikers aan te bieden. Jos dd maand 2010 Titel

Agenda Energielandschap vandaag en in de toekomst Rol van de netbeheerder in de veranderende context Netexploitatie Marktfacilitator Onafhankelijke partij in de markt Lopende initiatieven Slimme meters Slimme netten Clearing house Wisselwerking tussen de initiatieven Patrick dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven Vanuit hun rollen in de markt, werden een aantal initiatieven opgestart om de netbeheerders voor te bereiden op de uitdagingen van morgen zodat ze mee kunnen evolueren met de dynamische context van de energiemarkt vandaag. Slimme meters Slimme netten Atrias – Centraal Clearing House netten Slimme meters Clearing house Patrick dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Slimme meters ‘Meten is weten’ en ‘Weten stimuleert verbeteren’ Slimme meter vs klassieke meter Duidelijker zicht op (evolutie) verbruik : Uitleesbaar van op afstand Aanstuurbaar/Moduleerbaar van op afstand Automatisering via P1-poort Patrick dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Slimme meters Baten voor de consument Snellere verbruiksfeedback (bewustwording) Dalende verbruik dankzij grotere energie-efficiëntie Correcte facturatie van verbruik (geen schattingen, verbeterde datakwaliteit) Snellere facturatie van verbruik (op maandbasis) Lagere interventiekosten en grotere klantentevredenheid wegens mogelijkheden op afstand Informatiedoorstroming via verschillende kanalen: display, pc, digitale televisie, app voor smart phone, … Vereenvoudiging betaal- en oplaadmogelijkheden Instelbaarheid op afstand van een tariefplan ‘op maat’ Nieuwe energiediensten Snellere en efficiëntere opvolging van onregelmatigheden (storingen) en onrechtmatigheden Signaalfunctie in noodsituatie Planning (eerste deel baten vanaf UMIG6) Patrick dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Slimme netten Maatschappelijke evolutie 20-20-20 doelstelling ↓ CO2 uitstoot door↓ verbruik fossiele brandstoffen ↑ productie hernieuwbare energie (zonnencellen, WKK, windmolens, …) Elektrische voertuigen Warmtepompen Doelstellingen van slimme netten 20-20-20 doelstelling  maximale inschakeling van groene energie Goed functioneren van het distributienet Comfort voor de consument aanhouden Gevolgen : Exponentiële stijging van vraag naar elektriciteit Meer decentrale productie van energie Jos dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Slimme netten Gevolgen dichtslibbende netwerk Verkeernetwerk Intenser gebruik netwerk (belastend voor netwerk) Gelijktijdig gebruik Onvoorspelbaarheid verkeershinder Distributienetwerk Vraag naar elektriciteit ↑ (belasting netwerk) Piekbelasting Opname en afname niet gelijktijdig Fluctuerend en moeilijk te voorspellen aanbod van energie (hernieuwbare energie) Spanningschommelingen Mogelijke oplossingen Herdimensioneren van netwerkinfrastructuur Netwerk beheerbaar maken zodat ten alle tijden snel en efficiënt ingegrepen kan worden ongeacht de situatie van vraag en aanbod Pieken afvlakken Belasting aansturen Gebruikersgedrag aanpassen Opmerking: behalen van 20-20-20-doelstelling waarbij voorrang dient verleend aan groene energie dient gewaarborgd in de slimme oplossing Jos dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Slimme netten Baten : Objectiveren (maatschappelijk verantwoord) van investeringen in netwerkinfrastructuur Financiële voordelen door Energieprijs: verbruik maximaal te activeren op het ogenblik groene energieproductie Belasting netwerk: verbruiksgedrag lokaal aanpassen ifv beschikbare netcapaciteit Beperken CO2 uitstoot Kwalitatieve energie bevoorrading door duurzaam beheer van distributienetwerk (evenwicht op het netwerk) Beter zicht belasting distributie- en transmissienetwerk (bidirectioneel energie uitwisseling) Beter en efficiënter beheer van onregelmatigheden (storingen) Lagere onderhoudskosten wegens beter beheer netwerk Signaalfunctie in noodsituaties Onderzoeksfase : Verschillende onderzoeksprojecten lopende (Linear, EVA, iMOVE, metaPV, …) Planning Jos dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Clearing house Federaal platform opgericht door alle Belgische distributienetbeheerders Jos dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Clearing house De netbeheerders zijn ervan overtuigd dat een gemeenschappelijk Clearing House op federaal niveau alle marktpartijen en finaal ook de consument ten goede komt. Schaalvoordelen (delen van kosten) Transparantie (transparantie voor nieuwe marktspelers, transparantie in verschillen tussen de regio’s); Uniformisering (uniforme marktprocessen over de regio’s, uniformiteit in gebruik van data); Efficiëntie (vereenvoudiging marktprocessen, invoering procesmodules, verhogen foutbestendigheid) Marktfacilitatie (noodzakelijk voor goede leverancierswerking) Doel: Platform leveren voor marktgesprekken (cf. huidige UMIX werking) om vanuit de rol van Marktfacilitator te ambiëren: Een vereenvoudiging van de bestaande marktprocessen De implementatie van “future proof” processen die maximaal door nieuwe ICT technologieën worden ondersteund Federaal applicatief platform leveren voor de registratie van marktprocessen met een (grotendeels) federaal karakter (daar waar vandaag de registratie bij de verschillende netbeheerders gebeurt) Jos dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Clearing house Het is niet voorzien dat de consument rechtstreeks in aanraking komt met het Clearing house maar onrechtstreeks zal hij volgende voordelen ervan ervaren: De consument krijgt via zijn leverancier interactief feedback over de doorgegeven data, index en aangevraagde transactie door middel van preswitching. De leverancier kan in geval van klachten, via self service, een aantal gegevens bij de DNB raadplegen om de consument te helpen, en omgekeerd. De consument ontvangt bij zijn vertrekkende verhuis binnen een redelijke termijn zijn slotfactuur. Indien hij een geldig verhuisformulier kan voorleggen, is zijn index (en slotfactuur) gegarandeerd. De bewustwording van het energieverbruik door de consument wordt gestimuleerd door een continue en snelle terugkoppeling van de verbruiksinformatie. Consument zal in functie van zijn eigen wensen afrekeningen kunnen krijgen (jaarlijkse afrekening en maandelijkse voorschotten vs. vb. maandelijkse afrekeningen) Stijging flexibiliteit Apart kunnen vermarkten geïnjecteerde energie Pre-payment mogelijkheden Verkorte doorlooptijd van marktprocessen door hogere interactiviteit (sneller kunnen wisselen van leverancier) Opzetten van een gemeenschappelijke adresdatabase (vb. 100 kWh) Verhogen van de privacy rond klanten van de sociale leverancier, waardoor herkenning van de klant van de sociale leverancier uitgesloten wordt bij een switch naar een commerciële leverancier. Patrick dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven – Clearing house Planning Vandaag werken we binnen Atrias aan het voortraject voor de marktgesprekken omtrent de toekomstige processen in de markt. Visiedocument en scope documenten wordt momenteel besproken tussen de netbeheerders, de leveranciers en de regulatoren. Wanneer deze documenten gevalideerd zijn, wordt gestart met de uitwerking van de toekomstige marktprocessen (vanaf 15/3/2012). 2011 2012 Point of View document & Scope MIG 6 proces-bescprekingen 15-3-2012 MIG 6 Visie & Scope 1-1-2013 MIG 6 processen & berichten Patrick dd maand 2010 Titel

Lopende initiatieven - Wisselwerking In de energiemarkt is het een voorwaarde dat de energiestromen en datastroom onlosmakelijk verbonden zijn om een efficiënte en correcte marktwerking te garanderen Clearing house garandeert een correcte en efficiënte datastroom ter ondersteuning van de marktwerking Slimme netten garandeert een continue, beheerbare en evenwichtige energiestroom Slimme meters vormt een onmisbare brug tussen de datastroom en de energiestroom Kortom, slimme meters, slimme netten en de clearing house vormen één samenhangend geheel dat maatschappelijk noodzakelijk is en eveneens opportuniteiten biedt voor de consument. netten Slimme meters Clearing house Patrick dd maand 2010 Titel