Boekhouden Een kennismaking

Handboek: Boekhouden: Een kenismaking van Karel Saenen Agenda: dokeos

H1: Boekhouden in de onderneming

Boekhoudsysteem registreren Van de financiële gevolgen van de onderneming Informatie opslaan rapporteren Voor beheer Voor partijen

Wat bestuderen? Dubbel boekhouden van de onderneming = informatieverwerkend systeem met regels en methodes = verzamelt informatie die financieel van aard is

boekhoudwetgeving Bestaat sinds 1975 in Nederland Wie? Systeem Natuurlijke personen = bv een koopman Vennootschappen (nv, bvba,cva,...) Systeem Vereenvoudigde boekhouding Volledige boekhouding = dubbel boekhouden

Jaarrekening = belangrijkste boekhoudkundige verslag op het einde van het boekjaar Balans vermogenselementen Resultatenrekening Analyseert het eindresultaat Toelichting Verklaart bepaalde aspecten van de balans en de resultatenrekening Sociale balans Gegevens over de tewerkstelling

Enkele boekhoudprincipes Principe van de periodiciteit Begrip boekjaar Boekjaar = 12 maanden Begint niet noodzakelijk op 1 januari

Principe van de verantwoordingsstukken Elke boeking geschiedt aan de hand van gedagtekend verantwoordingsstuk waarnaar zij verwijst Interne en externe documenten Methodisch nummeren en klasseren AF/9 VF/9...

Principe van de boekhoudkundige entiteit Onderneming = zelfstandige entiteit, met haar eigen bezittingen, schulden, rechten en plichten

Principe van het getrouwe beeld De jaarrekening moet een waarheidsgetrouw beeld geven

Boekhoudkundige verplichtingen

Kleine ondernemingen Criteria Natuurlijke personen die koopman zijn Vennootschappen onder firma Gewone commanditaire vennootscappen Omzet, excl BTW ≤ 500 000,00 euro Onbeperkte aansprakelijkheid

Boekhouding: enkelvoudige boekhouding Verrichtingen in dagboeken (zonder uitstel, volledig, getrouw, naar tijdsorde) Aankoopdagboek Verkoopdagboek Financieel dagboek Op basis van gedagtekende verantwoordingsstukken In euro Minstens 1x per jaar een inventaris (voorraden, schulden, vorderingen, eigen middelen, geldmiddelen in kas of op de bank, andere bezittingen) Jaarrekening voor intern gebruik Geen sociale balans

Publicatie balanscentrale NBB Jaarverslag Niet verplicht (tenzij één of meer vennoten rechtspersonen zijn) Controleverslag Enkel indien vrijwillig een commissaris - revisor aangesteld werd Publicatie balanscentrale NBB Openbaarmaking jaarrekening niet verplicht (tenzij één of meer vennoten rechtspersonen zijn)

Middelgrote ondernemingen Criteria Ondernemingen die maximum één van volgende criteria overschrijden: Jaargemiddelde personeelsbestand 50 Omzet, excl BTW 7 300 000,00 euro Balanstotaal 3 650 000,00 euro tenzij het gemiddeld aantal werknemers meer dan 100 bedraagt

volledige boekhouing = dubbele boekhouding MAR (Minimum Algemeen Rekeningenstelsel) Op basis van gedagtekende verantwoordingsstukken In euro Minstens 1x per jaar een inventaris Jaarrekening (verkort wettelijk schema, in euro) sociale balans

Publicatie balanscentrale NBB Jaarverslag Niet verplicht Controleverslag Enkel indien vrijwillig een commissaris - revisor aangesteld werd Publicatie balanscentrale NBB Openbaarmaking jaarrekening verplicht Uitzonderingen: Handelaars,VOF,GCV en coöperatieve vennootschappen waarvan alle (onbeperkte en hoofdelijk aansprakelijke) vennoten natuurlijke personen zijn Landbouwvennootschappen Non-profit organisties Sociaal-profitondernemingen

Grote ondernemingen Criteria Ondernemingen die meer dan één van volgende criteria overschrijden: Jaargemiddelde personeelsbestand 50 Omzet, excl BTW 7 300 000,00 euro Balanstotaal 3 650 000,00 euro of waarbij het gemiddeld aantal werknemers meer dan 100 bedraagt

volledige boekhouing = dubbele boekhouding MAR (Minimum Algemeen Rekeningenstelsel) Op basis van gedagtekende verantwoordingsstukken In euro Minstens 1x per jaar een inventaris Jaarrekening (volledig wettelijk schema, in euro) sociale balans

Publicatie balanscentrale NBB Jaarverslag verplicht Controleverslag Publicatie balanscentrale NBB Openbaarmaking jaarrekening verplicht Uitzonderingen: Handelaars,VOF,GCV en coöperatieve vennootschappen waarvan alle (onbeperkte en hoofdelijk aansprakelijke) vennoten natuurlijke personen zijn Landbouwvennootschappen Non-profit organisties Sociaal-profitondernemingen

H2: Balans en resultatenrekening

Vermogen Om een handelszaak te kunnen voeren een heeft een handelaar GELD nodig Infrastructuur voor de zaak Gebouwen Magazijn Bestelwagen... Voorraad aankopen

We moeten KOOPKRACHT hebben of VERMOGEN tot kopen

Waartoe is het vermogen gebruikt Waar wordt het vermogen gehaald Op welke manier is het vermogen terug te vinden in de zaak Wie heeft het vermogen ter beschikking gesteld van de zaak Welk is de aanwending van het vermogen Welk is de oorsprong van het vermogen Welke bezittingen maken deel uit van het vermogen Welke schulden liggen aan de basis van het vermogen

84 000 Winkelruimte 60 000 Winkelmeubilair 10 000 Artikelen in voorraad 5 000 Vorderingen op klant 700 Bankrekening 8 000 Geld in kas 300 Inbreng eigenaar 50 000 Kaskrediet 29 000 Schuld leverancier 5 000 84 000 Aanwending van het vermogen Bezittingen Oorsprong van het vermogen Schulden vermogensbronnen

Fundament boekhouden er moet gelijkheid zijn tussen aanwending en oorsprong van het vermogen Balans = weergave van de samenstelling van het vermogen Geeft de toestand op 1 ogenblik weer momentopname balansevenwicht

balans Aanwending vh vermogen ACTIVA Bezittingen vorderingen Links actiefzijde Bezittingen vorderingen Vermogensbronnen PASSIVA Rechts Passivazijde Eigen vermogen Vreemd vermogen

Totaal van de activazijde = totaal van de passivazijde BALANSEVENWICHT

Indeling van de balans Nieuwe voorstelling “xbrl” Zie “jaarrekening Dossche”

Balans ../../.. Aanwendingsvormen van het vermogen Vaste activa Vlottende activa Oorsprongsbronnen van het vermogen eigen vermogen Voorzieningen en uitgestelde belastingen schulden Totaal vermogen = Totaal vermogen

Indeling van de activa Vaste activa Vlottende activa Hebben NIET het doel deze middelen om te zetten in geld Maken geen deel uit van de bedrijfscyclus Lange termijn Vlottende activa Onderdeel van de bedrijfscyclus Doel: omzetten in geld Korte termijn Realiseerbare activa ( geldmiddelen omzetten via bedrijfscyclus) Beschikbare activa (liquide middelen) klein groot Graad van liquiditeit

Indeling van passiva Eigen vermogen Vreemd vermogen Niet opeisbaar Eigen vermogen = vermogen dat aan de onderneming zelf behoort Door: inbreng van de eigenaars winsten kapitaalsubsidies Vreemd vermogen Voorzieningen en uitgestelde belastingen Schulden Aan derden op L.T.en K.T. Vlug opeisbaar Graad van opeisbaarheid

Nog enkele begrippen Beginbalans en eindbalans EB = samenstelling van vermogen bij het einde van het boekjaar BB = aanvang van het boekjaar = eindbalans van het vorige boekjaar

Balans van de jaarrekening  indeling is bij wet voorgeschreven Tussentijdse balans  voor intern gebruik

= voorzieningen en UB + schulden Activa = passiva Vreemd vermogen = voorzieningen en UB + schulden Activa = passiva = EV + voorziengen en UB + schulden EV = activa - vreemd vermogen = activa - voorzieningen & UB - schulden

resultatenrekening Analyse van het resultaat over een bepaalde boekhoudperiode Het verschil tussen opbrengsten en kosten

Kosten = opoffering van productiemiddelen(arbeid, natuur en kapitaalgoederen) Bv inzetten van medewerkers verbruik van grondstoffen aankoop van goederen

Opbrengsten = bruto-opbrengst als gevolg van een activiteit ≠ netto-opbrengst (winst) Bv verkopen van handelsgoederen

Groepering van de kosten en opbrengsten Scontrovorm: alle kosten gegroepeerd en alle opbrengsten gegroepeerd Staffelvorm: groepering van alle kosten en opbrengsten van eenzelfde groep

Bedrijfsresultaat Commerciële & productieve bedrijfsaciviteit Bedrijfsopbrengsten: bv omzet Bedrijfskosten: bv aankoop van HG aankoop van grondstof

Financiële resultaten Uit financiële verrichtingen Financiële opbrengsten Bv verkregen intresten gunstige wisselresultaten financiële kosten Bv te betalen intresten ongunstige wisselresultaten

Uitzonderlijke resultaten Die niet voortvloeien uit de gewone bedrijfsuitoefening Uitzonderlijke opbrengsten Bv teveel in kas uitzonderlijke kosten Bv te weinig in kas

Verband tussen RR en balans Resultaat  moet op de balans  wijzigt het eigen vermogen WINST  vermeerdering van het EV VERLIES  vermindering van het EV

Praktijkvoorbeeld p.33

H3: Registratie van de verrichtingen

basisprincipes Boekhouden Verrichting Elke verrichting = registreren of “boeken” van verrichtingen Verrichting = gebeurtenis (handeling) die een wijziging meebrengt aan bestanddelen van het vermogen m.a.w. Aan de balanselementen Elke verrichting Zal steeds wijziging  balans Kan ook wijziging  RR

Verrichtingen met invloed op de balans 01/02: De eigenaar start zijn onderneming door inbreng van een gebouw van 100 000 euro en storting van 10 000 euro op de bankrekening van de onderneming

Activa balans op 01/02/20xx passiva Vaste activa gebouw Vlottende activa Bank R/C 100 000 10 000 Eigen vermogen GEPLAATST KAPITAAL 110 000 Totaal der activa Totaal der passiva A+ en P+

Verrichting 2: 03/02 aangaan van een lening bij de bank, in de vorm van een investeringskrediet, voor 12 500 euro. De bank stort deze som op de bankrekening van de onderneming.

Activa balans op 03/02/20xx passiva Vaste activa gebouw Vlottende activa Bank R/C 100 000 22 500 Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Schulden investeringskrediet 110 000 12 500 Totaal der activa 122 500 Totaal der passiva A+ en P+ Activa +: bank R/C + 12 500 Passiva +: investeringskrediet + 12 500

Verrichting 3: 04/02: aankoop van meubilair ter waarde van 13 750 euro voor de winkelinrichting. De betaling gebeurt door overschrijving. Opm: in feite 2 verrichtingen, maar hier nog niet relevant... Dus 1 verrichting

Activa balans op 04/02/20xx passiva Vaste activa Gebouw meubilair Vlottende activa Bank R/C 100 000 13 750 8 750 Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Schulden investeringskrediet 110 000 12 500 Totaal der activa 122 500 Totaal der passiva A+ en A- Activa +: meubilair + 13 750 activa -: bank R/C - 13 750

A+ en A- P+ en P- A+ en P+ A- en P-

Verrichtingen met invloed op balans en RR Balans: niet geschikt om analyse van de resultaten weer te geven via RR Het resultaat Via opbrengst  toename van EV Via kosten  vermindering van EV

Wijziging van EV Gebruik balansrubriek: “voorlopig resultaat” = rubriek van het Eigen Vermogen

wij bestuderen: handelsonderneming Doel: goederen aankopen om ze door te verkopen Handelsgoederen: ondergaan geen productieproces Hoe boeken? Aankopen van HG  kosten en NIET als toenemen van een actiefbestanddeel VOORRADEN Verkopen van HG  opbrengst

Verrichting 4 05/02 Schuld tov lev: P+ 5000 Aankoop van handelsgoederen ter waarde van 5 000 euro. De leverancier verleent een maand uitstel van betaling. Schuld tov lev: P+ 5000 Aankoop van HG EV - voorlopig resultaat P- 5000

Activa balans op 05/02/20xx passiva Vaste activa Gebouw meubilair Vlottende activa Bank R/C 100 000 13 750 8 750 Eigen vermogen Geplaatst kapitaal voorlopig resultaat Schulden Investeringskrediet leveranciers 110 000 5 000 12 500 Totaal der activa 122 500 Totaal der passiva

Resultatenrekening op 05/02/20xx Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten HG: inkopen bedrijfsresultaat 5000 Voorlopig resultaat -5000

Verrichting 5 08/02 Voor de administratie worden kleine bureau-artikelen zoals schrijfgerei en papier gekocht voor 125 euro. De onderneming betaalt door bankoverschrijving

Activa - : bank R/C - 125 Passiva -: aankoop van diensten en diverse goederen EV-  voorlopig resultaat - 125

Activa balans op 08/02/20xx passiva Vaste activa Gebouw meubilair Vlottende activa Bank R/C 100 000 13 750 8 625 Eigen vermogen Geplaatst kapitaal voorlopig resultaat Schulden Investeringskrediet leveranciers 110 000 5 125 12 500 5000 Totaal der activa 122 375 Totaal der passiva

Resultatenrekening op 08/02/20xx Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten HG: inkopen Diensten en DG bedrijfsresultaat 5125 5000 125 Voorlopig resultaat -5125

Verrichting 6 12/02 bij het einde van de week blijkt uit de kasbladen dat alle handelsgoederen werden verkocht in de winkel, voor de som van 6000 euro

Activa + kas + 6000 Passiva + verkoop van HG EV + voorlopig resultaat + 6000

Activa balans op 12/02/20xx passiva Vaste activa Gebouw meubilair Vlottende activa Bank R/C kas 100 000 13 750 8 625 6000 Eigen vermogen Geplaatst kapitaal voorlopig resultaat Schulden Investeringskrediet leveranciers 110 000 +875 12 500 5000 Totaal der activa 128 375 Totaal der passiva

Resultatenrekening op 12/02/20xx Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten HG: inkopen Diensten en DG bedrijfsresultaat 6 000 5125 5000 125 875 Voorlopig resultaat