Ondersteunen van vrijwilligers Lezing 3 maart 2015 VSVw& 11,11,11

University College Leuven-Limburg Campus Sociale School Heverlee CIVITAZ, Kennis Innovatie Centrum voor burgerschap en participatie Joris Piot Praktijkgericht onderzoeker

welke ondersteuning wensen bestuursvrijwilligers van lokale groepen in sociaal-culturele volwassenenverenigingen O Literatuurstudie O 18 Interviews O Survey naar 974 vrijwilligers, respons 27% O 3 Focusgroepen met aandacht voor nieuwe groepen

Leren werken in complexiteit! O Partners: ICvzw – Velt - KWB – Pasar – vtbKultuur – Femma O Belangrijkste conclusie onderzoek: veel diversiteit, dus veel complexiteit O Beheersen of loslaten?

andere wereld, andere vrijwilligers O Individualisering O Informalisering O Intensivering O Informatisering O Internationalisering O Minder vrije tijd O Ontzuiling en ontkerkelijking O Toename (commerciële) aanbieders vrijetijds- en vrijwilligersmarkt O Verstedelijking O Stijging opleidingsniveau en emancipatie bevolkingsgroepen O Groeiende ongelijkheid O Wisselende populariteit van maatschappelijke zaken/thema’s O Verplicht vrijwilliger

De kikker & de kom water

ontstaan  ondanks veel engagement en bijsturingen van groepen en verenigingen  vergrijzing voorzitters: 62% tussen jaar en 10% jonger dan 40 jaar  weinig doorstroming in bestuur: 58% >10 jaar bestuurslid, waarvan 34% > 20 jaar  leden en activiteiten dalen, weinig droomactiviteiten  een proces van zich naar binnen keren

ontstaan  staan er nu nog beter voor  aflossen pioniers  maar bij hun oudere groepen zien we dezelfde tendensen Groepen hebben een natuurlijke levensloop, het water is hier minder heet.

de wereld blijft draaien O werven van nieuwe (jonge) leden en groepen O van functiegericht naar taakgericht O lid worden is één van de toegangspoorten tot groep O bestuursvernieuwing O van allesomvattend naar hedendaags verhaal

O experimenteren met nieuwe groepen vanuit goesting O galant voorbijsteken door jong-groepen O vrijwilligers op ondersteunende bovenlokale taken O participatieve vormen naast getrapte democratie O meer automatisering, digitalisering en sociale media O meer professionaliseren in administratie, inhoud, groepsbegeleiding, communicatie, management

vrijwilligers geloven O Mensen zetten zich in voor aangename actieve engagementen … O waarbij men positief effect wenst te boeken in het bereiken van een gemeenschappelijk doel … O zo geven ze mee vorm aan een betere wereld en zichzelf.

maar verlos ons van O belemmerende randvoorwaarden die ons weg houden van onze kerntaak O de grootste ondersteuningsbehoefte (54%) ligt bij het helpen of overnemen van O financiële, O verzekeringstechnische, O logistieke, O regelgevende randvoorwaarden van een groep.

en geef ons O zeker ondersteuning op het organiseren van activiteiten (52%) O en in mindere mate O ondersteuning op inspiratie O ondersteuning op bekendmaking O ondersteuning op samenwerken in eigen groep

en leidt ons niet in bekoring O ondersteuning op samenwerken met anderen O ondersteuning op beïnvloeden van gemeentelijk beleid scoren laag.

ondersteun ons via O informatie op papier of digitaal O groepsbegeleiders mits goed contact: O inspireren en klankbord bij bekwame groep en eerder op kerntaak O expert en hulplijn bij minder bekwame groep en eerder op randvoorwaarden O regionaal overleg vanuit realiteit van groepen O vorming combineren met overleg en feest

ondersteuning maakt van verenigen een werkwoord Dynamische groepen - opstartende groepen - voorzitters < 10 jaar anciënniteit O vragen meer ondersteuning O zijn er ook meer tevreden over O vinden bovenlokaal overleg nog zinvol

diversiteit vereist afstemming O op maat werken via bemiddeling en/of ruim keuzepallet (nudging K. Kahneman) O rechtstreeks, zo bereikt men ook meer mensen dan enkel de voorzitter O transparant, groepen hebben weinig zicht op ondersteuningsmogelijkheden, vooral van buiten de eigen vereniging

afstemming door interactie tussen groep en vereniging O contact en mogelijkheid tot dissensus O eenrichtingscommunicatie enkel bij groepsoverstijgende expertise in randvoorwaarden

groepen coachen in het maken van bewuste keuzen O op het vlak van bridging: kwantiteit, hoeveel connecties met de omgeving O op het vlak van bonding: kwaliteit, in welke mate is men op elkaar betrokken

levensloop groep OnbewustBewust Onbekwaam Versteende groep dooft zachtjes uit. Geen doorstroming in leden en bestuur, enkel uitval. Voorzitter wilt stoppen, maar kan niet. Abrupt einde. Interactie met de omgeving krimpt. De omgeving en vereniging worden vreemd. De groep schuift van teveel ondersteuning vragen naar laat ons met gerust. Startende groep bruist, de groep groeit en er ligt weinig vast. Open gesprekken over afstemming van doel, waar dissensus mag. Veel interactie, men heeft de omgeving en de vereniging nodig. Openheid. De groep wenst op bijna alles ondersteuning: overleg is zinvol, extra vraag naar intern/extern samenwerken. Bekwaam Routineuze groep loopt gesmeerd. Procedures en langere besturen hollen geleidelijk gedeelde verantwoordelijkheid uit. Dissensus wordt toegedekt. Groei stagneert. Interactie met anderen wordt voorspelbaar en minder open. Het is te nemen of te laten. Weinig reden om ondersteuning te vragen, behalve bij onverwachte accidenten. Fouten tegen de routine liggen moeilijk. Autonome groep blaakt van vertrouwen en activiteit. Grote betrokkenheid en gedeelde verantwoordelijkheid. Waarom en wat zijn verbonden. Groep groeit. Interactie met omgeving en vereniging wordt doelgerichter, meer als partner. Ondersteuning is een logisch gevolg van het aangaan van uitdagingen. Fouten maken mag.

betere connectors O Shirky pleit voor kleine netwerken/groepen waar gemakkelijker bonding kan plaatsvinden O te werken met connectors voor bridging, met name plaatsen waar meerdere groepen elkaar ontmoeten

afstemmen door een mix van O sngle loop learning : doen we de dingen goed? O geleidelijke, minder zichtbare verandering O op korte termijn gericht O double loop learning : doen we de goede dingen? O zichtbare verandering O op lange termijn gericht

Afstemmen vanuit waarom

PRODUCT Resultaat Techniek PROCES Beweegreden Gedrag PROCEDURE Structuur Rollen begeleider

Bedankt!