BELEIDSOPTIES TOEKOMST GEZONDHEIDSZORG VAS SYMPOSIUM 17 oktober 2009 Luc GOUTRY – Volksvertegenwoordiger Ondervoorzitter Commissie Volksgezondheid

INHOUD 1. Sociale Zekerheid en Gezondheidszorg Enkele kerncijfers 2. Invloed van actuele maatschappelijke context 3. We hebben veel te verdedigen 4. Fundamentele keuzes - Budget en groeinorm - Andere keuze-criteria - Zorgbehoefte als uitgangspunt - Maatschappelijke keuze van mode 5. Een greep uit “To Do”…

FEDERAAL BUDGET SOCIALE ZEKERHEID & GEZONDHEIDSZORG ENKELE KERNCIJFERS …

SOCIALE ZEKERHEID WERKNEMERS FINANCIERING.Werknemers: 13%.Werkgevers : 34% € 37 miljard (1500 miljard BEF) € 13 miljard (524 miljard BEF) € 6 miljard (240 miljard BEF)

SOCIALE ZEKERHEID WERKNEMERS UITGAVEN (€ 4 miljard) (€ 4,2 miljard)(€ 0,5 miljard) (€ 21,1 miljard) (€ 16 miljard) (€ 9,4 miljard) Brugpensioenen: (€ 1,4 miljard) personen

SOCIALE ZEKERHEID IN ADEMNOOD PER 100 WERKENDEN …. ZIJN ER 100 “GENIETERS” JAARINVALIDENWERKLOZENGEPENSIO- NEERDEN TOTALEN

GEZONDHEIDSZORG BEGROTING ZIV 2010 totaal 23,4 miljard €

GEZONDHEIDSZORG - Groot IMPACT OP STAATS-BUDGET - Conjuncturele gevoeligheid - Vergrijzing en spitstechnologie

INVLOED VAN ACTUELE MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT

1. OVERVLOED – Cultuur - Te veel van alles & verspilling - Welvaartsziekten - PREVENTIE : méér dan ooit ! 2. VERWACHTINGS – Cultuur - Wensgeneeskunde - “RECHT” op genezing - Aansprakelijkheid

3. MEDICALISATIE – Cultuur - Geloof in “almacht” geneeskunde - Instant-oplossingen - Probleem medicaliseren 4. EMANCIPATIE – Cultuur - De mondige patiënt - De internet-patiënt - patiëntenrechten

5. VRIJE-MARKT – Cultuur - Vraag en aanbod (concurrentie) - Medische shopping - Vermarkting (EU !) 6. “NORMEN EN REGELS” – Cultuur - Ondoorzichtig en complex - Administratieve terreur - Heterogene bevoegdheden

7. “WE WETEN EN KUNNEN ALLES” – Cultuur - Enorme doorbraak genetische kennis → GENOMICA - Zorg wordt maatwerk (individualisering) - Wetenschappelijke almacht concurrent van goddelijke almacht ? - De ethische vraagstukken 8. “SCHOONHEIDSIDEAAL EN LICHAAMS”- Cultuur - Gezondheidsobsessie & esthetische ingrepen

GEZONDHEIDSZORG - Maatschappelijke inbedding - Rol zorgvrager groter - WE KUNNEN ALLES ! WILLEN WE ALLES ?

GEZONDHEIDSBELEID VOEREN = 1. Omgaan met beperkte middelen - Aanbod = oneindig - Beperken = kiezen 2. Streven naar doelmatigheid - Efficiënt ≠ nuttig ≠ ‘zin’vol - Cure en Care 3. Streven naar rechtvaardigheid en solidariteit - Gelijke toegang = gelijke kwaliteit 4. Ethisch kader uitwerken

WE HEBBEN VEEL TE VERDEDIGEN ONS SYSTEEM IS : 1. Voor IEDEREEN TOEGANKELIJK - Elke zorg + behandeling = voor iedereen beschikbaar - Acute + levensnoodzakelijke zorg : onmiddellijk beschikbaar - Geplande zorg : vlot beschikbaar, zonder wachtlijsten 2. Voor IEDEREEN KWALITEIT - Geen onderscheid in “stand” en “rang” - Geen 2-snelheden geneeskunde

WE HEBBEN VEEL TE VERDEDIGEN 3. Voor IEDEREEN BETAALBAAR - Efficiëntere algemene risicodekking door performante ziekteverzekering - Solidaire en dus stevige financiering - Selectieve systemen voor chronische en zware aandoeningen (MAF, OMNIO, BSF…) 4. Voor IEDEREEN VRIJE KEUZE - Patiënt heeft volledige vrije keuze van zorgverlener en instelling - Geen beperking voor meerdere “opinies” - De zorg wordt vrij gekozen binnen overleg verstrekker met patiënt

DAAROM DE HAMVRAAG … hoeveel kunnen/willen we uitgeven VOOR WAT ? VOOR WIE ? fundamentele keuzes

KEUZE - CRITERIA 1. Budgettair : hoeveel uitgeven ? 2. Behoeften : voor wat ? 3. Doelstellingen : waartoe ? 4. Kwaliteit : hoe ? 5. Ethiek : waardenkader ?  RESPONSABILISERINGSMODEL : op basis van meetbaarheid → IMPLICIET ) ) → EXPLICIET )

KEUZE - CRITERIA o BUDGETTAIR - KIEZEN = VERDELEN (CENAKEL – POLITIEK) - WEINIG HER-VERDELING (UITGAVEN ZIV=INKOMEN VERSTREKKERS) - TERUGVERDIENEFFECTEN ONZICHTBAAR - OVERWEGEND LINEAIR - BEPERKTE DOELMATIGHEIDSMETING - GROEINORM ????

GROEINORM - VOORGESCHIEDENIS 1994 : 1,5 % (GLOBAAL PLAN → EURO) 2001 : 2,5 % (F. Vandenbroucke) 2005 : 4,5 % (R. Demotte) - VAN GROEI-REMMER → GROEI-BEVORDERAAR - FINANCIËLE VERANTWOORDELIJKHEID VI’s WERKT NIET MEER - NIET HOUDBAAR → VERGRIJZINGSCOMMISSIE - IS SLECHTS 1 (!) KEUZE-INDICATOR - KEUZES ≠ SCHAARSTE – VERDELING OOK POSITIEVE EN EXPLICIETE KEUZES NODIG

KEUZE - CRITERIA  OP BASIS VAN BEHOEFTEN → VRAAG-GESTUURD - Nu : TE VEEL AANBOD-GESTUURD - GEGEVENS + ONDERZOEK - MAATSCHAPPELIJK DEBAT  OP BASIS VAN DOELSTELLINGEN → RESULTAAT-GESTUURD - DOELMATIGHEIDSMETING (MIDDELEN = FUNCTIE VAN RESULTAAT) - IJKINGSPUNTEN o.a. ON EVIDENCE BASED MEDICINE - GEZONDHEIDSDOELSTELLINGEN (WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID) → VERBINDT PREVENTIE & CURATIE

KEUZE - CRITERIA  OP BASIS VAN KWALITEIT - OPSTELLEN EN METEN VAN KWALITEITSCRITERIA - PER AKTE MAAR OOK SOM VAN AKTEN ( → ZORGPROGRAMMA) - KWALITEIT ≠ COMFORT (vb. ROBOT-CHIRURGIE)  OP BASIS VAN ETHIEK - TECHNIEK EN ETHIEK - MEDISCHE BESLISSINGEN BIJ ONGENEESBAARHEID & LEVENSEINDE - OUD ≠ ZIEK

ZORGBEHOEFTE ALS UITGANGSPUNT CURE - Klinisch en herstelgericht - Economische component & doelmatigheid CARE - Ondersteunend en zorggericht - Proces van plaats geven → “Leren leven met”

WE KUNNEN ALLES ! → WETENSCHAP & TECHNOLOGIE “The sky is the limit” WILLEN WE ALLES ? → JUIST ANTWOORD OP GESTELDE VRAAG “Wat is goed en nodig”

ACTIEVE KEUZE DOOR :  BELEID Maatschappelijk draagvlak  ACTOREN Genees-KUNST OP BASIS VAN VERANTWOORDELIJKHEID !

MAATSCHAPPELIJKE KEUZE VOOR MODEL  Gesolidariseerd : - Sociale correcties - Iedereen gelijke toegang - Maatschappelijke & politieke verantwoordelijkheid  Geprivatiseerd : - Europese vermarkting - Dualisering & ongelijkheid - Risico-selectie & cherry picking  CD&V kiest voor solidariteit en voor de 3 B’s : - Betaalbaar - Beschikbaar - betrouwbaar

EEN GREEP UIT “TO DO” …  GECOÖRDINEERDE EN GE-ECHELONNEERDE ZORGSTRUCTUREN  PLANNING AANBOD VIA VERFIJND KADASTER  DIVERSIFICATIE ipv “IEDEREEN DOET ALLES”  AFSTEMMING TUSSEN Regionaal en SUPRA- regionaal aanbod  PROGRAMMATIE IN FUNCTIE VAN REËLE (= ONDERZOCHTE) BEHOEFTEN

EEN GREEP UIT “TO DO” …  EFFICIËNT & GEÏNTEGREERD DOSSIERBEHEER (GMD & E-HEALTH)  NETWERKING & ZORCIRCUITS  ZORGPLANNING IN FUNCTIE Thuiszorg en ouderenzorg  STIMULEREN MEDISCHE COACH-FUNCTIE

EEN GREEP UIT “TO DO” …  HERIJKING NOMENCLATUUR  MANAGED CARE INZAKE GENEESMIDDELEN & MEDISCHE HULPMIDDELEN EN APPARATUUR  OVERHEID ALS GEZONDHEIDSECONOOM  COHERENTE GEZONDHEIDSZORG – BEVOEGDHEDEN  NO FAULT TEGEN DEFENSIEVE GENEESKUNDE  …………

DANK VOOR UW AANDACHT Contact : Info :