Gehoorschade : oorzaken en gevolgen Prof. Dr. Bart Vinck, Dienst Audiologie, Universiteit Gent Gehoorschade : oorzaken en gevolgen

Wanneer wordt geluid schadelijk ?

Sound pressure level (dB SPL) Waarom ? Base levels to produce TTS High risk of hearing loss 500 Hz 82 dB 1000 Hz 82 dB 2000 Hz 78 dB 4000 Hz 74 dB 8000 Hz 82 dB Sound pressure level (dB SPL) No risk of hearing loss Frequency (Hz) Mills, Melnick, 1977)

GEEN RISICO OP DE ONTWIKKELING VAN GEHOORSCHADE = PEL = 75 dB A * OF Leq van 75 dB(A) (Council of European Communities)

(Europese richtlijn 2003/10/EG) Nieuwe KB (Europese richtlijn 2003/10/EG) =>80 dB(A) onderste actiewaarde of Ppiek=135dB(C) ( zonder aftrek dempende waarde gehoorbescherming ) =>85 dB(A) bovenste actiewaarde of Ppiek= 137 dB(C) 87 dB(A) grenswaarde ( met aftrek dempende waarde gehoor-bescherming !!!) of Ppiek= 140 dB(C) Reductiemaatregelen Infoplicht + opleiding Infoplicht + opleiding + actieplan ( techn. + organ. maatregelen ) Signalisatie + PBM PBM’s beschikbaar stellen Verplichte signalisatie + draagplicht PBM’s + lawaaikaart Medisch Toezicht Om de 5 jaar 85 en 87 dB(A): 3 j > 87 dB (A): jaarlijks Versterkt medisch toezicht?

ISO 1999 : “The selection of maximum tolerable or maximum permissible noise exposures …. require consideration of ethical, social, economical and political factors …” A RISK between 10-15% is considered as ACCEPTABLE

Recreationele lawaaiblootstelling ? Focus op overlast omwonenden (Geluidshinder) Geen focus op gehoorschade bezoeker van deze evenementen. KB 1977 art.3 (90 dB !!!) en VLAREM II (6.7) en gemeentelijke reglementen

Problematiek Een op de drie kandidaat-militairen medisch ongeschikt (Standaard, 29 oktober 2009) 7600 kandidaten 30% afgekeurd om medische redenen 43% definitieve ongeschiktheid ten gevolge van rugpro- blemen en blijvende gehoorschade

National Health Interview Survey, U.S. (Benson & Marano, 1998) AGE GROUP Male and Female Increase in Hearing Trouble From 1971 to 1991 3- 17 +12.3% 18-44 +17.1% 45-64 +26.0% 65 + +6.0% Increase across all age groups

Problematiek Gehoorverlies op volwassen leeftijd als gezondheidsprobleem #15 wereldwijd met zware gevolgen zoals sociaal isolement en stigmatisering (A. Smith, 2004) Cijfers WHO : wereldwijde toename van gehoorverlies van 120 milj (1995) naar 250 milj mensen met gehoorverlies in 2005 (Smith, 2004; Nelson et al, 2005) WHO (1997) : “Children may receive more noise than workers from an 8- hour working day” 51% van de adolescenten > 85 dB A (Jokittulpo et al 1997) 16% van de 23,183 kinderen (6-19 jaar) hebben een gehoorverlies > 20 dB HL op 4 kHz (Dangerous decibels science museum) Verschillende oorzaken Suggesties : Middenoorinfecties, overdreven lawaaiblootstelling, verkeerd gebruik medicatie, infecties, …. (WHO, 2006)

Problematiek Adolescenten en jong-volwassenen stellen zich frequent en bewust bloot aan hoge-tot zeer hoge geluidsniveau’s Bronnen : concerten, discotheekbezoek, persoonlijke muziekspelers, bioscoop, …

Focus op concerten, festivals, muziekevenementen “The sound exposure of the audience at a music festival” (Mercier et al, 2003) Gemiddeld 95 dB(A) met 8% > 100 dB(A) 5% droeg PBM “A national project to evaluate an reduce high sound pressure levels from music” (Ryberg, 2009) Zweden : aanbevolen maximaal niveau voor muziek is een LAeq waarde van 100 dB en een Lamax van 115 dB voor volwassenen, en 97 dB Laeq en 110 dB LAFmax voor kinderen onder 13 jaar. Onderzoek naar live en recorded music 471 evenementen en etablissementen werden onderzocht 24% van de etablissementen overschreden de hoogst toelaatbare waarden 42% van de concertevenementen en festivals overschreden de toelaatbare waarden

High sound levels in discotheques (Twardella et al, 2008) Resultaten : Eerste 30 minuten (11-11.30) gemiddeld niveau LAeq : 97 dB A Tijdens de nacht toename tot 101 dB A Piekniveau’s dB(C) nemen toe van 127 dB(C) tot 131 dB (C) 4/20 discotheken bleven beneden het toelaatbare niveau van 100 dB(A) 6/20 overschreden het maximale piekniveau van 135 dB (C)

Gunderson et al (1997) : 94.7 – 106.7 dB (A) Noise induced hearing loss in dance music and sound levels in night clubs (Bray et al, 2004) Persoonlijke dosimetriewaarden : range :97.8 dB A – 107.9 dB A Gemiddeld 103.2 dB A Gemiddelde meetduur 113 minuten (1h 53 min) Lep,d : gemiddeld 96,1 dB A ~ landbouwmachines : 93 dB A ~ road drilling : 96 dB A Gunderson et al (1997) : 94.7 – 106.7 dB (A) Serra et al (2005) : discotheek Range : 104.3 dB A - 117.5 dB A Noise dose : 1600% Santos et al (2007) : Music exposure DJ Range : 93.2 – 109.7 dB A

Gevolgen Tinnitus and hearing problems in adolescents (Bulbul et al, 2009) Groep I : 11-13 jaar ; Groep II : 13-15 jaar ; Groep III : 16-18 jaar Gehoorverlies : 32,1% (Groep I) ; 19% (Groep II) ; 28.3% Groep III Tinnitus : 36.8% (Groep II) ; 33.5% (Groep I) en 31.5% in groep III Sadhra et al (2002) : 29% van de onderzochte studenten toonden een permanent gehoorverlies van > 30 dB HL in hoge frequenties Holmes et al (2007) : 6% rapporteert gehoorverlies ; 13.5 % heeft tinnitus langer dan 3 maanden. > 20% rapporteert oorpijn tinnitus, TTS na bezoek aan concert. Bray et al (2004) : 74% van DJ rapporteren tinnitus, 70% vermeldt gehoorverlies

Gevolgen Tinnitus (langdurig oorsuizen langer dan 3 maand) met varianten : hyperacousis ; phonofobie en misophonia Gehoorverlies : eerste effect vooral spraakverstaan in moeilijke luisteromstandigheden

Uitwendige haarcellen Inwendige haarcellen Uitwendige haarcellen

Gevolg ? ....... Lopende golf wordt groter en scherper van vorm : betere frequentie herkenning Gevolg ? ....... met OHC Zonder OHC

Oplossingen ? Net zoals in arbeidswetgeving moet focus ook op blootstelling individu en niet alleen op hinder omwonenden Belangrijk : Meten persoonlijk blootstellingsniveau op niveau van de persoon is belangrijk <-> vrije veld metingen (gebruik dosimetrie aan te raden) Maatregelen aan de bron zijn de eerste acties die dienen te worden ondernomen ! Limieten vastleggen, opleggen en controleren voor alle muziekevenementen waar mensen gevaar lopen

Zou het reduceren van geluidsniveau’s het gedrag van jongeren beïnvloeden ? Studie Weichbold & Zorowka (HNO, 2005) 1213 studenten secundair onderwijs (13-20 jaar) werden ondervraagd over de huidige geluidsniveau’s op concerten en discotheken en hun verandering in attitude over het bijwonen van evenementen indien de geluidsniveau’s zouden worden verlaagd Resultaten : 53.7 % wensen de huidige niveau’s te behouden 2.5 % wensen een toename 43.8 % wensen een afname In geval van een matige reductie zou 85% van de studenten hun frequentie aan bezoek van deze evenementen NIET verminderen ; 5% zou het verminderen en 10% zou het laten toenemen ! Conclusie : De resultaten van deze studie tonen aan dat de angst van organisatoren niet gerechtgevaardigd is dat minder mensen deze evenementen zouden bijwonen

Oplossingen ? Maatregelen aan de bron zullen onvoldoende resultaat waarborgen : Massa-evenementen vereisen geluidsniveau’s die per definitie als onveilig voor het oor dienen te worden beschouwd Op dat moment dient het individu te worden beschermd Ter beschikking stellen of verplicht dragen van gehoorbeschermers !!!!! Maar : kwaliteitscontrole gehoorbeschermers noodzakelijk

Kwaliteitscontrole

Adviezen Gehoorbeschermers dienen geverifieerd te worden op de reële demping en vooral op lekdichtheid ! Alleen dan kan een garantie worden geboden dat gehoorschade kan worden voorkomen

Conclusie Wetgeving aanpassen met focus op individu en voor alle muziekevenementen Limieten moeten worden vastgelegd dB A versus dB C Voor het risico ten gevolge van muziek beter meten in dB C . Vereist het opstellen van nieuwe normen ! Limieten moeten controleerbaar en afdwingbaar zijn PBM’s moeten bij voorkeur verplicht gedragen worden en getest te worden. Epidemiologisch onderzoek is dringend nodig teneinde vroegtijdig schade vast te stellen. Rol CLB’s is belangrijk met gebruik van moderne onderzoeks- methoden (OAEs en spraak-in ruistests).