Van speciaal naar regulier onderwijs: een hele overstap! Voorjaarsconferentie 19 juni 2014

Van terugplaatsen naar overstappen!

Beleidsrelevantie Meer leerlingen met speciale onderwijsbehoeften integreren in het regulier onderwijs Meer tijdelijke plaatsingen in het speciaal (basis) onderwijs Wettelijke verplichting om in het ondersteuningsplan beleid t.a.v. terugplaatsing en doorplaatsing op te nemen Financiële situatie van het swv (negatieve verevening) Ook meer tijdelijke plaatsingen in het sbo. En tijdelijke arrangementen

WEC In het laatste schooljaar waarop de toelaatbaarheidsverklaring betrekking heeft, draagt het bevoegd gezag van de school er zorg voor dat terugplaatsing of overplaatsing van de leerling naar het basisonderwijs of voortgezet onderwijs plaatsvindt, tenzij het bevoegd gezag van oordeel is dat voortgezet verblijf van de leerling in het SO of VSO noodzakelijk is en het samenwerkingsverband een nieuwe toelaatbaarheidsverklaring heeft verstrekt.

Onderzoeksvragen Huidige praktijk : overstappen cluster 4 leerlingen (so en vso) Wanneer is het succesvol? Wat draagt bij aan de succesvolle terugplaatsing (overstap)?

Wat is bepalend voor een succesvolle overstap? bio-ecologisch model van Bronfenbrenner Bio-ecologisch model Bronfenbrenner Ontwikkeling ontstaat door kind in interactie met zijn omgeving Micro: gezin / klas Meso: relatie tussen de micro systemen: relatie school – huis – buurt Exo: geen directe invloed op het kind, maar indirect (via werk ouders, schoolbestuur, samenwerkingsverband) Macro: denken en handelen vanuit een groter perspectief (opvattingen over passend onderwijs), beleid, regelgeving Succesfactoren liggen bij: Kind, ouder, relatie kind met school, relatie ouders en school, relatie tussen school 1 en school 2. Samenhang tussen factoren, een samenspel.

Handreiking 6 fasen Oriëntatie op overstappen: de leerling vol in beeld Onderwijsbehoeften leerling en het vinden van de juiste school De voorbereiding op de overstap De start in het regulier De voortgang in het regulier Ten slotte, of ook wel in het beginne (Samenwerkingsverband) Eigenlijk een cirkel Van regulier naar sbo (tijdelijk) en dan weer terug. Met een arrangement.

Fase 1: oriëntatie op overstappen Succesfactoren speciale school Visie van de school/management Goed zicht op ontwikkelingsperspectief leerling Iedereen wordt betrokken om leerling in beeld te krijgen Weten wat reguliere school vraagt van leerling Bekendheid met scholen binnen samenwerkingsverband Goed zicht op ontwikkeling van kinderen. Fase 0 en fase 1 terugplaatsing begint bij plaatsing Succesfactoren leerling Motivatie Acceptatie beperking / hulp durven vragen Aanspreekbaar op gedrag (Cognitieve) overcapaciteit Succesfactor ouders Betrokken ouders, ondersteunend aan het kind Staan achter de keuze Broers/zussen zijn betekenisvol Externe ondersteuning voor het gezin

Fase 2: onderwijsbehoefte leerling en vinden van de juiste school Tijdige afwegen van overstap (ongeveer half jaar) Iedereen wordt betrokken / iedereen staat erachter Leerling is voorbereid Ambulant begeleider is betrokken Zoeken naar een school: gezamenlijk proces Ouders en leerlingen: reëel beeld van de reguliere school

Fase 3: (voorbereiding op) de overstap Wat heeft de leerling nog nodig om over te stappen? Praktische handelingsadviezen meegeven Leerling en ouders zelf aan het woord Warme overdacht Doorgaande leerlijnen in kaart gebracht / knelpunten opgelost

Fase 4: start op regulier onderwijs Visie: inclusief denken Open houding naar leerling en ouders Leerling is echt in beeld! Team staat achter de overstap / lerend team Eerste dagen heel goed voorbereid Werken met praktische handelingsadviezen Klik met de leraar / begeleider (pedagogiek gaat aan didactiek vooraf) De leraar wil zich verdiepen in de leerling Leerling mag meedenken, meebeslissen Leraar helpt leerling om zich vaardigheden eigen te maken die van belang zijn bij overstap Ouders worden serieus genomen Goed en frequent contact Vast contactpersoon

Fase 5: de voortgang op het regulier onderwijs Collegiale consultatie / cultuur Leraar en team: reflectie op eigen handelen Ondersteuningsstructuur voor leraren & leerlingen Aandacht voor dynamiek in groep / klas Differentiatie in de groep / klas Facilitering vanuit het management

Fase 6: het samenwerkingsverband (in den beginne….) Visie op overstappen (schakelonderwijs) Stimuleren en faciliteren van overstappen Volgen van overstappers: leren en evalueren

Opbrengsten van de overstap Leerling voelt zich minder speciaal Leerling trekt zich op aan andere leerlingen (sociale en emotionele ontwikkeling) Meer zelfvertrouwen Vrienden dicht bij huis Leerlingen laten ook thuis een positieve ontwikkeling laten zien, waardoor ouders meer vertrouwen in hun kind krijgen en hun kind meer los durven te laten

Uitdagingen voor scholen en SWV Hoe kunnen we ervoor zorgen dat overstappen succesvol verloopt? Hoe zorgen we ervoor dat we van elke overstap leren? Hoe bouwen we gezamenlijke expertise op? Kennen de scholen (bao, sbo en so) elkaar voldoende?

Meer informatie www.speciaalgewoon.nl (o.a. de handreiking) Facebook pagina: http://www.facebook.com/SpeciaalGewoon En twitter: SpeciaalGewoon