Universiteit Utrecht Voorlopige conclusies uit de science court

1.Creativiteit is herschikking van informatie, en over de voorwaarden voor creativiteit bestaat een redelijke mate van consensus

2. Kennisdoorbraken in de wetenschap, en artistieke vondsten, ‘hangen vaak in de lucht’, ‘de tijd is er rijp voor’. Dit betekent, dat het stimuleren van creativiteit vooral neerkomt op mensen leren zichzelf open te stellen, en leren situaties systematisch af te tasten op zoek naar nieuwe oplossingen.

3.Serendipiteit, dus toevallig vinden, treedt vaak op vlak ná systematisch zoeken Dit betekent, dat trainingen in creativiteit mensen moet leren op deze samenhang te letten. Serendipiteit en systematisch zoeken zijn uitersten, waarbij tal van tussenvormen in het geding zijn.

4.Geloofsovertuigingen spelen vaak een rol in de evolutie of de emancipatie van groepen Deze samenhang is reeds lang bekend. Geloofsovertuigingen kunnen stimuleren [denk aan Calvinisten] of remmen [denk aan Fundamentalisten]. Mocht er een brede maatschappelijke discussie over religie en wetenschap komen, dan zou deze over ‘religie, wetenschap en samenleving’ moeten gaan.

5.Kunnen geloofszekerheden en wetenschappelijke waarheden duidelijk worden onderscheiden? Hierbij kan het helpen om een tweetraps- benadering te volgen. Definieer eerst geloofszekerheden en wetenschappelijke waarheden afzonderlijk en bekijk vervolgens de onderlinge beïnvloedingen. Er blijven twee standpunten: het onderscheid is mogelijk en zinvol, tegenover een ontkenning hiervan.

6.Raken recente vondsten in de wetenschap het Godsgeloof of het geloof in Gods ingrijpen in de natuurlijke wereld? Neen, want het betreft twee uiteenlopende denkwerelden.

7.In de godsdienstfilosofie hebben pogingen om de waarschijnlijkheid van God aan te tonen geen resultaten opgeleverd. Een almachtig opperwezen kan zich aan berekeningen onttrekken.

8.De traditionele natuurweten- schappen hebben de laatste jaren veel vorderingen gemaakt bij het beschrijven en verklaren van evolutieprocessen er zijn vele ontbrekende schakels gevonden [bijv. Fishapod]; tal van complexe systemen zijn ontrafeld; een opzet voor een computersimulatie is beschikbaar; een computersimulatie kan plaatsvinden zonder meer ‘blackboxes’ te gebruiken dan de poortwachters toestaan.

9.De aanhangers van een ‘intelligent design’ hebben eveneens heel wat vorderingen gemaakt zij hebben aangekondigd, dat zij een nieuw, volwaardig wetenschaps- programma vormen; zij hebben ook aangekondigd, dat zij een computersimulatie van evolutieprocessen kunnen inbrengen;

Mijn aantekening: wat de evolutie- wetenschappers in hun computersimulaties tijdelijke ‘blackboxes’ noemen, zullen de ID-ers als ‘ontwerp’ aanduiden. Voor de simulatie maakt dit geen verschil. Standpunt 1 : de twee computersimulaties zullen zo sterk op elkaar lijken, dat van een Fanfare-effect gesproken kan worden [met dank aan Bert Haanstra en de twee rivaliderende fanfares, die in zijn film uiteindelijk harmonieus bleken samen te spelen]. Standpunt 2 : tussen de twee computer- simulaties zullen fundamentele verschillen blijven bestaan.

10.Het baseren van creativiteits- trainingen op analyses van oude creatieve processen verdient navolging De TRIS methode is gebaseerd op een analyse van miljoenen verleende octrooien. Een octrooi wordt pas verleend, nadat een ‘inventive sprong’ in de betrokken methode is aangetoond. Het databestand van miljoenen octrooien kan bruikbare checklists opleveren. Trainingen van wetenschappers en managers zijn uitvoerbaar. Navolging in andere sectoren van de samenleving verdient aanbeveling.

11.Stimuleren van wetenschap- pelijke creativiteit vereist inschakeling van het beschikbare human capital In de wetenschap leveren 40ers de meeste publicaties en kennisvernieuwing. Het onthouden van middelen aan productieve seniorwetenschappers van 60 jaar en ouder leidt tot een verlaging van de wetenschappelijke productie van een land als geheel.

12.Het inschakelen van het ‘format’ van de ‘science court’ heeft de discussie en het formuleren van conclusies substantieel bevorderd.