Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid Van effectiviteit naar beleid: gerichter re-integreren Pierre Koning Centraal Planbureau 2 april 2009

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid Inhoud 1.Onderzoek naar effectiviteit ► De Beleidsdoorlichting re-integratie ► Wat weten we nu en wat wisten we al? 2.Van effectiviteit naar beleid ► Noodzaak van ‘maatwerk’ ► Sturingsmethoden: targeting, prestatiebeloning 3.Ervaringen met targeting ► Simulatiestudies ► Ervaringen in buitenland ► Lessen

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 1.Onderzoek naar effectiviteit

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 1.Beleidsdoorlichting Re-integratie SZW: ► “Het is lastig vast te stellen of het vinden van werk door die ondersteuning komt. De beleidsdoorlichting spreekt van een ‘klein positief effect’. ► “Re-integratie bespaart weinig direct op uitkeringen.” (N)iets nieuws onder de zon? ► CPB (2000), IBO (2001), SCP (2003), De Koning c.s (2004) ► Internationaal: weinig studies die vinden dat programma's zich terugverdienen

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 1.De Beleidsdoorlichting: variatie in netto-effectiviteit Conjunctuur: effectiviteit lager in hoogconjunctuur ("Lock in") Instrumenten: Bemiddeling en controle relatief effectief, scholing minder. Doelgroepen: re-integratie effectiever voor allochtonen, vrouwen en ouderen Timing: ► Bij WW: niet te snel re-integreren ► WWB: andersom! Contracten: plaatsingsbonus  effectiviteit ↑

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 2.Van effectiviteit naar beleid Les beleidsdoorlichting: betere benutting variatie netto-effectiviteit  hogere netto- effectiviteit Vertaling naar beleidspraktijk weerbarstig: ► Informatie ontbreekt vaak op lagere niveaus ► Netto-effectiviteit moeilijk te instrumenteren begrip Benodigd voor systeem: ► Wat werkt voor wie en wanneer? ► Wat is daarvan potentiële winst? ► Hoe is optimale inzet vorm te geven?

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 2.Van effectiviteit naar beleid: sturingsmethoden Twee globale stijlen: ► Sturen op input: werkwijze personeel. –Hier vallen protocollen voor maatwerk ook onder! ► Sturen op output: (bruto) plaatsing in werk –Prestatieprikkels Of: vooral vertrouwen op intrinsieke motivatie?

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 2. Sturingsmethoden

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 3.Effectiviteitsvergroting door targeting Profiling van werklozen: indeling maken van homogene cliëntgroepen ► zelfde kansen op werk ► of zelfde eigenschappen (opleiding, sector, leeftijd) Targeting: op juiste moment voor juiste instrument inzetten voor zo’n cliëntgroep. Literatuur: ► Simulatiestudies: eerst modellen schatten, daarna effect maatwerk narekenen. ► sociale experimenten/pilots: daadwerkelijke uitvoering

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 2.Targeting: simulatiestudies Lechner en Smith (2003) voor Zwitserland: ► Casemanagers presteren niet beter dan gerandomiseerde inzet van interventies. ► Verhoging aantal gevonden banen met max. 25% (!) Staghoj (2007) voor Denemarken: ► Werkloosheidsduur met 10-17% omlaag in geval van optimale allocatie (volgens model). ► Herhaaldelijk updates nodig model, grote aantallen! Let wel: ► Bij maximaal budget iets geringere effecten. ► Algemene evenwichtseffecten moeilijk in te schatten. Computersystemen voor targeting opleggen?

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 3.Targeting: ervaringen uit de praktijk Canada ( ): Service and Outcome Measurement System (SOMS). ► Nauwelijks van grond gekomen ► Behoud beleidsdiscretie casemanagers ► Problemen met gegevens en geschatte effecten ► Casemanagers ervoeren SOMS als bedreiging baan Worker Profiling en Reemployment Services (WPRS), VS 1994-heden. ► Profiling op kans ‘benefit exhaustion’ ► Specifieke interventies op kansklassen ► Sterke inperking beleidsdiscretie ► Effect van 25% hogere kans op vinden baan.

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 3.Targeting: ervaringen uit praktijk Statistically Assisted Programme Selection (SAPS) in Zwitserland (mei-december 2005) ► Experiment: willekeurig geselecteerde casemanagers ► …maar deze legden targeting systeem terzijde.. Conclusies ► Effecten kleiner dan in simulatiestudies. ► Draagvlak belangrijk! –Targeting en ruimte casemanagers moeilijk te combineren!

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid 3.Effectiviteitsvergroting: targeting

Gerichter re-integreren Bussum, Donderdag 2 April 2009 Succesvol re-integratiebeleid Conclusies Re-integratie geen wondermiddel Onderzoek naar netto-effectiviteit van belang voor doelmatigheid en verantwoording beleid ► Aanzienlijke potentiële effecten ► Coördinatie SZW vereist Effectiever beleid vergt daadwerkelijke invoering meer maatwerk! ► Dwingender opleggen? ► Of (blijven) vertrouwen op draagvlak en combineren met prestatiebeloning?