Goal Attainment Scaling (GAS) Drs. Sharon Bouwens Onderzoeker Afdeling Psychiatrie en Neuropsychologie Universiteit Maastricht WCN 21 april 2007 Bedanken voor uitnodiging

Doel presentatie: enthousiast maken voor gebruik GAS Probleemgebied: onbekendheid met methode Veel lager dan verwacht niveau Niemand in de zaal is bekend met de GAS Lager dan verwacht niveau *Een aantal mensen in deze zaal heeft gehoord van de GAS Verwacht niveau Iedereen in de zaal is bekend met de GAS en weet hoe dit toegepast dient te worden Hoger dan verwacht niveau De helft van de mensen in de zaal gaat de GAS gebruiken Veel hoger dan verwacht niveau Iedereen in de zaal gaat vanaf nu de GAS gebruiken

Achtergrond (1) Meten van effectiviteit van revalidatiebehandeling is problematisch vanwege heterogeniteit patiënten Participatie Revalidatieprogramma is gericht op de individuele patiënt Evaluatiemethoden zijn gericht op de gemiddelde patiënt Het meten van de effectiviteit van een revalidatiebehandeling kan de nodige problemen opleveren vanwege de heterogeniteit van de beperkingen van de patiënt en verwachte uitkomsten. Met name op het niveau van participatie zijn de doelen sterk afhankelijk van de leefstijl en ambities. Standaard methodes zijn moeilijk toe te passen. Een voorbeeld: voor een bepaalde patiënt is het zelfstandig rondrijden in een rolstoel een triomf terwijl dit voor de ander gezien wordt als een grote mislukking. Hier komt nog bij dat een revalidatieprogramma gericht is op de individuele patient terwijl de evaluatiemethoden gericht zijn op de gemiddelde patient.

Achtergrond (2) Meetinstrumenten: Gericht op 1 aspect van functioneren Range van functioneren beperkt Bodem en plafondeffecten Range van functioneren zoals dat met het instrument wordt gemeten dekt niet altijd de lading voor de individuele patiënt. Wellicht zijn er activiteiten die de patiënt wel doet maar die niet gemeten worden met het instrument. Barthel Index maximaal aan einde van revalidatie, die kun je daarna dus niet meer afnemen. Een oplossing voor deze problemen is te vinden in de GAS.

Geschiedenis GAS (1) Kirusek en Sherman (1968) Psychiatrie en reclassering Kritiek op met name de complexe statistische bewerkingen Contract met cliënten, alcohol verslaafden In de jaren 70 veel gebruikt in de VS In de ijskast gezet eind 70’er jaren vanwege kritiek op met name de complexe statistische bewerkingen

Geschiedenis GAS (2) Inmiddels komt de GAS weer op Geriatrie Chronische pijn Cognitieve revalidatie Amputatie revalidatie Kinderrevalidatie

Wat is de GAS? Instrument voor het meten van de mate waarin een behandeldoel behaald is Individuele uitkomstmaat met een gestandaardiseerde score zodat statistische analyses mogelijk zijn Meerdere doelen per patiënt Doelen zijn specifiek voor de patiënt GAS is een methode om te mate waarin een patient zijn doelen heeft behaald te scoren. Iedere patiënt heeft zijn eigen uitkomstmaat maar wordt gescoord op een gestandaardiseerde manier zodat statistische analyses mogelijk zijn.

Waarom GAS gebruiken? Zet aan tot betere communicatie en samenwerking tussen de leden van het multidisciplinaire team bij het opstellen en scoren van de doelen Zet aan tot het actief betrekken van de patiënt in het revalidatieproces Standaard met behoud van individuele doelen Er is steeds meer bewijs dat de kans op het behalen van de doelen wordt vergroot wanneer de patiënt wordt betrokken bij het opstellen van deze doelen. Er is ook bewijs dat de GAS positieve therapeutische waarde in het aanmoedigen van de patiënten om hun doelen te bereiken.

Opbouw 5-puntsschaal a priori bepalen welke uitkomst als ‘succesvol’ wordt gezien Verwachte niveau ‘0’ Iets beter dan verwacht ‘+1’ Veel beter dan verwacht ‘+2’ Iets minder dan verwacht ‘-1’ Veel minder dan verwacht ‘-2’ De GAS wordt uitgezet op een 5-puntsschaal. Het is belangrijk om op voorhand de te verwachte uitkomst vast te leggen, dus die uitkomst die als succesvol wordt gezien. Er zijn twee manieren om het verwachte niveau te scoren, dit niveau op 0 stellen of beginnen bij 0 en het verwachte niveau op +2 stellen. Doelen kunnen verder gewogen worden om zodoende aan te geven in welke mate een doel belangrijk is voor de patient en dus de nadruk van de behandeling of moeilijkheid van het doel.

De stappen Doelen voor behandeling bepalen Eventueel belang van de doelen wegen Kies de follow- up periode Bepaal verwacht einddoel van de behandeling (=0) Bepaal de 5 scoringsmogelijkheden per doel Bepaal na follow- up de Goal Attainment Score Interview de patient om de probleemgebieden te identificeren. In de periode voorafgaand aan het team zien alle disciplines de patient en wordt gekeken waar de therapie op ingezet kan worden in overleg met de patient. Stel met het team een set van prioriteit doelen samen evenals een eindtijd geeft een gewicht aan het doel bijvoorbeeld op het gebied van importantie en moeilijkheid. 0-4 niet belangrijk/moeilijk tot extreem belangrijk/moeilijk zo objectief en observeerbaar mogelijke doelen baseline is meestal -1 of de patient moet zo slecht zijn dat die alleen nog maar kan stijgen

Probleemgebied: aankleden Gewicht: 1 Veel lager dan verwacht niveau Niet in staat zichzelf aan te kleden Lager dan verwacht niveau Kleedt bovenste extremiteiten aan met maximale hulp van anderen* Verwacht niveau Kleedt boven en onderste extremiteiten aan met minimale hulp. Wel hulp bij orthese** Hoger dan verwacht niveau Kan ook orthese met minimale hulp aandoen Veel hoger dan verwacht niveau Kan zich volledig zelfstandig aankleden Vrouw van 22 jaar met hersenletsel Heeft drie doelen: Geheugen (2) Aankleden (1) Eten (1)

Doelen veranderen/bijstellen Beloop doelen Bijstellen na veranderd inzicht Ibiza model Roger Greenwood, maatschappelijk werker in Engeland Will I live? Will I walk? Will I work? Will I go to Ibiza? Doelen worden soms ook bijgesteld als patiënt inzicht krijgt in bepaalde beperkingen

Voordelen GAS Sluit goed aan bij de manier van werken in de praktijk Aanscherpen van revalidatie doelen Individueel bepaalde doelen Doelen kunnen veranderen Responsiviteit goed De GAS zorgt er voor dat we onze huidige manier van werken wat meer structureren. Het is dus niet zozeer een andere manier van denken. Het enige puntje is dat je handigheid moet krijgen in het opstellen van de doelen, maar uit onderzoek is gebleken dat je daar steeds sneller in wordt en dat het niet extra veel tijd kost.

Nadelen GAS Training nodig in het toepassen van GAS Toepassen als evaluatiemethode in onderzoek is nog niet geaccepteerd (geen harde maat) Kritiek op rekenmethode Doelen bijstellen Onafhankelijk beoordelaar om eindniveau te bepalen. Anders gekleurd door eigen team.

GAS in promotieonderzoek BreinGrepen rc Hoensbroek Specialistische Cognitieve Revalidatie (SCR) rc Blixembosch, Eindhoven MCI groepsbehandeling azM, Maastricht Cognitieve training bij Alzheimer, RIAGG, Maastricht GAS opgenomen om te evalueren in hoeverre voorafgestelde doelen behaald worden na de cognitieve behandeling. Voorbeeld BG:

Voorbeeld BreinGrepen Probleemgebied: dagplanning Veel lager dan verwacht niveau Houdt zich in geen enkel geval aan de zelfgemaakte dagplanning Lager dan verwacht niveau Laat zich te vaak van slag brengen door onverwachte/ongeplande zaken* Verwacht niveau Heeft geleerd om onverwachte dingen op te schrijven;onverwachte dingen krijgen nog steeds voorrang Hoger dan verwacht niveau Een enkele keer gaan onverwachte, niet noodzakelijke zaken voor Veel hoger dan verwacht niveau Houdt zich altijd volledig aan de planning en doet alleen ongeplande dingen die niet kunnen wachten Vrouw van 22 jaar met hersenletsel Heeft drie doelen: Geheugen (2) Aankleden (1) Eten (1)

GAS workshop Vrijdag 28 september van 10.00-12.00 Voorafgaand aan Platform Cognitieve Revalidatie in Utrecht In opdracht van NIP sectie revalidatie Caroline van Heugten en ik

Eindniveau Probleemgebied: onbekendheid met methode Veel lager dan verwacht niveau Niemand in de zaal is bekend met de GAS Lager dan verwacht niveau *Een aantal mensen in deze zaal heeft gehoord van de GAS Verwacht niveau Iedereen in de zaal is bekend met de GAS en weet hoe dit toegepast dient te worden Hoger dan verwacht niveau De helft van de mensen in de zaal gaat de GAS gebruiken Veel hoger dan verwacht niveau Iedereen in de zaal gaat vanaf nu de GAS gebruiken

Verdere informatie Sharon.Bouwens@np.unimaas.nl