Natura 2000: 20 jaar Stand van Zaken © vilda Natura 2000: 20 jaar Stand van Zaken Natura 2000 viert dit jaar haar 20e verjaardag. Ik ben nu zelf sinds 2 jaar werkzaam op dit project en geef u graag een stand van zaken mee. Presentatie door Valerie Vandenabeele

IHD -> IHM IHD (instandhoudingsdoelstellingen) rapporten zijn opgesteld BOLOV’s zijn afgerond In elk gebied vertegenwoordigers van landeigenaars via Landelijk Vlaanderen aanwezig Aandachtspunten naar implementatie Discussiepunten over doelen Belang inspraakmogelijkheid in vroeg stadium <-> maatregelen nog niet vastgelegd Beslissing Vlaamse Regering eind 2012 Vervolg = IHM (instandhoudingsmaatregelen) NRP light per SBZ Opnieuw in overleg met de landeigenaars en andere sectoren Ter uitvoering van de habitat- en vogelrichtlijn heeft Vlaanderen, het ANB, tussen 2010 en 2012 IHD rapporten opgesteld voor alle SBZ’s in Vlaanderen. Vlaanderen koos ervoor om dit te doen in samenwerkingsverband met de verschillende sectoren, waaronder ook de landeigenaars. Via Landelijk Vlaanderen en haar leden waren talrijke landeigenaars aanwezig op de overlegfora, de zogehete BOLOV’s. Op deze BOLOV’s werden door de vertegenwoordigers aandachtstpunten en discussiepunten naar boven gehaald. De rapporten werden hierdoor aangepast, de opmerkingen werden meegenomen in het proces voor de implementatie of het discussiepunt werd behouden en doorgegeven aan de minister die de rapporten al dan niet zal goedkeuren. Het belang van deze BOLOV’s werd hiermee aangehaald. Dankzij het proces via Bovenlokaal Overleg hebben wij als landeigenaar inspraak van in een vroeg stadium en kunnen wij de maatregelen nog mee aansturen. Sommige eigenaars vonden dit dan weer de moeilijkheid van de rapporten: gezien de maatregelen nog niet bepaald zijn, is het ook moeilijk om de gevolgen als landeigenaar in te schatten. Alle gegevens uit de BOLOV’s zijn intussen verzameld en blijven in het proces meegaan met het rapport. De Vlaamse Regering zal deze opmerkingen dan ook in overweging nemen bij de goedkeuring van de IHD-rapporten eind dit jaar. De doelen zijn dan wel zo goed als vastgelegd op SBZ-niveau, deze zullen natuurlijk ook nog moeten worden uitgevoerd. Het vervolgproces op de IHD, de instandhoudingsmaatregelen, zal zich dan ook toeleggen op het maken van plannen waarin realisaties van de doelen worden voorzien. Momenteel heeft men het kind de naam NRP light gegeven, waarvan men plant er eentje per SBZ op te maken. Omdat de vroegere ervaringen met de NRP’s negatief, zwaar en lastig waren; zoekt men nu naar een lichter alternatief. Binnenkort zal er ook met de sectoren rond de tafel worden gezeten om te zien op welke manier men dit overleg zal aanpakken, vanzelfspreken opnieuw met alle betrokkenen.

De kwesties Kwesties = werkgroepen rond hangende discussie- en aandachtspunten Impact (sectoren op IHD en IHD op sectoren) Ruimtelijke Ordening (kwestie afgerond, cfr. AGNAS) Voortoets of Passende beoordeling (wanneer activiteit negatief effect kan uitoefenen op IHD) Kallibratie Implementatie Om een antwoord te bieden op vele van de aandachtspunten die door de sectoren naar voor gebracht werden, heeft men sinds 2011 5 kwestiewerkgroepen opgericht. De kwesties impact, RO, voortoets, kallibratie en implementatie.

De kwestie voortoets Voortoets: PB (Passende beoordeling): instrument (niet verplicht) dat uitgebouwd wordt voor passende beoordeling hiermee wordt nagegaan of een plan of project effecten zal hebben op het milieu, de IHD = concreet stappenplan (internettool) met ja-nee-vragen indien niet, moet men alsnog ANB advies vragen indien wel, verder met ANB nakijken of een PB nodig is, afhankelijk of het effect betekenisvol is of niet PB (Passende beoordeling): Studie(bureau) die uitwijst of uw vergunningsaanvraag een significant effect kan hebben op Europese Natuur Indien wel, ofwel vergunning niet krijgen ofwel mitigerende maatregelen De voortoets moet een instrument vormen om na te gaan of een activiteit moet onderworden worden aan een passende beoordeling. Het instrument, een raadpleegbare internettool, moet dus nagaan of een activiteit een negatief effect zal hebben op de IHD. Het instrument zal uw bedrijfsgegevens kunnen uploaden en bestaan uit een soort vragenlijst waarop men telkens ja of nee kan antwoorden. Indien de activiteit vervolgens geen negatief effect zal hebben, moet men alsnog het advies van ANB vragen. Indien wel, moet er verder gekeken worden met ANB of een PB nodig is of niet, afhankelijk of het effect betekenisvol is of niet. De PB is dan een studie, gemaakt door een studiebureau, die zal uitwijzen of uw vergunningsaanvraag een significant effect kan hebben op de IHD. Indien dit het geval is zal u uw vergunning niet krijgen, ofwel mitigerende maatregelen moeten treffen. De voortoets en passende beoordeling zijn vooral van belang voor de sectoren landbouw en economie.

De kwestie kallibratie Is ∑ S-IHD (SBZ-niveau) = G-IHD (Vlaams niveau) ? Vertaling S-IHD-rapporten naar de verschillende deelgebieden per SBZ Waar liggen mogelijkheden voor implementatie Kunnen nog knelpunten opgelost worden Via computermodel uitgewerkt met mogelijkheid handmatig schuiven Een van de belangrijkste kwesties voor ons als landeigenaar is de kallibratie. In de kallibratie wordt in eerste instantie nagegaan of de som van alle IHD in de rapporten wel gelijk is aan de gewestelijke IHD, die reeds bij besluit goedgekeurd werden. In tweede instantie wordt in de kallibratie een vertaling gedaan van de rapporten die per SBZ zijn opgesteld, naar de verschillende deelgebieden. Een computermodel, dat men handmatig kan bijwerken werkt uit waar de doelen gelegen kunnen worden, rekening houdende met de potenties van het gebied en de heersende knelpunten. Alle sectoren hebben bijgedragen aan de methodiek voor het maken van het computermodel.

De kwestie implementatie Doelen 2020: 16 van de 37 habitats in gunstige SVI (staat van instandhouding) brengen 22 van de 37 habitats voor 95% op terrein overheid en TBV te realiseren VIA: maatregelen (NRP) voor 70% IHD te halen zijn genomen Doelen 2050 70% van alle habitats in gunstige SVI Afbouw N-depositie De belangrijkste kwestie is tot slot de implementatie. Deze kwestie houdt zich dus bezig met de maatregelen voor Natura 2000 en de instrumenten die ingeschakeld moeten worden. De kwestie moet hierbij rekening houden met de biodiversiteitsstrategie tegen 2020 en 2050. Concreet betekent dit dat men tegen 2020 16/37 habitats in een gunstige staat moet brengen. ANB maakte de berekening en kwam tot de conclusie dat 22/37 habitats voor 95% op terreinen van overheid en TBV te realiseren zijn. Het gaat hier vanzelfsprekend over de habitattypes die kleinere oppervlaktes innemen en bijvoorbeeld niet de grote boshabitattypes. Voor 2020 stelt het VIA daarenboven dat tegen dan ook de maatregelen voor 70% van de IHD genomen moeten zijn. Dit is logisch te verklaren omdat de ontwikkelingstijd voor bos bijvoorbeeld 30 jaar bedraagt, waardoor men dus tijdig moet beginnen met een geschikt beheer zodat men in 2050 de IHD gerealiseerd krijgt. Dit is erg ambitieus en het valt dus nog af te wachten of dit ook realistisch haalbaar is. Tegen 2050 moeten volgens de biodiversiteitsstrategie concreet 70% van alle habitats in een gunstige staat zijn. Anderzijds vereist dit voor de meeste habitattypes een afbouw van de stikstofdeposities. Meer informatie over de instrumenten die hiervoor ingezet zullen kunnen worden, krijgt u dadelijk van Dhr. Casier.

De kwestie implementatie Principes voor implementatie: 2014: evidenties 2019: vrijwillige basis 2050: verplichtingen waar nodig LV pleit ook privé een rol te laten spelen ↔ verwerving door overheid. Dit impliceert inzet en kennisopbouw van de landeigenaren (zie handboek voor beheerders - INBO) NRP light ? Geïntegreerde beheerplannen (proefproject LV) Instrumenten, zie volgende presentatie (Dhr. P. Casier) Hoe ziet men deze ambities nu realistisch in de tijd? Tegen 2014 wil men de evidenties uitvoeren, dit gaat vooral om het uitvoeren van plannen die reeds gemaakt werden en correct beheer op terreinen van overheid en TBV. Tegen 2019 zal men proberen om zo ver mogelijk te geraken op vrijwillige basis. De bedoeling is om de instrumenten zodanig te ontwikkelen dat de lokale eigenaars en gebruikers maximaal interesse vinden om mee te werken aan de realisatie. Men denkt hiervoor bijvoorbeeld aan het afschaffen van successierechten voor wie meewerkt, net zoals dit in VEN reeds bestaat. Natuurlijk zullen er ook vergoedingen in de vorm van subsidies komen, eventueel mogelijkheden tot administratieve vereenvoudigingen, … Indien tegen 2020 onvoldoende maatregelen werden genomen, zal de overheid verplichtingen opleggen en verwerven waar nodig. Landelijk Vlaanderen pleit er in dit jammerlijke scenario voor om andere private eigenaars hier ook een kans te geven om aan te kopen, maar dan moeten de landeigenaars en andere private personen ook de taak op zich nemen om het beheer te doen. Dit vraagt inzet en kennisopbouw, kennis die voor een groot deel reeds te vinden is in het Handboek voor beheerders, geschreven door INBO en hier vandaag te koop. Alle beheerplannen, convenanten en contracten voor het nemen van maatregelen zullen waarschijnlijk via een geïntegreerd beheerplan in een NRP-achtige vorm gegoten worden. Dhr. Casier vertelt u dadelijk meer over de instrumenten die gebruikt zullen kunnen worden.

Wees voorbereid en vind de voordelen van Natura 2000! Conclusie Wat doe ik nu best als eigenaar in Natura 2000? Blijf geïnformeerd (LE, nieuwsbrief Natura 2000, www.natura2000.be, www.landelijkvlaanderen.be, andere studiedagen, platforms, … Ga na (aan de hand van de nu beschikbare IHD-rapporten) hoe u zelf kunt meewerken aan Natura 2000, welke doelen u kunt realiseren en bereid u voor (vb. bosbeheerplan, VLM-instrumenten, proefproject LV-ANB-bosgroep, …) Wees voorbereid en vind de voordelen van Natura 2000! Wat kunt u als eigenaar nu best doen? Blijf geïnformeerd over Natura 2000 via bvb. Onze LE, de Natura 2000 nieuwsbrief, onze sites, maar ook andere studiedagen die misschien in uw regio plaatsvinden. Anderzijds kunt u reeds anticiperen door na te gaan aan de hand van de nu beschikbare IHD-rapporten hoe u zelf kunt meewerken aan Natura 2000. Welke doelen kunt u binnen uw eigendom realiseren via vb. uw bosbeheerplan, via VLM-instrumenten, proefprojecten van LV of ANB of bosgroep of andere die misschien in uw regio plaatsvinden, …