Randvoorwaarden bij burgerparticipatie Wederkerigheid, empowerment en sturing Prof. dr. Paul Ponsaers

Debat Burgerparticipatie Stelling: Burgerparticipatie is een essentieel onderdeel van COP Doch impliceert belangrijke randvoorwaarden en beslissingen Externe gerichtheid Probleemoplossend Partnership Accountability Empowerment Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Energie Recreatie Ontmoeten Zorg Onderwijs School Wonen Cultuur Voorzieningen Veiligheid Ondernemen Welzijn Horeca Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Burgerparticipatie is een waarde op zich, is niet enkel instrumenteel : Sociale Cohesie ↑ Veiligheid tendeert ernaar andere participatievormen naar het achterplan te dringen Gevaar van instrumentalisering → ILP Hoe kan empowerment worden ingebouwd? Op welke wijze zal accountability worden afgelegd? Aan wie, en hoe? Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Diverse vormen Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Diverse vormen Informeren Participatie De burger … als consument Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Diverse vormen Informeren Raadplegen Participatie … geeft mening, kennis als ervaringsdeskundige Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Diverse vormen Informeren Adviseren Raadplegen Participatie … genereert ideeën om tot een goed plan te komen Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Diverse vormen Informeren Adviseren Co-produceren Raadplegen Participatie … als actieve partner in concrete projecten Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Diverse vormen Informeren Adviseren (Mee-)beslissen Coproduceren Raadplegen Participatie … is medeverant- woordelijk voor beleidsbeslissingen Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Diverse vormen Zelfbeheer (Mee-)beslissen Coproduceren Adviseren Raadplegen Informeren … neemt zelf Initiatief en voert uit Participatie Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

Debat Burgerparticipatie Diverse vormen Welke vorm dient te worden nagestreefd? Is louter informering wenselijk? Is zelfbeheer wenselijk? (cfr. BIN) Is kern van IV-beleid, impliceert dit geen bestuurlijke aanpak … … en integrale en geïntegreerde aanpak? Kan worden volstaan met éénrichtingsverkeer? Leidt dit niet tot een “klik”-cultuur? Is de strafrechtelijke aanpak wel steeds probleemoplossend? Doelgroepenbeleid kan mogelijks discriminerend worden opgevat: under- en overpolicing / Hoe vermijden? Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

MAAR: Niet zelden is er selectieve uitval! “De burgers ernstig nemen” Stelling : de opgang van participatief beleid Laat toe : beter de mening te kennen van de burgers, het beleid adequater hierop af te stemmen MAAR: Niet zelden is er selectieve uitval! Risico : die groepen die het minst bedeeld zijn komen niet in de participatie terecht, waardoor de resultaten beantwoorden aan de belangen van beperkte groep Hoe diversiteit respecteren? (‘multiple communities’) Hoe kan representativiteit worden gegarandeerd? Impliceert partnership erkenning van andere levenswijzen?

Debat Burgerparticipatie Representativiteit VEEL WEINIG Participanten Informeren Adviseren (Mee-)beslissen Zelfbeheer Coproduceren Raadplegen VEEL WEINIG Participatie Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

MAAR: Dikwijls spelen selectieve belangen! “De burgers ernstig nemen” Stelling : de opgang van participatief beleid Laat toe : beter de mening te kennen van de burgers, het beleid adequater hierop af te stemmen Geloof in de mogelijkheid de resultaten rechtstreeks door te vertalen naar uitvoerbaar beleid. Geloof allerhande soorten van doelstellingen terzelfdertijd te kunnen realiseren. MAAR: Dikwijls spelen selectieve belangen! Risico : belangen van bepaalde organisaties of personen dreigen te domineren; dikwijls intern contradictorische standpunten; niet geschraagd door ruimere visie of belangenafweging. Quid algemeen belang?

Debat Burgerparticipatie Belangenbehartiging VEEL WEINIG Invloed overheid Informeren Adviseren (Mee-)beslissen Zelfbeheer Coproduceren Raadplegen VEEL WEINIG Invloed burgers Antwerpen, 18 april 2013 Debat Burgerparticipatie

MAAR: Selectieve aanwending van de resultaten! “De burgers ernstig nemen” Stelling : de opgang van participatief beleid Laat toe : beter de mening te kennen van de burgers, het beleid adequater hierop af te stemmen Onderbelichting van de rijkdom aan meningen en zienswijzen. Wordt in feite geen accountability verschaft vanuit een vooringenomen, intern-logisch beleidsstandpunt? MAAR: Selectieve aanwending van de resultaten! Risico : aanwending ifv. reeds vooropgestelde doelstellingen, doorzetten van eigengereid beleid uit naam van “de bevolking”

Self-fulfilling Prophecy Onze acties Hun opinies Hun acties Probleem 1: Dominantie van Veiligheidsdiscours Probleem 2: Keuze maken in vorm van Participatie Probleem 3: Hoe de representativiteit garanderen? Probleem 4: Resulteert niet steeds in uitvoerbaar beleid Probleem 5: Hoe vooringenomenheid vermijden? Probleem 6: Wetenschappelijke aandacht ondermaats Self-fulfilling Prophecy Onze acties [tav. anderen] Hun opinies [over ons] Hun acties [tav. ons] Onze opinies

Selectieve aansluiting met wetenschappelijk onderzoeksdispositief! “De burgers ernstig nemen” Stelling : de opgang van participatief beleid Laat toe : beter de mening te kennen van de burgers, het beleid adequater hierop af te stemmen Onderbenutting van het sociaal-wetenschappelijk dispositief. Moeilijke beschikbaarheid van de gegevens voor verdergaand wetenschappelijk onderzoek. Ondermaatse wetenschappelijke interesse. Selectieve aansluiting met wetenschappelijk onderzoeksdispositief! Risico : sociaal-wetenschappelijke aandacht voor resultaten blijft marginaal. Al te weinig evidence based ontwikkeling.

Evidence based policy Methodiek 1 Ontwikkel vraagstelling 2 Vind het bewijs 3 Evalueer het bewijs 4 Incorporeer het bewijs in praktijk 5 Herevalueer het bewijs

Dit Cahier gaat nader in op een aantal basisvragen over burgerparticipatie. Op welke wijze kan men burgers binnen de gelederen van de politie inzetten? Welke actieve en welke passieve bijdragen kunnen burgers leveren aan het bevorderen van (eigen) veiligheid en leefbaarheid, en op welke wijze kan de politie dit ondersteunen? En, tot slot, welke mogelijkheden biedt burgerparticipatie om de relatie tussen bevolking en politie te versterken? De politie kan niet aan alle verwachtingen van burgers voldoen, hulpverleners kunnen niet alle problemen oplossen en het overheidsbeleid heeft onontkoombaar een slechts beperkte invloed. Anderzijds kan samenwerking leiden tot meer veiligheid en meer leefbaarheid. Vanuit die gedachte is het zinvol na te denken over de (on)mogelijkheden van burgerparticipatie en de mogelijkheden voor een participerende politie. Dat is niet alleen van belang voor de legitimiteit en informatiepositie van de politie, maar ook voor de veiligheidsbeleving van burgers. Het is echter in dit verband belangrijk om de rol van politie en burger helder af te bakenen en de betekenis van burgers in de veiligheidszorg te duiden. Over het Cahier