Draaiboek infectiebeleid in Vlaamse woonzorgcentra Handhygiëne campagne 2012 22 mei 2012 Dr. Tessa Van Houtte CRA WZC Wissekerke te Bazel Niet nalaten de vos voor ons woonzorgcentrum te tonen, omdat het verhaal van het draaiboek in het Waasland begon ! Bovendien illustreert het mooi dat het Infectiebeleid in het WZC meer is dan MRSA,CPE etc ook een luis ons kopzorgen kan bezorgen maar dat zullen jullie zelf ook al ondervonden hebben.

Doel: Voorstellen Nieuwe accenten Werken met …

Hoe ? Historiek Project 2011 Inhoud overlopen Toepassing Vervolgverhaal Kort stilstaan 1)bij historiek 2) Project 2012 Vervolgens 3) Inhoud overlopen 4) Toepassingen illustreren Deze twee punten lopen wat door elkaar, omdat inhoud en toepassing met elkaar verweven zijn

Historiek: groeiproces ! Groeiproces van lange adem, met vallen en opstaan. Dankzij de positieve reacties vanuit het werkveld zijn we er verder aanblijven sleutelen en is het nu uitgegroeid tot een interactief draaiboek meer dan een lokaal initiatief

Historiek: groeiproces ! Verschillende invalshoeken CRA waasland later ook andere CRA’s Steun van de Vlaamse overheid Huisartsen Rusthuiskoepels Experten Ziekenhuishygiëne Vaccinatie en epidemiologie Het draagvlak van de inhoud en het concept van het draaiboek werd steeds ruimer, doordat er steeds met een andere bril naar gekeken werd. Eerst vooral de bril van CRA uit waasland, later ook andere collegae Mits steun Vlaamse overheid werd het draaiboek herwerkt en inhoudelijk op punt gesteld met de bril Collegae CRA, Huisartsen,o.a. prof Jan De Lepeleire Vertegenwoordigers van de 4 rusthuiskoepels, tegenwoordig koepels van de woonzorgcentra genoemd Ook experten: ziekenhuishyugiën Prof Annette Schuermans, Dr Sion en vaccinatie en epidemiologie: Prof Pierre Van Damme

Project 2011: Praktijktoets Inhoud verfijnen Leesbaarheid Gebruiksvriendelijkheid Inhoud verfijnen Draaiboek 2010

Project 2011: deelnemers CRAwaas Stuurgroep van de overheid KUL Vlaams agentschap zorg en gezondheid Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) Hoge School Gent KUL Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde Ziekenhuishygiëne Arbeidsgeneeskunde Preventie en bescherming op het werk (Idewe) Woonzorgcentra Ook nu weer groeide het draagvlak CRAwaas Toon Beke, Stuurgroep van de overheid naast VAZEG, WIV, Hoge School Gent (nauw betrokken opleiding verpleging) Een zeer gewaardeerde partner en invalshoek in dit verhaal is de arbeidsgeneeskundige dienst van Idewe. Want kort voor de handhygiëne campagne 2012, had ik contact met Dr Bieke Claesen en Roger Haenen, Arbeidsgeneesheer en verpleger IDEWE van de dienst bescherming en risicobeheersing op het werk. In het kader van hun opdracht zouden ze een document ivm infectiebeleid in WZC opstellen voor het personeel in WZC. Toen zij kennismaakte met het concept van het draaiboek en de interactieve versie die collega Beke ontworpen had, reageerden ze zeer enthousiast en pragmatisch. Waarom het badwater opnieuw uitvinden. Zij engageerden zich om mee de inhoud van het draaiboek te verfijnen maar ook een afgedrukte versie met interaciteve CD-rom af te leveren. Op deze manier kan het draaiboek ook laagdrempelig aan geboden: kaft met interactieve CD-rom en online versie. Dus voor ieder wat wils.Verder zorgde IDEWE ook voor de logistieke ondersteuning van de praktijktoets. WZC: 52(22) ook 8(3) project FOD, bestrijding zorginfecties RVT/ROB Oost Vlaanderen AZ St Lucas

Project 2012: praktijktoets Toetsing 1 Per hoofdstuk Evaluatieformulier Toetsing 2 Het draaiboek in zijn geheel Digitaal Calidad Toetsing 3 Feedbackmoment

Resultaten praktijktoets 2011 Positief Hulpmiddel Infectiebeleid te ondersteunen Kwaliteit te verbeteren Grote verschillen Concept: kaft met digitale ondersteuning Grote verschillen: . Goed bezig en anderen nog directie overtuigen belang van hanschoenen, handalcohol

Eindelijk van start 2012 ! ? 22 mei 2012 Handhygiëne campagne Brussel

Project 2011: eindresultaat Doe – kaft + interactieve PC-versie Acco Idewe On – line gratis aangeboden www.zorginfecties.be PDF-formaat met sommige bijgevoegde documenten als bijlage Latere fase interactieve PDF-versie Ondertussen is Idewe al gestart met het voorstellen van het draaiboek bij hun klanten.

Project 2011: inhoud verfijnen Publicaties Hoge Gezondheidsraad (HGR) Vorige Versie CDC integratie materiaal Handhygiëne campagne Arbeidsgeneeskundige dienst Indeling Hoofdstuk 8 bronnen, nuttige links en bijlagen

Inhoudstafel Woordkeuze Inleiding Algemene Maatregelen Bijkomende Maatregelen Vaccinaties Arbeidsgeneeskunde Aanvullende informatie Materiaal voor navorming Bronnen, links en bijlage Zoektocht naar de juiste taal:A en B Ook de indeling: vaccinatie

1. Inleiding Algemene maatregelen = preventie Bijkomende maatregelen = verspreiding voorkomen P 10:. Er zijn 2 grote hfst die het belangrijkst zijn Algemene maatregelen is ter preventie bijkomende maatregelen is om verspreiding te voorkomen. Dit is bovenop de algemene maatregelen. Deze korte inleiding verklaart het doel van het draaiboek. Zie volgende slide 14

1. Inleiding Werkinstrument Kaft met interactieve CD-rom Uniformiteit Tijdwinst Toegankelijk Correcte actuele informatie Voorkomen paniekreactie Communicatiemiddelo.a.steekkaarten Kaft met interactieve CD-rom 15

Werkinstrument:hulpmiddel Bestaande infectiebeleid Toetsen Bijsturen Integreren in het kaft Raadplegen Vb bij epidemie Een hulpmiddel geen controle instrument ! Wel de bedoeling er mee aan de slag te gaan, niet een kaft wordt om het boeken rek te vullen !!!! Rustig blijven met epidemie, alles staat goed beschreven Of nog een stappeke verder integreren in het kaft, ruimte bestaat ook de reden voor een kaft: zaken eruit halen aan toevoegen etc Verder consulteren 16

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Infectiebeleid WZC Staande orders Verwittigingsdiagram Één van de 2 grote hoofdstukken, Betreft algemene maatregelen, altijd op terugvallen 17

Restrictief antibioticabeleid Stop: opmars Multiresistente ziekteverwekkers Juist Aangewezen product Dosis Duur Diagnose CRA overleg met huisartsen Werken met 1 labo Om dit te realiseren naast overleg met bezoekende huisartsen: werken met 1 labo sterk aanbevolen, een must vb mrsa screening materiaal bekomen 18

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Hygiëneplan WZC Staande orders Verwittigingsdiagram 19

Algemene voorzorgsmaatregelen Toepassen Bij alle bewoners Ziek of niet ziek Door alle zorgverstrekkers Ook bezoekende huisartsen ! Voorzorgsmaatregelen: altijd te nemen ziek of niet ziek= geen belang Ook artsen cf standaard 20

Algemene voorzorgsmaatregelen 2.1.Handhygiëne Handhygiëne = hoeksteen! Slechte handhygiëne Is de grootste overbrenger van infectie In het draaiboek wordt de (vanaf p20) richtlijn van de hoge gezondheidsraad toegelicht en campagnemateriaal dat u kan gebruiken voorgesteld. 21

Algemene voorzorgsmaatregelen 2.1.Handhygiëne Handen wassen met water en zeep Handen ontsmetten met handalcohol Niet-steriele latexvrije wegwerphandschoenen Overzicht in de praktijk Verzorging van de huid Praktische uitvoering Techniek Slechte handhygiëne Is de grootste overbrenger van infectie In het draaiboek wordt de (vanaf p20) richtlijn van de hoge gezondheidsraad toegelicht en campagnemateriaal dat u kan gebruiken voorgesteld. 22

Algemene voorzorgsmaatregelen Persoonlijke – hoest - nieshygiëne Onderhoud o.a. Productkeuze bij ontsmetting oppervlakten en voorwerpen Prikaccidenten Onderhoud: linnen, opp., afval, kamer ,materiaal…. Prikongeval: procedures Zelf ook interessant om nog zaken na te lezen …. 23

2.Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Hygiëneplan WZC Staande orders Verwittigingsdiagram 24

Vaccinatie Zowel personeel als bewoners Bijvoorbeeld Hepatitis B: personeel Griep: bewoners / personeel Gezondheidsdoelstelling 2020: 80 % personeel in verzorgende sector ingeënt tegen de griep 25

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Hygiëneplan WZC Staande orders Verwittigingsdiagram 26

Hygiëneplan WZC weldoordacht hygiëneplan is ! wanneer reinigen? wanneer ontsmetten? met welk product? frequentie? Ruimte voorzien hygiëneplan In te voegen Te verwijzen naar … 2.4. In het draaiboek is er plaats voorzien om het bestaande hygieneplan toe te voegen. P 59 Indien het nog niet aanwezig is, kan u op basis van algemene mtrgln één opstellen 27

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Hygiëneplan WZC Staande orders Verwittigingsdiagram 28

Staande orders Doel: Stappenplan : Samengevat in werkschema’s Herkennen infectie Inschatten ernst van een infectie Stappenplan : koorts braken diarree etc. Samengevat in werkschema’s Doel: hulp voor verpleging bij het evalueren en inschatten van de ernst van de klacht, de ene belt rapper dan de andere In samenwerking met de CRA op te stellen Vb koorts/ staand order 29

Staande orders P73 dyspnoe Combineren voorgaande pagina (is legende) en staand order op zich Ook word versie medicatie uit het forumlarium WZC in opnemen … 30

2. Algemene maatregelen Restrictief antibioticabeleid Algemene voorzorgsmaatregelen Vaccinatie Hygiëneplan WZC Staande orders Verwittigingsdiagram 31

Verwittigingsdiagram Doel: ondersteuning van de communicatie tussen alle betrokken partijen Bij een besmettelijke ziekte Epidemie Tijdwinst Telefoonnummers bij de hand Wie doet wat .. stappenplan 2.6 p 83: Een belangrijk onderdeel van het infectiepreventiebeleid is het verwittigingsdiagram Driehoeksverhouding: De directie, hoofdverpleegkundige, CRA en dagelijks verantwoordelijke stellen dit samen op Om een schema te ontwerpen dat in noodsituaties gebruikt wordt. 32

P 83. verwijzen naar de link naar de cdrom!!! Wie verwittigt wie, in welke volgorde met de nodige telefoonnummers. 33

3. Bijkomende maatregelen Beetje wazig maar =grootste hoofdstuk, aanvullend op hfdst 2, 3 niet los van 2, daar wordt ook frequent naar verwezen 34

3.1. Bijkomende Voorzorgsmaatregelen Discussie Dragen van beschermende kledij Linnen Afval Aandacht bijkomende maatregelen uit voorzorg genomen Discussie Beschermende kledij, onvoldoende als AVM vandaar hier besproken; het komt erbij +3) special service als weet welke kiem maar AVM volstaan vb grijze vuilzakken wel dagelijks verwijderd etc

3.1. Bijkomende Voorzorgsmaatregelen Beschermende kledij: overschort handschoenen masker Veiligheidsbril Isolatie bronisolatie beschermende isolatie Vorm van isolatie en beschermende kledij Een woordje uitleg over de beschermende kledij, deze bijk maatregelen bovenop alg maatregelen Indraaiboek vindt u in welke gevallen deze beschermende kledij moet gedragen worden 36

3.1. Bijkomende Voorzorgsmaatregelen Overdrachtswegen rechtstreeks / onrechtstreeks contact druppels aerogeen Beschermende kledij Vorm van isolatie Meer uitleg over de mogelijke overdrachtswegen en hieraan gekoppeld de beschermingsmiddelen die je ervoor moet dragen 37

3.2. Steekkaarten infectieziekten Overzicht voorzorgsmaatregelen Algemene Bijkomende Uniformiteit in keuze standaardzinnen Lay out:weinig inkt nodig voor afdrukken Registratie infectie in WZC Registratieformulier Transferdocumenten  Indeling van de steekkaarten Bij de start van dit hoofdstuk vindt u eerst een verklarende woordenlijst, p 102, heel de indeling van de steekkaart wordt toegelicht Transferdocumenten Zh naar WZC WZC naar ZH ! Niet afschrikken WZC naar ZH = over veel bladzijden gespreid op CD-rom = recto verso afprintbaar Voorbeelden van registratie, knipperlichtkaart en transferdocument zijn aanwezig. In het overzicht van de alg en bijkomende voorzorgsmaatregelen staan ‘standaardzinnen’ uitgeschreven. Deze worden gebruikt in de steekkaarten en laten u toe om met behulp van de cdrom een gepersonaliseerde steekkaart zelf op te maken. (laten zien volgende slide!) Er werd naar gestreefd om op deze manier steeds hetzelfde stramien te verkrijgen, eender over welke infectieziekte het gaat. Ervoor staan steekkaarten voor algemen symptomen waarvoor de ziekteverwekker nog onbekend is, zo kan er steeds van het eerste moment gestandaardiseerd gewerkt worden. P137 de indeling van de steekkaarten van de infectieziekten (alfabetisch gerangschikt) 3 types steekkaarten: blauw, grijs, wit met blauw 38

Vb algemene maatregelen invoegen p105 Grijze kader met witte letters = algemene maatregelen Steeds dezelfde indeling =basis bij een infectie, steeds samen met de bijkomende maatregelen 39

Bedpan/urinaal/toilet persoonlijk houden reinigings- en ontsmettingsprocedure: hygiëneplan WZC steeds handschoenen dragen bij verwijderen en uitgieten van bedpan en urinaal bedpan steeds met deksel afgedekt verwijderen toilet doorspoelen met gesloten deksel Nog werk aan de winkel … Bedpan na elk gebruik te reinigen Bedpanspoeler Of ontsmetten 20min in hypochloriet 1000 ppm

3. Bijkomende Maatregelen 3.2.2. steekkaarten Symptoom Diarree Hoest Huidinfectie Infectieziekten Flash info ziekten Bijkomende voorzorgsmaatregelen Communicatie middel -snel afspraken maken -niets over het hoofd zien

Aanmaak Individuele steekkaart Algemene Voorzorgsmaatregelen Blijven toepassen ! Overzicht bijkomende maatregelen p 107- 108 (hoort ook nog p109 bij) =standaardzinnen, = standaard layout bijkomende maatregelen 42

Alfabetisch gerangschikt, p 137, steeds zelfde structuur: flash info en bijkom mtrgln 43

Blauw met witte letters = flash info Icoon CD = klik 44

Wit met blauwe letters= bijkomende voorzorgsmaatregelen Zorg toedient beschermende kledij – bewoner op transport draagt beschermende kledij Cd-rom is aanklikken …. Blancosteekkaart: word document … WZC en bewoner gebonden factoren in integreren; creatief blijven met basisprincipes in het achterhoofd Link verwijzing cd rom 45

Steekkaarten MRSA: plaats Neus keel perineum: MRSA drager Sputum Zonder Productieve hoest Acute opstoot productieve hoest ! Urine Continent en blaassonde Incontinentie Incontinentie en gebrekkige hygiëne ! Wonde Afdekbaar Niet afdekbaar en gebrekkige hygiëne ! Algemeen: infectie ! !!!! = ISOLATIE en BESCHERMENDE KLEDIJ Nieuwe indeling: optie 1 MRSA preventie in rusthuizen 2007

Indeling mrsa steekkaarten op basis van gozpiz-richtlijnen (Groep ter opsporing, studie en preventie infecties in de ziekenhuizen) De steekkaarten erna in deze volgorde 47

Aanpassing steekkaarten Clostridium MRSA Schurft TB Windpokken Zona ESBL / CPE brief Vaccinatie info

Knipperlichtkaart

4. Vaccinaties Veelgestelde vragen (FAQ) Aanbevolen vaccinatie:aangevuld Bewoners Personeel oa. aandacht mazelen-kinkhoest Griepvaccinatiecampagne:stappenplan

5. Arbeidsgeneeskunde Volledig herschreven Procedure prikongevallen! Algemene informatie werking interne-externe dienst voor preventie en bescherming Gezondheidstoezicht Risicobeoordeling Vaccinatiebeleid Moederschapsbescherming Procedure prikongevallen! Gegevens arbeidsgeneeskundige dienst WZC toevoegen Bekendheid en consensus

6. Aanvullende info Nuttige adressen Verplichte aangifte Veelgestelde vragen Gezelschapsdieren Biologische agentia Laten bladeren door boek, blanco’s invuldocumenten ook op cdrom, kan je zo in de kaft steken (ingevuld), Onderwerpen veelgestelde vragen… 53

7. Materiaal navorming Opleidingspakket: casus-powerpoint WZC Huisartsen Interactieve CD-rom Draaiboek+cdrom maak er uw eigen boek van, Alle invulbare bijlages zijn in word en in pdf versie beschikbaar Blauw lijntje doorklikken Beperking CD-rom: niet automatisch terug naar blad van waar je vertrekt itt online; gokken welke pagina ongeveer: intikken Zal u toegestuurd worden 54

8. Bronnen, nuttige links en bijlagen Bronnen, nuttige links (een greep hieruit) en een overzicht van de bijlagen (zie cdrom)= praktische documenten 55

Vervolgverhaal = uitdaging! Implementatie WZC: teach the teacher Huisartsen: LOK CRA: basisvorming Ziekenhuizen: ZH hygiëneplatforms Arbeidsgeneeskunde Overheid Vervolgverhaal = update houden Toetsen Bijsturen Aanvullen Draagvlak vergroten en uniforme boodschap

Tot Slot … Discussie op gang gebracht tussen verschillende partners betrokken bij het infectiebeleid in WZC Meer ondersteuning, transparantie, uniformiteit Evenwichtsoefening WZC versus ziekenhuis Vertrouwd geraken met algemene en bijkomende maatregelen Haalbaar en nodig dagdagelijkse praktijk Prijskaartje en belasting voor het milieu

Wordt vervolgd … Zie zo dit was het … of beter wordt vervolgd !