25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Het IRE-incident – Ervaringen na de eerste reële activering van het nucleair en radiologisch noodplan in België Didier Degueldre - Michel Sonck

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Het incident - Inleiding IRE: –Chemische extractie van radionucliden uit uraanplaatjes na bestraling in de hoge neutronenflux van een reactor –Routinematige uitstoot van edelgassen

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Het incident – Verloop (22-26/8/2008) Op 22/08/2008: start van een lozing I-131 –Oorzaak: chemische reactie –Ontstaat bij overpompen en mengen van verse effluenten afkomstig van de extractie Mo-99 enerzijds en I-131 anderzijds Op 25/08/2008: melding aan overheid –Lozing niet eerder opgemerkt door exploitant –Pogingen om lozing te stoppen of te verminderen Isolatie ventilatiekring – pogingen falen Overgang op reservefilters – minimaal effect Op 26/08/2008: eerste bespreking exploitant - overheid –Beslissing stopzetting productie in B6 –Installatie van actieve koolfilters i.p.v. absoluut filters

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Het incident - Radiologische evaluatie (26-28/8/2008) (1) Automatisch meetnet TELERAD operationeel, maar: –Geen enkele positieve indicatie –Lozing onder de detectielimiet: Lozing gespreid over 4-tal dagen –Geen emissiemetingen in TELERAD: Verantwoordelijkheid bij exploitant –1 meetstation voor luchtcontaminatie (а- en β-totaal en I-131) op site: niet in de wind –Mobiele meetbakens ter plaatse: geen positieve metingen

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Het incident - Radiologische evaluatie (26-28/8/2008) (2)

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Het incident - Radiologische evaluatie (26-28/8/2008) (3) Modelberekeningen: –Conservatieve veronderstellingen samen met lozingsgegevens exploitant en gemiddelde meteorologische TELERAD gegevens tijdens de lozingsperiode –Essentieel in overeenstemming met waarnemingen op terrein –Afgeleide niveaus voor melk en groenten dreigen te worden overschreden over enkele km

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Het incident - Radiologische evaluatie (26-28/8/2008) (4) Vlees Groenten Melk

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Het incident - Radiologische evaluatie (26-28/8/2008) (5) Staalname gras in directe buurt van site: –Positieve resultaten: 3,1 kBq/kg (8 kBq/m²), 5,3 kBq/kg (6 kBq/m²) en 1,1 kBq/kg (4,5 kBq/m²) (I-131) Geen andere radionucliden aanwezig –Afgeleide niveaus in gras voor bescherming melk (2 kBq/kg) en groenten (5 kBq/kg) overschreden Risico overschrijding maximaal toelaatbare niveaus binnen EU voor melk (500 Bq/l) en groenten (2000 Bq/kg) –Beslissing tot activering nucleair en radiologisch noodplan op niveau U2 (28/8/2008)

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Noodplan werking (28/8/2008) (1) Advies CELEVAL: –In afwachting van verdere meetresultaten (preventief), consumptie ontraden van lokaal geteelde (blad)groenten en fruit, lokale consumptie van melk en gebruik van putwater –In kwadrant tussen noord en oost, over afstand van 5 km –Bijkomende analyses melk, (blad)groente, veevoeder en regenputwater –Bijkomende analyse van luchtcontaminatie

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Noodplan werking (28/8/2008) (2)

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Eerste aandachtspunt: melk –Erg beperkt: max. 17 Bq/l in sector, verderop <DL (detectilimit) Tweede aandachtspunt: bladgroenten en fruit –Beperkt, doch niet te verwaarlozen: tot 86 Bq/kg in sector tot 3 km, verderop  DL Derde aandachtspunt: regenputwater –Alle meetresultaten in de buurt van de detectielimiet Vierde aandachtspunt: veevoeder en gras –Significant bij lozingspunt, niet beduidende > 3 km Vijfde aandachtspunt: luchtcontaminatie: –Geen beduidende meetresultaten (< DL) Meetstrategie (28-30/8/2008) (1)

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Meetstrategie (2)

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Advies CELEVAL –Opheffen van beperking op consumptie melk en gebruik putwater –Opheffen van beperking op consumptie bladgroenten en fruit voorbij 3 km –Wegens benaderen van 100 Bq/kg (WHO-richtlijn): aanhouden beperking gedurende 1 week in 3 km zone –Verderzetten van meetcampagne: Lozing nog niet volledig beëindigd Exacte oorzaak nog niet begrepen Conservatieve evaluatie I-131-inhoud reservoir: 37 TBq Dreiging nog bestaande Noodplan werking (30/8/2008)

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Advies CELEVAL –Vermindering alarmniveau van U2 naar U1 op 6/9/2008 Noodplan werking – Beheer dreiging (28/8 – 6/9/2008)

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Noodplan werking – Beheer contaminatie (31/8 – 12/9/2008) Dagelijks nieuwe staalname en analyse –Opvolging van wijzigende meteorologische situatie Essentieel bevestiging eerdere metingen –Geen uitbreiding of reductie getroffen zone aangewezen Meerdere laboratoria ingeschakeld: geen discrepanties In totaal bijna 300 analyses uitgevoerd Duidelijke daling van contaminatie in de tijd vastgesteld Op 1-2/9/2008: meting van schildkliercontaminatie bevolking: –Geen positieve resultaten op meer dan 1000 metingen Nucleair en radiologisch noodplan opgeheven op 12 september 2008

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Conclusies – Lessons learned Het belang van een (vroeg)tijdige en correcte notificatie van exploitant aan overheid dient te worden onderlijnd –Opvolging van voorziene verwittigingschema’s –Declaratie noodsituatie of dreiging, zelfs N 0, belangrijk –Beide elementen zijn fundamenteel voor snelle en accurate reactie overheid In tegenstelling tot oefeningen, spelen tijdens reële voorvallen de media en de bevolking een cruciale rol in het beheer van de crisis –Communicatie !! –Opeisen van middelen en tijd (bvb metingen schildklier bevolking) Discontinue activiteit vanwege de crisisploegen is efficiënt gebleken tijdens beheer van dit incident –Nooit eerder getest tijdens oefeningen –Mogelijk gerelateerd met beheer van postaccident fase

25/11/08 Presentatie FANC/Bel V Dank u