De duurzame school in een duurzame gemeente Deelsessie 3.F Ellen Leussink (SenterNovem) Roel Meurs, Gerrita Tammer (gemeente Bunschoten) Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

Inhoud deelsessie 3.F 1. Ellen Leussink, SenterNovem - het programma NME - betekenis voor LEA partijen 2. Case thema Energie: Bunschoten - Roel Meurs, Gerrita Tammer: Energieke Scholen 3. Ruimte voor u - vragen - wensen Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

(rijks) Programma NME NME-traditie: natuur - milieu – duurzaamheid Urgentie laat zich voelen op allerlei niveaus Toekomstrelevante thema’s in educatieve settings Verandering en versterking nodig: - Meer vraaggericht - Professionele diensten en producten - Minder versnipperd - Moderne methoden voor kennisverspreiding - Bestuurlijke inbedding 4 jaar: 20 mln beschikbaar voor NME-activiteiten Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

Aanpak programmabureau Arrangementen - Stimuleren lokale arrangementen: water, groen, energie Ondersteuning - Ondersteuning NME sector: kwaliteit, professionalisering, kennismanagement - NME als beleidsinstrument profileren: communicatie, kennis en kwaliteit Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA Lokaal, Regionaal, Landelijk

Hoe? Werken met arrangementen! Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA Arrangement Ondersteuning, facilitering instrumenten Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen (Beleids)thema’s Toepassing, activiteiten Aanbieders Vernieuwers Eindgebruikers Bestuurlijke partijen

Onderzoek Oberon Vooronderstelling: - LEA als plek om bestuurlijke verankering van NME te versterken Enquête onder LEA-gemeenten (n=13): - NME staat niet op de LEA - 20% vindt NME interessant voor LEA; 50% misschien; 30% niet - één gemeente heeft een LEA-werkgroep NME (Sliedrecht) Leerpunten en inzichten: - overlap GDO-gemeenten / klimaatgemeenten met LEA gemeenten - men kent elkaar niet: schotten in de gemeentelijke organisatie - kansen voor NME: brede scholen, kinderopvang, maatsch.stage Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

NME-proposities voor LEA 1. Energiebesparing en verbetering binnenmilieu - Impulsregeling als haakje (zie sprekers) 2. Groene leer en speelomgeving - Beweging, gezondheid, omgang met elkaar - Natuurbewustzijn 3. Open source doorlopende leerlijnen - Betekenisvolle kennis rond toekomstrelevante thema’s - Lokaal, digitaal + actiegericht Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

Bijdrage NME aan LEA Tot 50 % co-financiering voor educatie–activiteiten Thematisch: Energie, Groen, Water Generiek of Innovatief: onderwijsvernieuwend Lokaal inzetten Bestuurlijk commitment Continuïteit Zie: Procedure voor aanvraag Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

Achtergronden Energiebesparing kentallen en ontwikkelingen Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA POVO Aantal scholen Status 86% permanent 80% permanent Ouder dan 30 jaar 63%50% Onderhoud gewenst 32%56% Schoolbestuur steeds meer zelf verantwoordelijk voor onderhoud Ook voor- en naschoolse opvang Multifunctionele accommodaties (‘Brede Scholen’) Energiedeel van exploitatiekosten neemt toe Impulsregeling Energiezuinigheid en binnenmilieu op scholen (EBA): - klimaatregeling, verlichting, isolatie, ketel

Wie doet er wat aan ? Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

Case Bunschoten Energiebesparing en verbetering binnenmilieu Kader: VROM-programma Energieke Scholen - gemeentelijk beleid - motivatie scholen - procesbeschrijving - leerpunten en inzichten Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

Procedure: hoe werkt het? fase 0:Idee voor arrangement (geen fin.)  Toetsen aan criteria (zie site)  Uitgangspunt bestuurlijke vraag is iets anders dan bestuurlijk commitment fase 1:Bouwen arrangement (cofinanciering)  Partijen betrekken  Plan van aanpak voor uitvoering fase 2:Uitvoering (cofinanciering tot eind 2011) Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA

‘In Natura’ (in ontwikkeling) Doel: Financiële drempels voor deelname aan NME activiteiten wegnemen door twee educaties te combineren: ‘omgaan met geld’ en Natuur en Milieu. Bestuurlijke partijen  Milieuprogramma 2010 Stadsdeelraad Bos en Lommer, Amsterdam  Schoolbesturen Aanbieders  Veldwerk Nederland, CNME, banken Eindgebruikers  Leerlingen basisschool uit Bos en Lommer, IJsselstein (‘zwakkere sociale scholen’) Vernieuwers  Onderzoek en ondersteuning: Sardes, Pabo’s en de Triodosbank

Zeeuwse Zonnefabriek (in ontwikkeling) Doel: Leren en doen! Energiebesparing, implementatie van duurzame energie, opschaling van BO naar VO, meer vraaggericht en betrekken vernieuwende partijen. Bestuurlijke partijen  Provincie Zeeland (Milieu Actie Plan / Delta NV), gemeenten, GDO Aanbieders  IVN, COS, Zeeuwse NME centra, Vereniging Zeeuwind, RPCZ Eindgebruikers  Basisscholen (leerkrachten, leerlingen, ouders), opschaling naar VO Vernieuwers Pabo, Stichting Carbon Coins, Delta NV/Sunergy, Technolocentrum Zeeland, MKB bedrijven, Jongeren denktank Zeeland.

Programmabureau NME Natuur, Milieu en Duurzaamheid op de LEA VRAGEN, WENSEN, IDEEËN