Verslavingsproblematiek Prof. F. Buntinx Dr. C. Matheï ACHG – KULeuven

VERSLAVING Niet: * Eetproblemen elders * Rookproblemen Weinig: - anorexia nervosa / boulemie - obesitas * Rookproblemen Weinig: * Marihuana nauwelijks * Cocaine med. invals- * Nieuwe drugs hoek Wel: * Alcohol * Heroine * Kalmeermiddelen / slaapmiddelen

VERSLAVING NIET: * achtergronden WEL: * detectie in HAG * ontstaan WEL: * detectie in HAG * principes aanpak in HAG * Teksten: Uitwerking aanpak Aangeraden: Stan Ansoms, e.a. “Als de kringloop Draaikolk wordt” (ook voor gebruik door patiënten)

OMGAAN MET VERSLAAFDEN * moeilijk frusterend prognostisch slecht * Cave reddingsfantasieën - je kan wel helpen - uiteindelijk moet Pat. zelf het doen (of niet)

Eerste signalen

Detectie van verslaving Vroegdiagnose Verslaving wordt nooit vroeg gediagnosticeerd: Steeds laattijdige diagnose Uitz.: Als pat. zich het probleem vroeg zelf realiseert ~als hij vroegtijdig problemen krijgt Maar het wordt toch ooit gediagnosticeerd Hoe gebeurt dat dan ? Het is belangrijker wat je met je kennis doet dan hoe vroeg je je diagnose stelt ! Plaats waar je werkt, beïnvloedt de waarde van waarnemingen, testen,...

Verifiëren van vermoeden Open, niet oordelende vragen Duidelijk aangeven waarom vragen worden gesteld Indien bevestiging, meer gedetailleerde druganamnese Eventueel gestandaardiseerde vragenlijst

1e SIGNAAL ALCOHOL - externe druk * Pat. brengt zelf het probleem - externe steun * Andere (partner) - cave homeostase * Aanvoelen “er klopt iets niet” * Bloedonderzoek - GOT, GPT, MCV,... - CDT Vragenlijsten: CAGE, AUDIT, Five-shot * K.O.: - adem - hepatomegalie

CAGE C ut down A nnoyed G uilt E ye opener CUGE: U = under influence (driving, machine, …)

CAGE: outpatients* sens VW + LR + => 1 0.84 0.71 4.64 => 2 0.66 0.7-0.9 0.71 0.7-0.8 4.64 => 2 0.66 0.5-0.9 0.81 7.46 *: Aertgeerts e.a. 2005

1e SIGNAAL MARIHUANA * Verontruste ouders * pat. zelf: - externe druk - psychose

1e SIGNAAL MEDICATIE Artsprobleem > Pat. probleem? * Pat.: - vraagt medicatie - brengt dit zelden als probleem * Bloed: Vaak is de inname reeds lang bekend * Aanvoelen: - progressief groeiende onrust bij de DR.: - schuldgevoelens - angst voor afkick - wil pat. niet kwijt

1e SIGNAAL Heroine Pat. zelf Anderen Urinetesten Aanvoelen: K.O. Externe druk: justitie Externe hulp: SHW Anderen Familie komt onder druk Criminaliteit Urinetesten 2-3 dagen Je moet het al weten/vermoeden Aanvoelen: Dubieus K.O. Miose (cave licht) suf

Junkiegedrag Stereotiep gedrag bij mensen met een afhankelijkheidsprobleem Liegen Wordt een tweede natuur Stelen, crimineel gedrag Gaat soms verslaving vooraf Volgt er niet altijd op Zich onttrekken van verantwoordelijkheid Manipuleren Speels karakter Niet steeds bewust

Spelletjes Zielige toer De grote deskundige U bent verantwoordelijk medelijden De grote deskundige ijdelheid U bent verantwoordelijk Agressief angstgevoelens De aanhouder wint tijdsbestek

Abstinentiesyndroom Snelle pols, wijde pupillen Krampen, koud voelen, kippenvel, braken, zweten, tranen, vomitus, diarrhee, neusloop, geeuwen Duurtijd: ongeveer 7 dagen 2° en 3° dag ergste

Aanpak in een huisartsgeneeskundige setting

alcohol : Aanpak 1. Brief interventions 2. Opname * niet bij zwaar alcoholisme * effect: - 1 eenheid / dag * Methode: - advies - brochures 2. Opname * bij zware problematiek * geen collocatie, tenzij uitz. * meestal alleen bij - sociaal vastlopen - crisis

Alcohol: aanpak 3. Werk met omgeving Ondersteuning familie via: Als familie (partner) verandert: vaak ook verandering bij verslaafde Ondersteuning familie via: - Lotgenoten (Al-=anon) - Info/advies - Gesprekspartner Alternatief sociaal netwerk AA – CAD hulpverlening – HA ... Cave: als alcoholist probeert te veranderen, zullen homeostase-mechanismen dit tegengaan. Cfr. Verdediging nieuw territorium / verworven rolpatronen van de partner Medicatie: als talisman ? Antabuse Campral

H +: AANPAK VRAAG = Afkickmedicatie situatie= - onverwacht - junk-beeld van de DR. - afkicksymptomen - geweld 1. Vraagverheldering - open trekken - leer uw pat. kennen (+ netwerk) - noteren ! 2. gedetailleerde planning + afspraken 3. Laat u niet bang maken / onder druk zetten

H +: AANPAK VERVANGMEDICATIE: 1. Temgesic / Subutex voor afkick: Partiële agonist/antagonist Geen gevaar voor OD Mildere afkick, gemakkelijkere afbouw 1° keuze bij ontwenning ingeval van recente opiaatverslaving 2. Methadone in programma’s: Harm reduction (+ psychosociale begeleiding) Bij voldoende hoge dosis worden de effecten van illegale opiaten geblokkeerd Zlefde dosis kan jarenlang aangehouden worden Dosis moet voldoende hoog zijn (\60 mg/dag) 3. NOOIT Rohypnol geven

Methadon als substitutie Korte reductieprogramma’s  ontwenningsverschijnselen na stopzetten heroïnegebruik Snelle afbouw Vooral residentieel Maintenance to abstinence Onderhoudsdosering gedurende lange tijd Trage reductie Doel = abstinentie

METHADONE: randvoorwaarden 1. Multidisciplinaire benadering 2. Voldoende HA in iedere streek 3. Aantal beperken 4. Intervisie 5. Verstrekking: - dagelijks - niet alleen door arts - op mensenmaat(~20) 6. Geldzaken regelen 7. (urinetests) 8. Registratie 9. Onderzoek

Chronische en acute complicaties

Complicaties bij problematisch alcoholgebruik lever x cirrhose cognitieve x ev. Korsakow vit. B ! weerstand tegen infecties ongevallen pancreatitis, slokdarmvarices, atheroslerose ,... delirium tremens bij plotse toename of afname alcoholinname R/ Valium Distraneurine Opname

Complicaties bij marihuanagebruik Hashpsychose ! Psychosociale demping.

Complicaties bij benzodiazepine gebruik Misbruik vaak in combinatie met ander middelenmisbruik Gevaar voor gevaarlijke overdosis bestaat in combinatie met andere psychofarmaca Bij plotse stopzetting gevaar voor convulsies Opname overwegen voor afbouw

Complicaties bij Heroinegebruik Infecties: - HIV, Hepatitis B-C - Alg. weerstand (abcessen) Longproblemen Depressie: “zwart gat” na afkick Koorts: ernstige aandoening in 50 % opname ! Psychotische opstoot bij stoppen Overdosis: 1 amp. NARCAN I.V. (en herhalen na 1 u) (Craving = vervelend, niet gevaarlijk)

Complicaties van cocaïne gebruik Snuiven van cocaïne: Septumperforatie Sinusitis Inhaleren/basen van cocaïne: Aantasting longen door gecombineerd effect van ammoniak en bloedvatvernauwing

Complicaties van cocaïne gebruik Agressie Paranoïde wanen en psychose (cfr krabletsels) Bij overdosis: hyperthermie Hartritmestoornissen, hypertensie Convulsies Hersenbloedingen

Complicaties van cocaïne gebruik Stopzetting na intensief en/of langdurig gebruik: Dysforie, depressie Moeheid hypersomnia Slaapstoornissen, hevige en onaangename dromen Psychomotorische retardatie en/of agitatie Verhoogde eetlust craving