05/04/2017 Inter-& transdisciplinair onderzoek als unique selling point voor Wageningen UR Annemarie Groot (Alterra) Judith Klostermann (Alterra) Jolanda van den Berg (LEI)

Aanleiding onderzoek 05/04/2017 Onderzoek buiten Europa levert Wageningen UR unieke positie op gebied van inter- & transdisciplinair onderzoek Hoe inter-transdisciplinair onderzoek verder te ontwikkelen als ‘unique selling point’? “Wageningen heeft een enorme traditie in en ervaring met in participatief onderzoek en actieonderzoek en daar heeft transdisciplinair onderzoek toch zijn wortels liggen” …... Focus: KB 1Internationaal Inter- en transdisciplinair onderzoek binnen DLO Duurzaam gebruik ‘Groen-Blauwe Ruimte’ in ontwikkelingslanden en in landen met opkomende economieën Onderwerpen Vormen van inter- en transdisciplinair onderzoek? Succes- en faalfactoren? Positie Wageningen UR t.o.v. andere Ned. wetenschappelijke instituten? Aanbevelingen voor programmering KB1 Internationaal? Aanpak Kwalitatief - diepte interviews – selectie 15 internationale projecten Gebruik web-survey ‘Collaborative research within Wageningen UR’ (B. Harms, J. van den Berg & R. Werkman, 2009), LNV-Kennisbasis thema 1 Speerpunt 3 ‘Kennisproductie en benutting in gebiedsprocessen’

Presentatie Inter- & transdisciplinair onderzoek: In theorie Waarom vraagt onderzoek buiten Europa een inter- en transdisciplinair onderzoeksaanpak? Inter- & transdisciplinair onderzoek: In de praktijk Knelpunten Aanbevelingen voor KB1

Inter- en transdisciplinair: Theorie (de Boer et al, 2005; Regeer en Bunders, 2007; Leemans, 2007) 05/04/2017 Multidisciplinair: Wetenschappers uit verschillende disciplines werken naast elkaar aan onderdelen van hetzelfde vraagstuk. Transdisciplinair Samenwerking tussen wetenschappers uit verschillende disciplines én niet-wetenschappers. Integratie van behoeften en ervaringskennis met wetenschappelijke kennis Interdisciplinair: Samenwerking tussen wetenschappers uit verschillende disciplines. De interactie kan variëren van uitwisseling tot integratie Primaat voor kennisontwikkeling ligt niet langer alleen bij de wetenschap

Waarom inter- en transdisciplinair onderzoek? Trendbreuken binnen denken over wetenschap Gevoelde noodzaak om complexe vraagstukken niet op te splitsen in deelproblemen Vernieuwing in kennis en innovatie Mono- disciplinair Multi- Inter- Trans- Continuum

Waarom inter- en/of transdisciplinair in internationaal onderzoek? ..” Ik houd niet van - wij zullen dat wel allemaal vertellen hoe het zit-…”. Normatieve drive Bruikbaarheid/relevantie van resultaten Werken in onbekende cultuur en context Equity “Wetenschap en technologie bevorderen vaak ongelijkheid. …Je wilt ook naar een meer democratische, meer gelijkwaardige samenleving toe”…

Inter- en transdisciplinair: Terminologie? Interactief onderzoek Bèta-gamma onderzoek Integrative research Delta benadering Participatory (learning and action) research Integrative research Interdisciplinair Actieonderzoek Collaborative research Sociaal leren Collaborative research Cross-disciplinary research Integrated assessment

Hoe wordt er over transdisciplinair gesproken? Verbijzondering van interdisciplinair onderzoek vs als fundamenteel andere vorm van kennismanagement Is een betere vorm van onderzoek vs is consultancy Goed transdisciplinair onderzoek bevat bijdragen van inter – en monodisciplinair onderzoek “Transdisciplinariteit is kennismanagement in een nieuwe vorm. Het betreft een fundamenteel andere kijk op hoe kennis zich ontwikkelt namelijk in lerende communities bestaande uit maatschappelijke partijen en onderzoekers. Zij zijn allemaal kennisdragers en kennisleveranciers”.

Inter- en transdisciplinair: Samenwerking tussen onderzoekers onderling 05/04/2017 Samenwerking tussen bèta’s en gamma’s moeizaam Interactie is dominante praktijk binnen WUR - Integratie van concepten, benaderingen, methodieken nauwelijks Interactie is dominante praktijk: ideeën uitwisseling tijdens bijeenkomsten; wel spraken van onderlinge afhankelijkheid (EU projecten) Integratie van concepten, benaderingen, methodieken komt veel minder vaak voor Integratie van concepten, benaderingen, methodieken komt veel minder vaak voor (trainingsmodules ontwikkelen, papers schrijven..) Samenwerking tussen bèta’s en gamma’s moeizaam (kwantitatief/feiten- kwalitatief/subjectief)

Transdisciplinair: Samenwerking tussen wetenschappers en niet-wetenschappers 05/04/2017 Role van niet–wetenschappers in formulering onderzoeksvragen is gering Financieringsstructuur Lastig voor niet-wetenschappers Niet-wetenschappers leveren specifieke kennis over cultuur, ecosysteem, politieke systeem… Leidt tot vernieuwende wet. concepten (selectief)Gebruik van het onderzoek(sresultaten) Rol van niet–wetenschappelijke stakeholders in formulering onderzoeksvragen is klein. Werkt nadelig op bruikbaarheid van het onderzoek Participatie in de vorm consulteren – of meer actievere vorm van samenwerking Niet-wetenschappers leveren specifieke kennis over cultuur, ecosysteem, politieke systeem, techniek die wetenschappers zelf niet in kunnen brengen “Het systeem van dominantie van dewetesnachp wortd in stand gehouden door reviewers die voorstellen zonder sterke wetenschappelijke inslag afkeuren”

State of the art van inter- en transdisciplinair onderzoek binnen Wageningen UR 05/04/2017 Source: Harms et al., 2009 Onderzoek op meerdere schaalniveaus (50%) Samenwerking met overheden en andere wetenschappelijk instituten (35%) Gericht op collectief leren voor nieuwe praktijken in gebruik en beheer (75%) Gericht op ontwikkelen van nieuwe institutionele arrangementen voor duurzame ontwikkeling (60%) Collaborative research refers in our study to all research were there is any form of collaboration between scientists and/or other societal actors Gericht op collectief leren voor nieuwe praktijken in gebruik en beheer van de groene en blauwe ruimte (75%) Gericht op ontwikkelen van nieuwe institutionele arrangementen voor duurzame ontwikkeling van de groene en blauwe ruimte (60%)

Knelpunten Institutioneel- financieel Competenties stakeholders 05/04/2017 Institutioneel- financieel Financiers & reviewers staan weinig open (T) Onevenwichtige positie niet-wetenschappers in projecten (T) Publicatiemogelijkheden (I&T) Competenties stakeholders Belangenpartijen, policymakers, ‘minderheden’: competenties, interesse (T) Wetenschappers: opvatting kennis(ontwikkeling); competenties (T) Geen professionele procesfacilitatie (T) Belangenpartijen/NGOs (interesse, ongelijkwaardig betrokken in projecten.. Policy makers (gewend aan polderen..) Onderzoekers (onderlin Capaciteit van lokale partijen om (niet wetenschappelijke) stakeholders te mobiliseren ge communicatie, gering aanzien, ontbrekende competenties)

Knelpunten (vervolg) Kwaliteit onderzoek Geringe integratie – te weinig innovatieve kennis (I&T) Gebrek aan ondersteunende theorieën /methodieken? Of maatschappelijk relevant of wetenschappelijk sterk (T) Lastig om case specifieke kennis te ‘generaliseren’ (I &T)

Aanbevelingen KB1 Kwaliteit onderzoek vergroten – publiceren! Kennisintegratie Competenties stakeholders

Kwaliteitsverbetering: focus op kennisintegratie 1+1 > 2 05/04/2017 Middelen voor integratie Interdisciplinair Transdisciplinair Theorie-concepten ‘Bridging concepts’ (systeemdenken, macht) + Bridge concepts als leren en onderhandelen Methodieken Modellen, scenario’s, gezamenlijke frames Part. methoden, CoPs: integratie disciplinaire & ervaringskennis Produkten Geïntegreerde synthese produkten definiëren Idem Nodig: Pakkerjes/zakjes van bladerdeeg om een loempia een loempia te maken disciplines & wetenschappelijke en praktijk kennis

Kwaliteitsverbetering: Competentiebevordering 05/04/2017 Niveau onderzoeker Goed op eigen discipline Over eigen grenzen heen, flexibel……… Omgaan met ‘conflicting claims’ Ontwerpende benadering Team –community niveau Grenswerkers: vertalen en verbinden van kwantitatief/modelmatig – kwalitatief Facilitator dialoog – vertrouwen Continue professionalisering in lerende communities “Ik voel mij een knowledge broker. Ik begrijp waar de sociologen het over hebben en waar de modelleurs het over hebben” Persoonlijke – communicatieve vaardigheden het harde en het subjectieve “Mensen zijn verankerd in bepaalde routines die ze moeten opgeven. In een transdisciplinair traject moet je zoeken naar kennis die minder plausibel is in de ogen van veel anderen”

KB1: Kwaliteitsverbetering ook door… 05/04/2017 Van case specifieke kennis naar meer generieke kennis: multiple cases, identificeer en generaliseer lessen voor anderen Grensvlakwerk: voorbeelden Biofysische modellering koppelen aan sociaal economische modellering Koppeling van schalen Eis wet. publicaties over proces en inhoud (apart) Zoek samenwerking met universiteit Biofysische modellering koppelen aan sociaal economische modellering waarin het gedrag van mensen een rol speelt Breinaald dwars door (disciplinaire) KB thema’s en definieer nieuwe geïntegreerde thema’s waarop focusgroepen van 30-40 onderzoekers met één ontwerpdoel samenwerken

05/04/2017 Dank aan: B. Annevelink; J. Broerse; F. Brouwer; P. Struik; K. Jansen; M. Hisschemöller; F. Jaspers; W. Tuinstra; R. Leemans; K. Kok; C. Kroeze; M. van Mansfeld; P. Opdam; A. van Paassen; C. Ritsema;, S. van Rooij; M. Slingerland; C. Terwisscha Van Scheltinga; S. Werner en B. Harms & P. Windmeijer © Wageningen UR