VAN VRAGEN OVER MODERNISERING EN SECULARISERING IN DE WESTERSE WERELD NAAR VRAGEN OVER OPLEIDING EN INENTEN BIJ CHRISTELIJK GEREFORMEERDEN WOUT ULTEE 28-9-2006

BEHALVE DE ALGEMENE SOCIOLOGIE BESTAAN ER VELE DEELSOCIOLOGIEËN ARBEIDSMARKTSOCIOLOGIE CONSUMPTIESOCIOLOGIE GEZINSOCIOLOGIE GODSDIENSTSOCIOLOGIE MEDISCHE SOCIOLOGIE ONDERWIJSSOCIOLOGIE ORGANISATIESOCIOLOGIE STADSOCIOLOGIE VRIJETIJDSOCIOLOGIE

DAT IS NIET GOED VOOR DE VOORUITGANG IN DE SOCIOLOGIE VOOR DEZE DEELSOCIOLOGIEËN BESTAAN AFZONDERLIJKE NEDERLANDSTALIGE OF INTERNATIONALE TIJDSCHRIFTEN EN DE BEOEFENAREN VAN EEN DEELSOCIOLOGIE LEZEN MEESTAL ALLEEN DEZE TIJDSTIJDSCHRIFTEN EN NIET DE ALGEMENE, MAINSTREAM, TIJDSCHRIFTEN DE BEOEFENAAR VAN EEN DEELSOCIOLOGIE LEEST NATUURLIJK OOK ZELDEN IN HET TIJDSCHRIFT VAN EEN ANDERE DEELSOCIOLOGIE DAT IS NIET GOED VOOR DE VOORUITGANG IN DE SOCIOLOGIE

HIER KOMT BIJ DAT TUSSEN DE BEOEFENAREN VAN EEN DEELSOCIOLOGIE ONDERSSCHEID MOET WORDEN GEMAAKT TUSSEN DE SOCIOLOGEN DIE VEEL EN DIE WEINIG PUBLICEREN, WAARBIJ DE SOCIOLOGEN DIE WEINIG PUBLICEREN ERNAAR TENDEREN ÉÉN BEPAALDE VAAK PUBLICERENDE (DEEL)SOCIOLOOG TE VEREREN DE VOORUITGANG WORDT ECHTER SOMS, ZO NIET VAAK, GEMAAKT DOOR DE ENE MISSCHIEN NIET VAAK PUBLICERENDE DEELSOCIOLOOG OP DE ANDERE MISSCHIEN NIET VAAK PUBLICERENDE DEELSOCIOLOOG

DAARNA BOEKEN VAN HEM ALS THE MCDONALDIZATION THESIS, RITZER WAS MET MCDONALDIZATION UIT 1993 EEN STICHTER VAN DE CONSUMPTIESOCIOLOGIE DAARNA BOEKEN VAN HEM ALS THE MCDONALDIZATION THESIS, EXPRESSING AMERICA, THE GLOBALIZATION OF NOTHING DIE BOEKEN WAREN VARIATIES OP HETZELFDE THEMA EN TERWIJL HET ENE BOEK EEN MIG MAC WAS, WAS HET ANDERE BOEK EEN WIMPY BURGER

MAAR WELKE DAT WAREN ZEI HIJ ER NIET BIJ RITZER STIPTE AAN DAT DE RATIONALITEIT VAN MCDONALD’S EN VAN DE COMSUMENTEN BIJ MCDONALD’S IRRATIONELE GEVOLGEN HAD, MAAR WELKE DAT WAREN ZEI HIJ ER NIET BIJ ZO’N IRRATIONEEL GEVOLG IS OMSCHREVEN DOOR MEDISCHE SOCIOLOGEN ALS GREG CRITSER, FAT LAND, 2003

MET CRITSER WAS DE ZAAK NIET AF, OVER DE IRRATIONELE GEVOLGEN VAN RATIONEEL HANDELENDE INDIVIDUEN ZIJN HYPOTHESEN TE VINDEN IN DE THEORIE OVER COLLECTIEVE GOEDEREN EN KWADEN VAN HET UTILITARISTISCH INDIVIDUALISME BINNEN DE ALGEMENE SOCIOLOGIE ULTEES WORSTELING IN EEN COLLEGE VOOR HET EERSTEJAARS STUDIEONDERDEEL HOOFDVRAGEN VAN DE SOCIOLOGIE

HET VRIJEMARKT FUNDEMENTALISME VAN REAGAN EN THATCHER HAD ALS GEVOLG DAT DE DRUK VAN DE VOEDINGSINDUSTRIE OM OVERHEIDSMAATREGELEN OVER RECLAME, MINIMUMLONEN EN VOEDSELVEILIGHEID AF TE ZWAKKEN EFFECT HAD EN MENSEN ONGEZONDER GINGEN ETEN UITLOPEND OP DE HEDENDAAGSE OVERGEWICHT- EN DIABETESCRISIS VRIJ NAAR LAPPÉ, NEW SCIENTIST, 14 JULI 2006

DAT IS DE GODSDIENSTSOCIOLOGIE ER IS ÉÉN DEELSOCIOLOGIE MET EEN STERKE INVLOED UIT DE ALGEMENE SOCIOLOGIE DAT IS DE GODSDIENSTSOCIOLOGIE DAARIN WERD HET SNELST DE RATIONELE KEUZETHEORIE OPGEPAKT ALS ALTERNATTIEF VOOR DE SECULARISERINGTHESE EN DE MODERNISERINGTHEORIE

OM EEN TEGENSPRAAKPROBLEEM? GAAT HET HIER, BIJ RATIONELE KEUZE THEORIE VERSUS MODERNISERINGHYPOTHESE, OM EEN TEGENSPRAAKPROBLEEM? ER DOEN MEERDERE FORMULERINGEN DE RONDE DIE DAT SUGGEREREN, MAAR IS DAT OOK ZO?

DE STELLING DAT ER IN ALLE WESTERSE LANDEN EEN TREND NAAR SECULARISERING IS, WORDT TEGENGESPROKEN DOOR BEVINDINGEN VOOR DE VERENIGDE STATEN: DE GODSDIENSTIGHEID BLIJFT DAAR ERG GROOT - ALHOEWEL KERKBEZOEK OOK IN DAT LAND TERUGLOOPT

DE STELLING WIJST GEEN OORZAAK VAN SECULARISERING AAN DE STELLING DAT ER IN ALLE (WESTERSE) LANDEN EEN TREND NAAR SECULARISERING IS, IS ECHTER GEEN HYPOTHESE IN DE STRIKTE ZIN VAN HET WOORD: DE STELLING WIJST GEEN OORZAAK VAN SECULARISERING AAN DAT DOET DE MODERNISERINGHYPOTHESE WEL: BIJ VOORTGAANDE INDUSTRIALISERING VAN DE ECONOMIE VAN EEN LAND EN DEMOCRATISERING VAN DE STAAT IN DIT LAND TREEDT SECULARISERING OP

MARTIN ZEI IN 2005 DAT DE SECULARISERINGTHESE EEN TRENDUITSPRAAK IS EN DAAROM WEGENS HAAR ONVOORWAARDELIJKE KARAKTER ONWAAR MAAR DE MODERNISERINGHYPOTHESE IS GEEN TRENDUITSPRAAK, ZE WIJST OORZAKEN AAN, IS VOORWAARDELIJK, EN ZE KAN VERKLAREN WAAROM ERGENS SOMS GEEN SECULARISERING IS DE MODERNISERINGHYPOTHESE IS HET MOOIST VERWOORD DOOR NISBET IN HET LEERBOEK THE SOCIOLOGICAL TRADITION UIT 1966

OP HET EERSTE GEZICHT: JA IS HET GEVAL VERENIGDE STATEN EEN TEGENSPRAAK VOOR DE MODERNISERINGHYPOTHESE? OP HET EERSTE GEZICHT: JA DE INDUSTRIALISERING IS ER VERDER DAN IN EUROPA MAAR ZIJN DE VERENIGDE STATEN WEL ZO DEMOCRATISCH, IS HET STAATSBEELD ER STEEDS ACTIVISTISCHER GEWORDEN? NEEN, DE VERZORGINGSSTAAT STELT ER WEINIG VOOR OOK KAN WORDEN BETWIJFELD OF HET GEMIDDELD INKOMEN IN DE VERENIGDE STATEN WEL ZO HOOG IS: ER MOET LANGER DOOR MEER HUISHOUDLEDEN VOOR HETZELFDE INKOMEN WORDEN GEWERKT

DE MODERNISERINGHYPOTHESEVERKLAART WAAROM ER EEN TREND NAAR SECULARISERING IS EN KAN DAAROM VERKLAREN WAAROM ER SOMS GEEN SECULARISERING IS OF ERGENS DE SECULARISERING MINDER STERK IS DAN ELDERS

ZO’N IEMAND IS STARK, ZICH BEROEPEND OP MELTON: DAN ZIJN ER VAN DIE SLIMME SOCIOLOGEN DIE ZEGGEN DAT EUROPA NIET ZO SECULIER IS ALS HET LIJKT ZO’N IEMAND IS STARK, ZICH BEROEPEND OP MELTON: IN HET TELEFOONBOEK VOOR DE STAD ROME VOOR 1980 STAAN VEEL NIEUWE RELIGIEUZE BEWEGINGEN EN TUSSEN 1981 EN 1990 STEEG IN NEDERLAND HET PERCENTAGE MENSEN DAT GELOOFT IN EEN GOD OF HOGERE MACHT

UIT: STARK, SOCIOLOGY, 5E DRUK, 1994

HET AANTAL GROEPEN IS ECHTER WAT ANDERS DAN HUN LEDENAANTAL EN HET TOENEMEND AANTAL LEDEN VAN SECTEN WEEGT NIET OP TEGEN HET AFNEMEND AANTAL LEDEN VAN VOLKSKERKEN GELOOF IN EEN HOGERE MACHT MOET NIET SAMEN WORDEN GENOMEN MET GELOOF IN EEN GOD EN DE TREND IN SECULARISERING WAS IN 1981-1990 ZOALS TE VERWACHTEN KLEINER DAN VOOR 1961-1970

OVER DE HELE WERELD GEREKEND IS EUROPA DE UITZONDERING DAVIE WAS OOK ZO’N SLIMMERIK: ER ZIJN MENSEN DIE NIET NAAR KERK GAAN EN TOCH GELOVEN OVER DE HELE WERELD GEREKEND IS EUROPA DE UITZONDERING EN DE VERENIGDE STATEN STROKEN MET DE STELLING DAT IN ALLE WERELDDELEN DE GODSDIENST SPRINGLEVEND IS

ER IS ECHTER OOK KERKGANG ZONDER GELOOF, HET IS WILLEKEURIG OM TE ZEGGEN DAT ER IN EEN LAND MEER GELOOF DAN KERKGANG IS EN ALS EUROPA TOT UITZONDERING WORDT BESTEMPELD IS DAT WEER GEEN UITZONDERING VOOR EEN CAUSALE HYPOTHESE WEL TEGENSPRAAKPROBLEEM VOOR MODERNISERINGHYPOTHESE, NIET VOOR SECULARISERINGTHESE OF DE STELLING DAT GODSDIENST IN DE MODERNE WERELD BLIJFT BOEIEN EN BLOEIEN

DAT ER IN HET MIDDEN OOSTEN GEEN SECULARISERING IS KAN TROUWENS WELLICHT WORDEN VERKLAARD MET DE MODERNISERINGHYPOTHESE DE STATEN VAN HET MIDDEN-OOSTEN ZIJN GEEN DEMOCRATIEËN (GELOOFSAFVAL IS ZELFS BIJ WET VERBODEN) EN HET GEMIDDELD INKOMEN STIJGT ER NAUWELIJKS DOOR DE VERSPILLING VAN OLIEGELD EN DE GROTE BEVOLKINGSGROEI

DAT OVERIGENS MINDER ERG IS DAN HET TERREIN VAN DE THEOLOGIE EEN SOCIOLOOG DIE JAGEN WIL OP IMMUNISERINGPRAKTIJKEN MOET HET TERREIN VAN DE GODSDIENSTSOCIOLOGIE BETREDEN DAT OVERIGENS MINDER ERG IS DAN HET TERREIN VAN DE THEOLOGIE DAAR WORDEN AL EEUWENLANG THEORIEËN DOOR IMMUNISERINGSPRAKTIJKEN TEGEN WEERLEGGINGEN BESCHERMD

OVER GODSDIENST IN NEDERLAND ECHTER, JE BENT EEN JONG SOCIOLOOG EN JE WILT PUBLICEREN IN EEN AMERIKAANS GODSDIENSTSOCIOLOGISCH TIJDSCHRIFT OVER GODSDIENST IN NEDERLAND EN HOE DOE JE DAT ALS STARK AF WIL VAN VOOROUDERVERERING IN DE GODSDIENSTSOCIOLOGIE EN ZICHZELF VEREERD WIL ZIEN MET AANHALINGEN?

WEBBINK & ULTEE UIT MENS & MAATSCHAPPIJ 2004 WE VATTEN SAMEN WEBBINK & ULTEE UIT MENS & MAATSCHAPPIJ 2004 EN DE NOG ONDER REVIEW ZIJNDE GEWIJZIGDE EN UITGEBREIDE ENGELSE VERSIE VAN DIT ARTIKEL

TEN EERSTE WAT DE PROBLEEMSTELLING BETREFT GA OP ZOEK NAAR EEN GEVAL VAN MINDER SNELLE SECULARISERING IN NEDERLAND OF EEN GEVAL VAN UITBLIJVENDE SECULARISERING KIES VOOR DE ZWARTE KOUSEN OF BEVINDELIJK GEREFORMEERDEN

PERCENTAGE STEMMERS OP DE SGP DE SGP BLIJFT MAAR IN DE TWEEDE KAMER ZITTEN PERCENTAGE STEMMERS OP DE SGP 2,0 1939 1,9 2,1 2,4 2,3 2003 1,6

ALS DE IMMUNISERENDE EN HALFZACHTE COMMUNIS OPINIO IS DAT SECULARISERING EEN MULTIDIMENSIONEEL VERSCHIJNSEL IS, LAAT DAN WAT DE PROBLEEMSTELLING BETREFT ZIEN DAT ER IN NEDERLAND IN EEN GROOT AANTAL OPZICHTEN EEN TREND NAAR SECULARISERING IS EN DAT EEN SPECIFIEKE DEELVRAAG VAN DE OVERKOEPELENDE SECULARISERINGVRAAG NOG NIET IS BEANTWOORD

TEN TWEEDE WAT DE THEORIEVORMING BETREFT: LAAT ZIEN DAT DE MODERNISERINGTHEORIE NIET VEEL VERSCHILT VAN STARKS MARKTHYPOTHESE, ‘MARKTHYPOTHESE’ IS OVERIGENS EEN BETERE NAAM DAN ‘RATIONELE KEUZE THEORIE’ OMDAT ZE DUIDELIJK MAAKT DAT ER TWEE MACROTHEORIEËN TEGENOVER ELKAAR STAAN EN DAT HET NUTTIG IS OOK MICROTHEORIEËN IN TE BRENGEN

STARK BEET ZICH TEVEEL VAST IN WEDIJVER TUSSEN KERKEN DE DEMOCRATISERING HEEFT GELEID TOT DE KOMST VAN VERZORGINGSSTATEN, EN DE VERZORGINGSINSTELLINGEN DOEN AFBREUK AAN DE LIEFDADIGHEID VAN KERKELIJKE INSTELLINGEN DIE CONCURRENTIE IS STERK OMDAT KERKELIJKE LIEFDADIGHEID EEN GUNST WAS EN DE ZORGINSTELLINGEN EEN RECHT VORMEN STARK BEET ZICH TEVEEL VAST IN WEDIJVER TUSSEN KERKEN KERKEN KUNNEN OOK TEGENGAS KRIJGEN VAN DE STAAT - ÉN VAN DE SCHOOL ÉN VAN DE WETENSCHAP

TEGENGAS VAN DE SCHOOL: LANGERE LEERPLICHT EN VASTE BEPALINGEN OVER LEERINHOUDEN WEDIJVER VAN DE WETENSCHAP, NIET DE EVOLUTIETHEORIE MAAR DE MEDISCHE WETENSCHAP: ZIEKTEN DIE EENS ALS EEN BEZOEKING DOOR GOD WERDEN BESCHOUWD ZIJN NU TE VERMIJDEN DOOR INENTEN VOORAF GEZIEN DE BIOLOGISCHE KENNIS OVER VIRUSSEN E.D.

NOGMAALS TEN TWEEDE WAT BETREFT DE THEORIEVORMING: NAAST DE MCICROHYPOTHESE DAT MENSEN RATIONEEL HANDELEN, KOMT DE MICROHYPOTHESE TE STAAN DAT MENSELIJK HANDELEN IN OVEREENSTEMMING MET HUN WERELDBEELD IS ALS MENSEN ZICH INENTEN, DAN SPELEN ZE VOOR GOD EN DAT PAST NIET BINNEN HET WERELDBEELD VAN DE BEVINDELIJK GEREFORMEERDEN

ALGEMEEN PUNT OVER MICROHYPOTHESEN: DE HYPOTHESE DAT MENSEN RATIONEEL DENKEN EN HANDELEN ZEGT TE WEINIG OMDAT ZE NIET AANGEEFT WAT MENSEN GAAN DOEN EN DENKEN ALS ZE ONTDEKKEN DAT HUN GEDACHTEN EEN ONGERIJMDHEID BEVATTEN: ALS TWEE GEDACHTEN NIET MET ELKAAR STROKEN, WELKE VAN DE TWEE WORDT DAN VERWIJDERD? OF WORDT DE TEGENSTELLING DOOR EEN NIEUWE DERDE GEDACHTE ONSCHADELIJK GEMAAKT?

EN DE BIJBEHORENDE NEUTRALISATIEHYPOTHESE DE WERELDBEELDENHYPOTHESE GEEFT AAN DAT HET WERELDBEELD IN STAND BLIJFT EN DE BIJBEHORENDE NEUTRALISATIEHYPOTHESE DAT DE ONGERIJMDHEID DOOR NIEUWE DERDE GEDACHTEN ONSCHADELIJK WORDT GEMAAKT

TEN DERDE WAT BETREFT DE SYSTEMATIEK VAN ONDERZOEK: LEES LEVENSBESCHRIJVINGEN VAN VOORAANSTAANDE OVERLEDEN BEVINDELIJK GEREFORMEERDEN GEBRUIK TIJDREEKSEN MET AMBTELIJK-STATISTISCH MATERIAAL HERANALYSEER OUDE ENQUÊTES HOUD ZELF EEN NIEUWE ENQUÊTE GEEF MET DIE TELKENS ANDERE GEGEVENS TELKENS EEN ANTWOORD OP DE VOLGENDE VRAAG UIT EEN VRAGENREEKS

GENOEG GEHAALD UIT LEVENSBESCHRIJVINGEN? ECOLOGISCHE DROGREDERINGEN BIJ GEGEVENS OVER SGP-STEM EN INENTINGPERCENTAGE? WAAROM BIJ PROVINCIES ONTWIKKELING ZUS, BIJ GEMEENTEN ONTWIKKELING ZO? WAT ALS OUD ONDERZOEK NIET OP ASELECTE STEEKPROEVEN BETREKKING HEEFT? WAT MET NIEUW ONDERZOEK WAARIN ALLEEN TOEKOMSTVERWACHTINGEN KUNNEN WORDEN VASTGESTELD?

BEVINDING UIT LEVENSBESCHRIJVINGEN: VEEL BEVINDELIJK GEREFORMEERDEN VERLIETEN DE NEDERLANDS-HERVORMEDE KERK IN DE LOOP VAN DE TIJD ECHTER, INENTING WAS GEEN DUIDELIJKE AANLEIDING VOOR HET VERLATEN VAN DIE KERK EN DE LEDEN VAN DE GEREFORMEERDE BOND BLIJVEN MET OPZET BINNEN DE HERVORMDE KERK

BEVINDINGEN UIT EIGEN ENQUÊTE WAARUIT BLIJKT DAT BEVINDELIJK GEREFORMEERDEN DIE MEER CONTACT HEBBEN MET ANDERE PROTESTANTEN HUN KINDEREN MET GROTERE WAARSCHIJNLIJKHEID LATEN INENTEN EN DAT HOGER OPGELEIDE BEVINDELIJK GEREFORMEERDEN MET MEER KANS HUN KIDNEREN LATEN INENTEN

REVIEW OF RELIGIOUS RESEARCH WE WACHTEN NU AF WAT DE REVIEW OF RELIGIOUS RESEARCH ZEGT NA EEN REJECT EN RESUBMIT