Zorgtraject diabetes… nog een lang traject? Johan Wens

Diabeteszorg Relevantie Complexiteit van diabeteszorg Knelpunten in de zorg Oplossingen en beperkingen

Relevantie

Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23: Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 1990 No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23: No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23: No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 1995 Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23: No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23: No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23: No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 1999 Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2001;24:412. No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 2000 Source: Mokdad et al., J Am Med Assoc 2001;286:10. No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 2001 Source: Mokdad et al., J Am Med Assoc 2001;286:10. No Data 10%

Diabetes Trends* Among Adults in the U.S. (Includes Gestational Diabetes) BRFSS, 1990,1995 and No Data 10%

In België IDF Diabetes atlas.

In België Incidentie: nieuwe patiënten / jaar * = 2 à 3 / jaar / HA * Wens J, Van Casteren V, Vermeire E, Van Royen P, Pas L, Denekens J. Diagnosis and treatment of type 2 diabetes in three Belgian regions. Registration via a network of sentinel general practices. Eur J Epidemiol 2001;17(8):

complexiteit

- Accurate diagnose - Doelgerichte behandeling - leefstijlaanpassingen - medicatie - insuline - Preventie van complicaties

complexiteit Hart- en vaatziekten -(bloeddruk, cholesterol, rookstop, gewicht …) Ogen Nieren Zenuwen Voeten Depressie Sexuele complicaties

Knelpunten in diabeteszorg Enquête zorgverleners (1999) * Interview “stakeholders” (2004) ** * Experiment met het functioneren van een diabetesdeskundige binnen de lokale samenwerkingsinitiatieven voor de thuiszorg. Deel I: samenvattend besluit, inleiding, voorbereidende fase, basismeting, interventies, algemeen besluit. Universiteit Gent – Universiteit Antwerpen, ** Bastiaens H, Sunaert P, Borgermans L, Wens J, Van Royen P, Feyen L, De Maeseneer J, Goderis G, Heyrman J. Visie op de zorg voor diabetes type 2 patiënten in België. Analyse van een bevraging bij achttien belangengroepen. Huisarts Nu 2005;24(9):

Enquête zorgverleners Doelstelling (algemeen) Onderzoeken hoe het toevoegen van een voltijds diabetesdeskundige (= facilitator) aan een bestaand SIT de zorg voor type 2 diabetespatiënten kan verbeteren.

Doelstellingen (specifiek) Inventariseren van de huidige organisatie en structuur van de actuele zorg aan diabetes type 2 patiënten met bijzondere aandacht voor de interdisciplinaire samenwerking.

methode Enquête onder verschillende zorgverstrekkers in de eerste lijn huisartsen apothekers verpleegkundigen bejaardenhelpsters diëtisten pedicures / podolgen

5 topics welke zorg verlenen de resp. zorgverleners in de eerste lijn aan type 2 diabeten wat met de interdisciplinaire samenwerking wat is de inhoud van de gegeven educatie wat is de nood aan deskundigheidsbevordering op welke wijze kan een facilitator bijdragen tot verbetering van de kwaliteit van de zorg

Respons  Huisartsen n = % Verpleegkundigenn = % Verzorgendenn = % Diëtistenn = % Pedi/podon = % Apothekersn = %

Resultaten Taken in de diabeteszorg Educatie Samenwerking en verwijzingen Knelpunten in de samenwerking

Taken in de diabeteszorg gezien door de huisarts Taken in de diabeteszorg educatie samenwerking en verwijzing knelpunten in de samenwerking

educatie Taken in de diabeteszorg educatie samenwerking en verwijzing knelpunten in de samenwerking

samenwerking Taken in de diabeteszorg educatie samenwerking en verwijzing knelpunten in de samenwerking H u i s a r t s Verpleegk Ped/pod Diëtiste Verzorg. I n t e r n i s t O o g a r t s

Knelpunten volgens de huisarts in de samenwerking met Taken in de diabeteszorg educatie samenwerking en verwijzing knelpunten in de samenwerking 1 = onvoldoende informatieoverdracht 2 = onvoldoende taakafspraken 3 = terugverwijzingen

Taken in de diabeteszorg educatie samenwerking en verwijzing knelpunten in de samenwerking 1 = onvoldoende informatieoverdracht 2 = onvoldoende taakafspraken 3 = terugverwijzingen Knelpunten in de interdisciplinaire samenwerking volgens …

Besluiten Taken in de diabeteszorg start insulinetherapie door HA ? Educatie zelfzorg van diabetespatiënt ? Samenwerking huisarts communicatiespil ? Knelpunten informatie overdracht en taakafspraken ?

Stakeholders analyse

Knelpunten op 3 niveaus micro -interactie tussen patiënt en zorgverlener meso -niveau van meerdere patiënten samen (= praktijk) of meerdere zorgverleners (= HA kring, ziekenhuis, …) macro -niveau waar beleidsbeslissingen worden voorbereid en genomen: beleid, RIZIV, universiteiten… H. Bastiaens, P. Sunaert, L. Borgermans, J. Wens, et al. Visie op de zorg voor diabetes type-2 patiënten in België. Analyse van een bevraging bij achttien belangengroepen. Huisarts Nu 2005;34(9):

Micro niveau  communicatie met patiënt  afspreken van behandelingsdoelen  “patient centred approach”  rol van verpleging wordt onderbenut  plaats van diëtist en podoloog  plaats van zelfcontrole  variatie in zorgkwaliteit  belang van randvoorwaarden

Meso niveau  coördinatie en samenwerking in de zorg  communicatie  hiërarchie tussen disciplines  potentieel van huidige samenwerkingsinitiatieven

Macro niveau  dreiging van ontsporing van budget  versnipperde zorg  gebrek aan responsabilisering  huidige financieringsvorm niet prestatiegebonden activiteiten -overleg, opleiding, educatie, administratie, … werkinstrumenten -EMD, diabetespas, …

Oplossing Geïntegreerd zorgplan “Diabetes type 2” RIZIV Werkgroep chronisch zieken -Diabetes: diabetespas (2003)

Oplossing Geïntegreerd zorgplan “Diabetes type 2” RIZIV Werkgroep chronisch zieken -Diabetes: diabetespas (2003) Medicomut (juni 2005) -Zorgtrajecten

Zorgtraject Aanbeveling  Zorgprotocol = vertaling van de aanbeveling in concrete acties, uitgevoerd in een bepaalde frequentie, met een duidelijk streefdoel  Zorgpad = zorgprotocol, geïndividualiseerd voor een bepaalde patiënt  Zorgtraject = geheel van diensten geleverd aan een patiënt in toepassing van een zorgpad

Oplossing Geïntegreerd zorgplan “Diabetes type 2” RIZIV Werkgroep chronisch zieken -Diabetes: diabetespas (2003) Medicomut (juni 2005) -Zorgtrajecten Nat. Raad kwaliteitspromotie (NRKP) Nat. Comm. Geneesheren ziekenfondsen (NCGZ)

Akkoord 2008 Zorgtraject operationeel op 1 januari Drie partijen: patiënt / huisarts / specialist -Contract voor 3 jaar -Specifiek honorarium voor overleg -Remgeldvoordeel voor patiënt Begeleidende maatregelen -ICT toepassing -Loco-regionale initiatieven -Specifieke zorg: educatie

Zorgtraject diabetes: inhoud Geïntegreerde en vernieuwende zorg binnen bestaande structuren lerend uit eerdere ervaringen en projecten actuele inspanningen valoriseren patiënten responsabiliseren…

oplossingen Zorgtraject diabetes: Geïntegreerde en vernieuwende zorg gebaseerd op wetenschappelijke aanbeveling mogelijk gemaakt door samenwerking ondersteund door ICT memo’s feedback analyse van de doeltreffendheid kwaliteitsverbetering

Voorwaarden patiënt GMD engagement van de patiënt arts gegevensregistratie overheid administratieve eenvoud ICT

Voordelen voor de patiënt geen remgeld meer vlottere toegang tot noodzakelijke zorg en tot noodzakelijke hulpmiddelen

Voordelen voor de artsen betere taakafspraken specialist stuurt en coördineert huisarts beheert en communiceert

Knelpunten - Beperkingen -Beperkt tot huisarts – specialist en patiënt -Wat met andere zorgverleners? -Beperkt tot tertiaire preventie -Wat met primaire preventie? -Wat met secundaire preventie? -Regionale initiatieven – (groeps)educatie? -Beperkt tot groep 3a (en 4?) -Wat met “andere” diabetespatiënten?

Besluit Diabeteszorg is -Noodzakelijk -Complex Nood aan -Integratie van zorginitiatieven -Communicatie en samenwerking -Taakafspraken -Responsabilisering

Dank U