Hoofdstuk 5 Kwaliteitssystemen

Het nut van certificering Organisaties beschikken over een systeem waarin alle processen, procedures, werkinstructies, verantwoordelijkheden en informatiestromen nauwkeurig zijn vastgelegd. Er zijn procedures om te controleren of ook volgens de normen wordt gewerkt.

ISO-normen Werken volgens de ISO-normen betekent dat er een goed functionerend kwaliteitssysteem aanwezig is. Het garandeert niet dat er altijd volgens dezelfde normen wordt gewerkt. Met betrekking tot certificering wordt wel onderscheid gemaakt tussen ‘wil-bedrijven’ en ‘moet-bedrijven’.

Certificering Belangrijkste voordeel van certificering is dat naar buiten toe wordt bewezen dat aan bepaalde kwaliteitsnormen wordt voldaan. Een erkend certificaat wordt alleen uitgereikt door erkende en daarin gespecialiseerde bedrijven.

ISO – de ontstaangeschiedenis International Organization for Standardization. Oorsprong in het Amerikaanse leger om niet afhankelijk te zijn van wisselende kwaliteitsniveaus per leverancier. In Groot-Brittannië werd vervolgens de BS 5750 norm ontwikkeld voor niet-militaire afnemers. De ISO-organisatie kreeg de opdracht om één internationale norm te ontwikkelen. Deze werd in 1987 geïntroduceerd.

De ISO-versie uit 1994 Er bestonden verschillende ISO-versies: ISO 9000: kwaliteitszorg en normen voor kwaliteitsborging. ISO 9001: het ontwerpen, ontwikkelen, vervaardigen, installeren en de nazorg. ISO 9002: vervaardiging en installatie. ISO 9003: alleen de eindkeuring. ISO 9004: kwaliteitszorg en de elementen van een kwaliteitssysteem.

ISO-versie uit 2000 (ISO 9000:2000) Veel aandacht aan de klanttevredenheid. Wensen en behoeften van bestaande en toekomstige klanten worden in kaart gebracht. Schematisch: Klanteisen → Input → Managementactiviteiten en middelen → Output → Klanttevredenheid

Belangrijkste veranderingen ISO 9001:2000 ISO 9000: de acht managementprincipes. ISO 9001: de eisen waaraan organisaties moeten voldoen om voor certificering in aanmerking te komen. ISO 9004: de richtlijnen en aanbevelingen voor prestatieverbetering. ISO 19011: een richtlijn voor de auditing van een kwaliteitsmanagementsysteem.

Acht kwaliteitsmanagementprincipes Klantgerichtheid Leiderschap Betrokkenheid van medewerkers Procesbenadering 5. Systeembenadering 6. Continue verbetering 7. Besluitvorming op basis van feiten 8. Win-winrelaties met leveranciers

Certificatie ISO 9001 in een organisatie Om een kwaliteitsmanagementsysteem op basis van ISO 9000:2000 te certificeren dient het beschreven te worden. Het kwaliteitsmanagementsysteem bestaat uit een handboek en zes verplichte procedures.

Zes verplichte procedures Documentenbeheer Kwaliteitsregistratie Interne audits Beheersing van producten met afwijkingen Corrigerende en preventieve maatregelen Relevante documentatie voor de organisatie

HACCP – Analyselijst van Kritische Controlepunten Productkwaliteit kan te maken hebben met de voedselveiligheid. HACCP: Hazard Analysis and Critical Control Points ofwel Analyselijst voor Kritische controlepunten. Sinds 1995 verplicht voor voedingsmiddelen-bedrijven. De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het product, proces of systeem ligt in toenemende mate bij de levensmiddelenproducent zelf. De overheid beperkt zich daarbij tot het houden van toezicht op keuringen en het uitvoeren van controles.

De HACCP-methodiek Alle stadia van het productieproces, van grondstof tot consumptie wordt systematisch aan een kritische beschouwing onderworpen. Bij iedere processtap wordt een Level of Concern vastgesteld: een inschatting van de risico’s rond microbiologische, chemische en fysische gevaren voor de veiligheid en de deugdelijkheid van het voedingsmiddel.

De HACCP-methodiek Met een CCP-beslissingsboom de zogenaamde Kritische Controlepunten aangewezen. Met behulp van prestatie-indicatoren wordt op deze punten gemeten of geobserveerd. Indien nodig wordt het proces bijgestuurd (corrective actions). Vervolgens worden de procesgegevens geregistreerd en gedocumenteerd.

De HACCP-methodie in de praktijk Een levensmiddel wordt als ‘onveilig’ beschouwd als het schadelijk is voor de volksgezondheid. Hiervan is sprake als een ingrediënt niet wordt gedeclareerd. De aanwezigheid van allergenen. Deze stoffen kunnen soms een allergische reactie veroorzaken.

Procedures om de voedselveiligheid te garanderen Ingrediëntenopslag en -verhandeling: scheiding tussen allergene en niet-allergene producten. Schoonmaken van gereedschappen en apparatuur. Verwerken van rework. Etiketteren. Documenteren.

ISO 22000, BRC en IFS ISO 22000 is bestemd voor de voedingsmiddelenbranche. Deze norm stelt eisen aan een managementsysteem voor voedselveiligheid en is gericht op alle schakels in de voedselketen. Er wordt uitgegaan van basishygiëne-voorwaarden van de Codex Alimentarius Commission en op die van de HACCP-methodiek.

BRC – Britisch Retail Certificate Ontstaan vanuit een aantal supermarktketens. Het BRC-voedselveiligheidsplan is gebaseerd op de volledige HACCP-methodiek en voldoet aan de ISO 9001-norm. Twee overwegingen: Supermarktketens helpen voldoen aan de wettelijke verplichtingen. Eisen stellen aan producenten van huismerken. Dit in verband met mogelijke beperking imago-schade.

IFS - International Food Standard Opgericht door de HDE (Hauptverband des Deutchen Einzelhandels). IFS is van toepassing op alle levensmiddelenproductieketens. Deze voedselveiligheidsnorm is opgelegd aan alle leveranciers. Tussen BRC en IFS zit een grote overlap. Een belangrijke doelstelling is de beperking van de risico’s bij de productie van huismerken.