467 «Hlqe d j ejpi; yuch; Phlhi>avdew jAcilh:oV kai; Patroklh:oV kai; ajmuvmonoV jAntilovcoio Ai[antovV q j, De ziel/schim van Peleus’ zoon Achilles naderde en van Patroclus en de voortreffelijke Antilochus en van Ajax, Patroklos Antilochos Ajax

467 o}V a[ristoV e[hn ei\dovV te devmaV te tw:n a[llwn Danaw:n met j ajmuvmona Phleivwna. die de beste was wat betreft zijn gestalte en lichaamsbouw van de andere Grieken na de voortreffelijke zoon van Peleus eijdoV en demaV : accus. van betrekking ejhn = hjn (H.T. 32)

“Egnw de; yuchv me podwvkeoV Aijakivdao, kaiv rJ j ojlofuromevnh e[pea pteroventa proshuvda` De ziel/schim van de snelvoetige kleinzoon van Aeacus herkende mij en jammerend sprak hij de gevleugelde woorden AijakidhV : kleinzoon van Aiacus ; dit is een zgn. papponymicum (van oJ pappoV = grootvader), naast het al bekende patronymicum. (in r. 467 én 470!) podwkhV : een echt epitheton ornans, hij is immers al dood én er is op dit moment helemaal geen sprake van snelheid (zoals op het plaatje).

“Diogene;V Laertiavdh, polumhvcan j jOdusseuV, scevtlie, tivpt j e[ti mei:zon ejni; fresi; mhvseai e[rgon~ ‘Van Zeus afstammende zoon van Laërtes, vindingrijke Odysseus, waaghals, wat voor een nog grotere daad zul jij bedenken in je hart? Voor de stamboom van Odysseus: zie Hij stamde via moeders kant af van Zeus (Hermes is de zoon van Zeus en Maia) Maia, Zeus en Hermes mhseai = mhsesai = mhsei

475 Pw:V e[tlhV “Ai>dovsde katelqevmen, e[nqa te nekroi; ajfradeveV naivousi, brotw:n ei[dwla kamovntwn~” Hoe heb je het gewaagd naar de Hades af te dalen, waar de doden zonder bewustzijn/verstandelijke vermogens wonen, de schimmen van de gestorven stervelingen?’ katelqemen = katelqein (H.T. 27) kamnw = het zwaar te verduren hebben, lijden oiJ nekroi Dit wordt meestal gebruikt voor de doden, de concrete dode lichamen. (bij ons o.m. in nekropool)

’WV e[fat j, aujta;r ejgwv min ajmeibovmenoV proseveipon` “ «W jAcileu:, Phlh:oV uiJev, mevga fevrtat j jAcaiw:n, Zo sprak hij, maar ik zei tot hem al antwoordend: ‘Achilles, zoon van Peleus, verreweg de beste van de Grieken, Twee maal een formulair vers! Vergeet min niet te vertalen! ( proslegw = spreken tot …. )

h\lqon Teiresivao katav crevoV, ei[ tina boulh;n ei[poi, o{pwV jIqavkhn ejV paipalovessan iJkoivmhn` ik ben gekomen wegens Tiresias/om Tiresias te raadplegen, in de hoop dat hij een of ander advies zegt/geeft hoe ik het rotsachtige Ithaca bereik. N.B. bij de a -declinatie ( a / h -groep) eindigt de genitivus enkelvoud van de mannelijke woorden op – hV meestal op - ao of – ew (H.T. 20) TeiresihV, Teiresiao PhlhiadhV, Phlhiadew

ouj gavr pw scedo;n h\lqon jAcaii?doV, oujdev pw aJmh:V gh:V ejpevbhn, ajll j aije;n e[cw kakav` Want nog niet ben ik dichtbij Griekenland gekomen, en nog niet heb ik ons/mijn land betreden, maar steeds heb/onderga ik ellende. jAcaiiV is eigenlijk de vrouwelijke vorm van jAcaioV (= Grieks) jAcaiiV gaia = Griekenland aJmhV : let weer op de spiritus, anders zou je zomaar bij ajmhn (= amen!) terechtkomen.

sei:o d j, jAcilleu:, ou[ tiV ajnh;r propavroiqe makavrtatoV ou[t j a[r j ojpivssw. Geen man, Achilles, is gezegender dan jij, voorheen noch in de toekomst. Dit beeld staat in de tuin van het zgn. Achilleion; Dat is het paleis van Keizerin Elizabeth van Oostenrijk (beter bekend als Sissi (in de film gespeeld door Romy Schneider)) Het paleis heeft als centrale thema : Achilles De keizerin hield van de Griekse mythologie en van de held Achilles was zij bijzonder gecharmeerd, vandaar. Op de volgende dia zie je ook een beeld uit de tuin van het Achilleion (ong. 10 km. ten zuiden van de stad Corfu)

Pri;n me;n gavr se zwo;n ejtivomen i\sa qeoi:sin 485 jArgei:oi, nu:n au\te mevga krateveiV nekuvessin ejnqavd j ejwvn` tw/: mhv ti qanw;n ajkacivzeu, jAcilleu:. ” Want wij Grieken eerden jou vroeger levend/tijdens je leven, gelijk aan de goden,nu heb jij weer grote macht onder de doden, terwijl je hier bent; treur daarom geenszins, Achilles, dat je gestorven bent.’ De stervende Achilles in het Achilleion ajkacizeu = ajkacizou (H.T. 35) krateeiV : diektasis (zoek nog eens op wat dat is) ijsoV (gelijk aan) : natuurlijk + dativus. Het contrast tussen leven en dood wordt hier meermaals benadrukt! prin men - nun aujte zwon - ejnqade ejwn ejtiomen ijsa qeoisin - mega krateeiV jArgeioi - nekuessin

’WV ejfavmhn, oJ dev m j aujtivk j ajmeibovmenoV proseveipe` “Mh; dhv moi qavnatovn ge parauvda, faivdim j jOdusseu:. Zo sprak ik, en hij zei meteen antwoordend/als antwoord tot mij: ‘Stel me de dood niet mooi voor, stralende Odysseus. Thanatos (dus niet Hades!) wordt voorgesteld als een gevleugelde jongeman, omgord met een zwaard ; vaker met een omgekeerde fakkel in zijn hand. Hij wordt wel de tweelingbroer van Hypnos (de slaap) genoemd. Relief van de Artemistempel in Ephese, v. Chr.

Bouloivmhn k j ejpavrouroV ejw;n qhteuevmen a[llw/, 490 ajndri; par j ajklhvrw/, w|/ mh; bivotoV polu;V ei[h, h] pa:sin nekuvessi katafqimevnoisin ajnavssein. Ik zou, terwijl ik op aarde was/leefde, liever bij een ander als dagloner werken, bij een man zonder land, die niet veel bezit heeft, dan over alle gestorven doden heersen. Ha, eindelijk een keer een optativus in een hoofdzin (met ke (= ajn )) Een potentialis. (Zie gramm (K.G.G.) pag. 111/112) ajnassein : lees voor het verschil tussen een ajnax en een basileuV pag Gestorven doden : een pleonasme, zoals we die wel vaker in een episch werk tegenkomen. Waarom? Door de dwang van het metrum ontstaan er veel vaste woordcombinaties, formules, die het de dichter makkelijk maken zo’n immens werk uit het hoofd voor te dragen.

jAll j a[ge, moi tou: paido;V ajgauou: mu:qon ejnivspeV, h] e{pet j ejV povlemon provmoV e[mmenai h\e kai; oujkiv. Maar kom, vertel mij een verhaal van/over mijn fiere zoon, of hij (jullie) volgde in de strijd om een kampioen te zijn of ook niet. Lees hier meer over de zoon van Achilles: Hieronder: Neoptolemus met de Trojaanse prinses Polyxena (op wie Achilles verliefd was) ; hij zal haar doden op het graf van zijn vader. ejmmenai (= eijnai ) : finale infinitivus Overigens betekent neo-ptolemus: nieuwe oorlog

Eijpe; dev moi Phlh:oV ajmuvmonoV ei[ ti pevpussai, h] e[t j e[cei timh;n polevsin meta; Murmidovnessin, Vertel mij of je enig nieuws hebt over de voortreffelijke Peleus, of hij nog in het bezit is van/heeft zijn koninklijke waardigheid te midden van de talrijke Myrmidoniërs, De bruiloft van Peleus en Thetis (door Cornelis van Haarlem) Op de achtergrond rechts zie je de oorzaak van de Trojaanse oorlog: het Parisoordeel! polesin = polloiV ! meta + dativus vertaal je bij Homerus meestal met: ‘temidden van….’

h\ min ajtimavzousin ajn j ÔEllavda te Fqivhn te, ou{nekav min kata; gh:raV e[cei cei:ravV te povdaV te. of (dat) zij geen respect tonen voor hem verspreid over Griekenland en Phthia, omdat de ouderdom hem verzwakt aan zijn handen en voeten. Phtia is een gewest in het Zuid-oosten van Thessalië ajn j = ajna = verspreid over kata ……. ejcei Hoe noemen we dit verschijnsel? tmesis (H.T. 7)

Ouj ga;r ejgw;n ejparwgo;V uJp j aujga;V hjelivoio, toi:oV ejw;n oi|ovV pot j ejni; Troivh/ eujreivh/ 500 pevfnon lao;n a[riston, ajmuvnwn jArgeivoisin. Want ik ben niet zijn helper onder de stralen van de zon, toen ik net zo sterk was als ik eens in het brede Troje het beste krijgsvolk doodde, helpend de Grieken. pefnon = ejpefnon N.B.: ajmunwn komt van ajmunw = helpen ajmumwn (vorige dia en elders) betekent ‘voortreffelijk’ Noteer een aantal kenmerken van het Homerisch taaleigen. (N.B.: dit is niet zozeer een CE-opdracht, maar je hebt deze kennis nodig bij de proefvertaling!)

Eij toiovsd j e[lqoimi mivnunqav per ejV patevroV dw:, tw/: kev tew/ stuvxaimi mevnoV kai; cei:raV ajavptouV, oi} kei:non biovwntai ejevrgousivn t j ajpo; timh:V. ” Och mocht ik zo terugkeren al was het maar even naar het huis van mijn vader, dan zou ik voor menigeen mijn kracht en ongenaakbare handen huiveringwekkend maken, die tegen hem geweld gebruiken en hem proberen af te houden van zijn waardigheid/eer.’ timh : een belangrijk begrip voor de Homerische held! de waardering/erkenning van de ajreth van de held vormt zijn timh (prestige). Lees pagina 11/12 : ‘de Homerische held ‘ en leer de begrippen die daar vermeld staan. to menoV = kracht, moed biowntai : diektasis Peleus brengt Achilles bij Chiron