Sociale Verandering = deze verandering die objectief waarneembare gevolgen heeft voor de sociale structuur en de cultuur van een samenleving

P. Bracke – Academiejaar 2002-2003 Interne sociale processen, over de hoofden van individuen en sociale groepen heen Technologische vernieuwingen als motor van verandering Industrialisatietheorie; Netwerksamenleving (Castells) Cultuur als motor van verandering Cyclische theorie van Sorokin; Postmodernisatietheorie van Inglehart Belang van externe factoren (cultureel en/of technologisch) Diffusietheorieën Belang van belangengroepen en ‘sociale middenveld’ Theorieën over sociale hervormingsbewegingen P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

Technologische theorieën Culturele en sociaalstructurele veranderingen zijn functie van nieuwe technologische vernieuwingen Technologische vernieuwingen oefenen invloed uit op de wijze waarop de economische productie wordt georganiseerd en vervolgens op de andere institutionele sferen van de samenleving Ogburn: Cultural lag Voorbeeld 1: industrialisatie en de overgang van traditionele en moderne samenlevingen Voorbeeld 2: De netwerksamenleving in het informatietijdperk (Manuel Castells) Technologie = een, met wetenschappelijke kennis onderbouwde, set van werktuigen, regels en procedures waarmee taken op een reproduceerbare wijze worden uitgevoerd P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

Technologische theorieën: fases Technologische innovatie Voorbeeld: industrialisatie: automatische weefgetouwen Transformatie van de economische productie: sociale organisatie van de productie (distributie en consumptie) verandert Voorbeeld: ambachtelijke productie maakt plaats voor industriële productie in fabrieken (in en rondom de steden) Transformatie van arbeid en tewerkstelling: Voorbeeld: ambachten en thuisarbeid maken plaats voor loonarbeid Transformatie van andere maatschappelijke sferen: Voorbeeld: Urbanisatie en afbraak van uitgebreide familienetwerken, secularisatie P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

De netwerksamenleving in het informatietijdperk De controle over de stromen van informatie, geld en personen binnen netwerken is een fundamentele determinant van de transformatie van de sociale structuur en de cultuur van de samenleving; Transformaties in de sociale structuur: Voorbeeld: de transformatie van steden tot knooppunten in globale stedelijke netwerken Transformaties van de cultuur: Voorbeeld: Veranderingen in de perceptie van tijd en ruimte: timeless time en space of flows Bron: NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl) NOVEMBER 1997 P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

P. Bracke – Academiejaar 2002-2003 Basis: Een nieuw technologisch paradigma gecentreerd rond ICT en gentechnologie, met kenmerken: opbouw en verspreiding van informatie via netwerktechnologie gebruik van kennis- en informatietechnologie om de productie van kennis en informatie te verbeteren de ontwikkeling van een band tussen ICT en gentechnologie Een nieuwe economie met als kenmerken: informationeel: ICT bepaald de productiviteit en competitiviteit globaal: kernactiviteiten op een planetaire schaal netwerkgeorganiseerd: netwerkorganisatie staat centraal Transformaties in de sociale structuur voorbeeld: opkomst van de steden als knooppunt in globale stedelijke netwerken Transformaties in de cultuur: Tijd: biologisch ritme en mechanische ritme maken plaats voor timeless time Plaats: de space of places maakt plaats voor een space of flows Arbeid en tewerkstelling flexibiliteit als basiskenmerk: individualisatie van arbeid groeiend onderscheid tussen self-programmable labor en generic labor P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

P. Bracke – Academiejaar 2002-2003 Alexander E. Kel et al. (2001) Computer-assisted Identification of Cell Cycle-related Genes, J. Mol. Biol., 99 -120 Bron: AMERICAN BEHAVIORAL SCIENTIST, Vol. 44 No. 10, June 2001 1679-1696 P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

Steden als knooppunten in een wereld van netwerken Uit: PETER J TAYLOR, MICHAEL HOYLER, DAVID R F WALKER And MARK J SZEGNER (2001), A New Mapping Of The World For The New Millennium, The Geographical Journal, 167, 3, Pp. 213–222 Manchester United en de Europese voetbalcompetitie P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

P. Bracke – Academiejaar 2002-2003 Timeless time P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

Culturele diffusietheorieën Maatschappelijke transformaties volgen uit de contacten met andere culturen Bvb. Thor Heyerdahl en de Rai-expedities De Kon-Tiki van Thor Heyerdahl P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

Cyclische theorie van SOROKIN Uitgangspunt: elke gemeenschap wordt gekenmerkt door een bepaalde mentaliteit (culturele geestesgesteldheid) = algemene visie op de werkelijkheid, aard van de waarden, kenmerkende ideeën, soort van behoeften en soort van middelen om behoeften te bevredigen SENSATE IDEATIONAL REALITEIT Materieel, empirisch I DEAL ST C Bewustzijn, transcendent BEHOEFTEN Zintuigelijk, fysiek Spiritueel VOORUITGANG Beheersing omgeving Zelfbeheersing KUNST Gericht op vermaak Symbolische voorstelling van hogere waarden BASISKARAKTER Extravert Introvert BRON VAN KENNIS Observatie en experimentatie intuïtie P. Bracke – Academiejaar 2002-2003

P. Bracke – Academiejaar 2002-2003