integratie energiebeheersing en duurzaamheid bij VIPA rusthuizen

achtergrond en duiding EPI-studie rusthuizen duurzaamheidscriteria VIPA

huidige regelgeving VIPA : evaluatiecriteria ecologisch bouwen omzendbrief 29/04/2003 invoeren energie- en grondstoffenzuinig beleid garanderen comfort & gezond binnenklimaat energieprestatieregelgeving EPB Vlaanderen : BVR 01/01/2006 >> E100 Brussel : BBHR 21/12/2007 >> E90 eisen energieprestatie en het binnenklimaat van gebouwen

huidige regelgeving Waarom actualiseren ? overlapping VIPA/EPB-eisen 2 parallelle procedures > administratieve vereenvoudiging begroting inspanning via bevestiging energieprestatie-eis sectorspecifieke benadering aanreiken normenkader > definitie thermisch comfort > kwaliteitseis binnenlucht > definitie akoestisch comfort - evolutie doelstelling op Vlaams niveau

integratie regelgeving 1.Vlaams Klimaatplan 2006-2012 invulling VIPA : specifiek energieprestatie-peil opleggen voor VIPA-projecten (VORA 2008) 2.Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling invulling VIPA : energieprestatie-eisen + criteria toegankelijkheid, comfort, stedenbouwkundige integratie, materiaalgebruik, flexibiliteit en leefbaarheid basis : visienota DUWOBO (LNE) & Green Guide for Health Care (US )

afstemming regelgeving MB duurzaamheid comfort materialen ontwerp beheer … Criteria Ecologisch Bouwen energieprestatie EPB / VIPA EPW > E80 EPU > E80 ASB > ??

afstemming regelgeving % aanvragen bij VIPA per sector EPU/EPW ASB tot personen met een handicap 24 10 34 bijzondere jeugdbijstand 5 1 6 preventieve & ambulante gezondheidszorg 12 voorzieningen bejaarden & thuiszorg 25 algemeen welzijnswerk kinderopvang verzorgingsinstellingen totaal 47 53 100 Andere Specifieke Bestemmingen : niet louter woonfunctie, niet louter kantoor of schoolfunctie …. > geen Epeil binnen EPB

achtergrond en duiding EPI-studie rusthuizen duurzaamheidscriteria VIPA

EPI- studie rusthuizen Hoe energieprestatie voor gebouwen met uitgesproken zorgfunctie (VIPA ASB) beoordelen ? bestaande modellen energieprestatie-berekening (EPW/EPU) niet geschikt voor zorgprofiel > behoefte aan aangepaste rekenmethodiek bestaande ASB-eisen binnen EPB beperkt tot eisen isolatiepeil en ventilatie quid verlichting, productie warm water, zonwering, koeling? > behoefte aan omvattend beoordelingskader energieverbruik eisen energieprestatie mét comfortgarantie voor kwetsbare gebruikers > behoefte aan beoordelingskader gebruikerscomfort

EPI-studie rusthuizen Energie-Prestatie-Indicatoren rusthuizen studie-opdracht : energie-prestatie-indicatoren bepalen via analyse 6 cases van rusthuizen ( SWW / comfortcriteria / ventilatie / gebruikspatroon ) + aanreiken aangepaste rekenmethodiek energieprestatie (aansluitend op EPB) + beoordelingskader comfort (thermisch, visueel, akoestisch, binnenlucht kwaliteit) samenwerkingsverband : KULeuven, labo bouwfysica / UGent, vakgroep Architectuur&Stedenbouw/ bouwfysisch studiebureau Daidalos-Peutz / FDA architecten en ingenieurs nv/ Ingenium nv

EPI-studie rusthuizen Energie-Prestatie-Indicatoren rusthuizen 4 kwaliteitsniveaus met maatregelenpakket : E100 = equivalent voor huidig niveau EPB E80 = kwaliteitsniveau ‘evaluatiecriteria ecologisch bouwen’ E60 = laag energieniveau E40 = zeer laag energieniveau oververhittingscriterium : verplichting minimale zonwering + bepaling grens overschrijdingsuren kader : interne warmtewinsten, verbruik & distributie sanitair warm water, ventilatiebehoefte, verlichtingsverbruik

achtergrond en duiding EPI-studie rusthuizen duurzaamheidscriteria VIPA

duurzaamheidscriteria VIPA . integratie evaluatiecriteria ecologisch bouwen norm energieprestatie . sectorspecifiek >> rusthuizen ≠ andere sectoren . globaal toetsingsinstrument eisen en score-items >> minimale totale score verplicht concrete aftoetsbare eisen & score-items integrale benadering & onderlinge samenhang . enkel aanvullende items niet opgenomen bv brandveiligheid, hitteplan, …

duurzaamheidscriteria VIPA aandachtspunten DUWOBO toepassing binnen WVG . DUURZAAMHEIDSTOETS 36 1. Gebruikerscomfort 11 2. Energiebeheersing 11 3. Duurzaam materiaal- en grondstoffengebruik 7 4. Geïntegreerde benadering 4 5. Gebouwbeheer 3 MINIMUMSCORE 21 + 5

duurzaamheidscriteria VIPA 1. Gebruikerscomfort 1.1 fysieke toegankelijkheid 2e 1.2 zomercomfort e 1.3 gebruik ramen 1.4 daglichttoetreding 1.5 regeling thermisch comfort s 1.6 akoestisch comfort 2s 1.7 contact met buitenomgeving e,s 1.8 gebruik buitenomgeving

duurzaamheidscriteria VIPA 1.2 zomercomfort eis link energiebeheersing : basisvoorwaarde beperking bezonningslast kader voor beoordeling zomercomfort : overschrijdingsuren operatieve temperatuur bij klasse B maximaal 260 uur (3% van de gebruikstijd) De beoordeling van het thermisch comfort is gebaseerd op NBN EN ISO 7730 2005, de beoordeling van de comfortklasse is gebaseerd op NBN EN 15251.

duurzaamheidscriteria VIPA 1.2 zomercomfort eis Algemeen : zonwerende beglazing g< 0,45 minstens regelbare zonwering gtotaal< 0,15 + In de rusthuiskamers : g.A < 1,8 m² g.A < 0,6 m² of aantonen garantie zomercomfort N W O Z (A = glasoppervlak, g= zontoetredingsfactor)

duurzaamheidscriteria VIPA 1.6 akoestisch comfort 2 x score geluidsoverlast = belangrijke bron van stress impact op privacy & welzijn van bewoners, personeel en bezoekers aandacht voor : - isolatie luchtgeluid & contactgeluid tussen de ruimtes - geluid technische installaties - zaalakoestiek van de ruimten - luchtgeluidisolatie van de gevel EPI–studie : comfortnorm akoestiek voor rusthuizen normaal akoestisch comfort verhoogd akoestisch comfort score eisen normaal akoestisch comfort in bestek eisen verhoogd akoestisch comfort in bestek score

duurzaamheidscriteria VIPA 1.7 contact buitenomgeving eis + score ongehinderd visueel contact met buitenruimte = belangrijke voorwaarde in comfortervaring bewoners & personeel & bezoekers eis vanuit elke verblijfsruimte ongehinderd visueel contact met buitenruimte éénzijdige frontale daglichttoetreding in gangen wordt vermeden vanuit elke ruimte voor personeel ongehinderd visueel contact met buitenruimte score

duurzaamheidscriteria VIPA 2. Energiebeheersing 2.1 globaal isolatiepeil K35 & U-waarden e 2.2 productie & distributie verwarming 2.3 eisen ventilatie e,s 2.4 distributie warm water 2.5 energiezuinige binnenverlichting 2.6 energiezuinige toestellen 2.7 prestatie-eis koelingssysteem 2.8 verbetering energieprestatie s

duurzaamheidscriteria VIPA 2. Energiebeheersing MAATREGELENPAKKET E80 bouwkundig : K35 + buitenzonwering 2.1 K35 & U-waarden eis 1.2 zomercomfort eis installaties 2.2 eisen productie en distributie verwarming eis 2.3 eisen ventilatie eis 2.4 distributie warm water eis 2.5 energiezuinige binnenverlichting eis

duurzaamheidscriteria VIPA 2.1 K35 & U-waarden eis > gebouwschil : toepassing huidige eisen omzendbrief > EPI –studie : analyse bestaande rusthuizen > aansluitend op EPB 2.2 eisen productie en distributie verwarming eis > installatie : toepassing huidige eisen omzendbrief 2.3 eisen ventilatie eis 2.4 distributie warm water eis > sectorspecifieke invulling > EPI-studie : bepaling kader

duurzaamheidscriteria VIPA 2.5 energiezuinige binnenverlichting eis + score elektriciteitsverbruik verlichting in gezondheids- en verzorgingsinstellingen 45 % van totaal verbruik (cijfers VITO) eis in verblijfsruimten : max verlichtingsvermogen 3,3W/m².100lux in circulatie, administratieve en personeelsruimten : max verlichtingsvermogen 2,5 W/m².100lux - minimaal per lokaal behoefteregeling score - in niet permanent gebruikte ruimtes : automatische regeling

duurzaamheidscriteria VIPA 2.8 verbetering energieprestatie score E80 / K35 : te realiseren met gangbare technieken E60 / K30 : te realiseren met extra inspanningen tov gangbare technieken MAAR economisch interessanter op termijn van 20 jaar EPI-studie II : verdere aftoetsing maatregelen E60 onderzoek op basis van dossiers aanvraag PA met ambitie-formulering E60 score - energieprestatie-peil E60 wordt bevestigd

duurzaamheidscriteria VIPA 3. Duurzaam materiaal- en grondstoffengebruik 3.1 rationeel watergebruik e,e 3.2 duurzaam houtgebruik e 3.3 afwerkingsmaterialen e,s 3.4 duurzaam bouwconcept s 3.5 hernieuwbare energie

duurzaamheidscriteria VIPA 3.1 rationeel watergebruik eis > toepassing huidige omzendbrief : - regenwaterrecuperatie - waterverbruik 3.4 duurzaam bouwconcept score > flexibele, aanpasbare en multifunctionele invulling bouwprogramma stimuleren - basisstructuur : vaste kernen met een flexibele invulling - opbouw : consequent dimensioneringsraster op verschillende niveaus (modulair) score

duurzaamheidscriteria VIPA 3.5 hernieuwbare energie score > haalbaarheidsstudie hernieuwbare energie en warmtekrachtkoppeling verplicht bij EPB (gebouwen > 1000 m²) score implementeren energiesystemen volgens de haalbaarheidsstudie of 10 % van de jaarlijkse energiebehoefte = groene/hernieuwbare energie door de installatie op het terrein

duurzaamheidscriteria VIPA 4. Geïntegreerde benadering 4.1 geïntegreerd ontwerp e,e 4.2 duurzame inplanting s 4.3 bereikbaarheid 5. Gebouwbeheer 5.1 basis kwaliteitsopvolging e 5.2 opleiding ifv beheer s 5.3 energiestromen meten

duurzaamheidscriteria VIPA 4.1 geïntegreerde ontwerp eis > integrale benadering bouwproces : financiering brandveiligheid comfort- eisen functioneel programma vergunning stedenbouw technische normen erkennings- normen energie- prestatie legionella leefbaarheid veiligheids- coördinatie milieuwetgeving > samenwerkend team specialisten > referentiedocument gedurende proces noodzakelijk

duurzaamheidscriteria VIPA 4.1 geïntegreerde ontwerp eis > verhoging subsidie algemene kosten : 7 % >>>> 10% eis - multidisciplinair bouwteam vanaf het begin ontwerpproces om de duurzaamheidsdoelstellingen bij ontwerp en uitvoering te garanderen - doorheen het ontwerp- en bouwproces wordt een programma van eisen als leidraad gebruikt

duurzaamheidscriteria VIPA 4.2 duurzame inplanting score - er wordt binnen het project geen nieuw terrein buiten de gemeentelijke kern aangesneden : inbreidingsgerichte nieuwbouw of verbouwing of aankoop met verbouwing 4.3 bereikbaarheid score - er bevindt zich een opstapplaats voor openbaar vervoer binnen een wandelafstand van 200 m.

duurzaamheidscriteria VIPA 5.1 basis kwaliteitsopvolging eis in bestek : monitoring van gebouw en technieken tot 24 maanden nà de voorlopige oplevering - één persoon = verantwoordelijke voor de opvolging van ontwerpdoelstellingen 5.2 opleiding ifv beheer score - opleidingspakket voor gebouwbeheerders te voorzien in het aanbestedingspakket van de werken - interne kennisoverdracht gebouwbeheer : beschikbaar stellen vd noodzakelijke informatiepakketten

Criteria ecologisch bouwen MB duurzaamheidscriteria toepassing rusthuizen

info : www.vipa.be ann.beusen@wvg.vlaanderen.be