Instrumenten voor vroege marktbetrokkenheid bij de planning van infrastructuur Wim Leendertse

Beleid over infra, duurzaamheid, RO en markt: V&W Procesversnelling Politiek/Biza: Sober en doelmatige overheid (New Management stroom) EZ marktstimulering en innovatie EZ regelgeving EZ Gebiedsontwikkelagenda’s (BV Nederland) VROM duurzaamheid (gericht op schaarse energiebronnen) Financien :druk op PPS (sinds Ruding vooral DBfM) VROM en V&W: RO via MIRT en decentrale nieuwe WRO RWS Agenda 2012: “toonaangevend opdrachtgeverschap” : beter benutten van marktpartijen in alle fasen van een project o.a. vroege inschakeling van marktpartijen “publieksgericht”: omgeving en gebruiker.

Spanning tussen infra en gebiedsontwikkeling Integraal Functie ingepast Gebieds PPS Gebiedsgericht: Functie gestapeld Functie gemitigeerd Infra PPS

Kansen van een “brede” benadering: Functie combinaties Locatie optimalisatie (alignment en inpassing) Optimalisatie ruimtelijke planning (functies op juiste plek) Value capturing Draagvlak Gebiedsontsluiting Samenwerkingsconstructie Procesoptimalisatie (bijvoorbeeld WRO)

Voorbeeld omlegging A9 Badhoevedorp

Voorbeeld A2 Maastricht

Voorbeeld Marktverkenning Afsluitdijk

Voorbeeld Zuidas ontwikkeling (A10 en spoor)

Toegevoegede waarde marktbetrokkenheid: Haalbaarheid en betaalbaarheid (commitment) Conceptuele creativiteit (win-win’s en dilemma’s) Integrale kijk (over grenzen heen) Benadering vanuit gehele keten Overheids onafhankelijk, draagvlak Ervaring met gebiedsontwikkeling en functie combi Business denken, financiering Veelal ook grondposities Juiste partij, via het geschikte instrument, op het juiste moment betrekken !

Trends: Gedegen tijdige afweging van marktbetrokkenheid (marktscan, marktconsultatie) Betrokkenheid vroeg in het proces Selectie van geschikte partij Detailniveau overeenkomstig procesfase Creatieve ruimte bieden Creativiteit belonen (gunnen op waarde, transactiekosten, intellectueel eigendom) Open dialoog gericht op kansen Delen in plaats van verdelen (alliantie denken) Betrokkenheid gericht op totale proces in plaats van contractmoment Ketenintegratie

Gebruikte instrumenten marktbetrokkenheid: Markscan Vormvrije marktbetrokkenheid: Marktconsultatie Marktverkenning Prijsvraag Unsollicited Proposal Geintegreerde contractvormen Aanbestedingsvormen: Concurrentie gerichte dialoog Vervlechten van procedures PPS/allianties

Marktscan Gestructureerd de mogelijkheden van vroegtijdige betrokkenheid van de markt onderzoeken Kan vroege betrokkenheid van de markt meerwaarde toevoegen aan het project? Welke markt is interessant? Wanneer (hoe vroeg) is zinvol de markt te betrekken? Hoe kan de markt worden betrokken? Delen: pva-fase; Consultatiefase dialoogfase Rijkswaterstaat 23 12 11 maart 2009

Marktbetrokkenheid zonder aanbesteding: Marktconsultatie Marktverkenning Prijsvraag Unsollicited Proposal Prijs voor creativiteit? Intellectueel eigendom Welke “markt”? Voorkennis Intra- en interdepartementale afstemming Delen: pva-fase; Consultatiefase dialoogfase Rijkswaterstaat 23 13 11 maart 2009

Geintegreerde contracten D&B = D+B Functioneel specificeren Werking van F component Concurrentie gerichte dialoog O doen we veelal separaat Delen: pva-fase; Consultatiefase dialoogfase Rijkswaterstaat 23 14 11 maart 2009

Dialoog (Concurrentie gerichte) Dialoog Detailniveau Dialoog = monoloog Gericht op risico’s verdelen Sterk gereguleerd, gejuridificeerd Gelijkwaardigheid Delen: pva-fase; Consultatiefase dialoogfase Rijkswaterstaat 23 16 11 maart 2009

Vervlechten van procedures Bestuurlijk proces is leading Democratie eist zijn vrijheid Aanbesteding levert info aan bestuurlijk traject Flexibiliteit in speelruimte aanbestedingsregelgeving Step-out mechanisme => Voldoende stabiliteit scope (voorkeursbeslissing?) Delen: pva-fase; Consultatiefase dialoogfase Rijkswaterstaat 23 17 11 maart 2009

PPS essenties: Publiek-publiek samenwerking Publiek-private samenwerking Co-alignment van belangen Samenwerking ontstaat uit een wil niet een noodzaak Wil ontstaat uit het samen zoeken van kansen (win-win’s), meer dan uit het oplossen van een probleem. Partijen zijn complementair, maar hebben elkaar wel nodig voor resultaat Samenwerking is niet een contract (mensen die willen) Wel heldere afspraken (alliantieregeling) als basis

Positionering PPS Politiek Regio Stakeholders RWS PPS Markt Ministerie V&W Collega departementen Regio Stakeholders RWS PPS Markt Marktketen van collegabedrijven, leveranciers, mkb, adviesbureau’s etc.

Een aantal stellingen tot slot: Huidige marktinstrumenten zijn sterk infra gerelateerd en verhouden zich slecht tot integrale gebiedsontwikkeling De huidige (GWW)cultuur is infra gerelateerd en verhoudt zich slecht tot integrale gebiedsontwikkeling Win-win’s ontstaan door een houding van loslaten en kansen zoeken Loslaten en kansen zoeken is risico’s durven nemen Gebiedsontwikkeling is meer een proces (interactie), minder een project (control) Samenwerken moet je willen, niet moeten Vroege marktbetrokkenheid is noodzakelijk en nuttig Het gaat erom de juiste partij, via het meest geschikte instrument, op het juiste moment te betrekken.

Vragen ? Delen: pva-fase; Consultatiefase dialoogfase Rijkswaterstaat 23 22 11 maart 2009