Elektronisch contracteren Contracteren op afstand RECHT & INFOMATICA Dr. Bertel de Groote Elektronisch contracteren Contracteren op afstand 3de lic rechten UGent – academiejaar 2003-2004

Verbintenisrechtelijke vragen Wet handelspraktijken RECHT & INFOMATICA Deel I Verbintenisrechtelijke vragen Wet handelspraktijken 3de lic rechten UGent – academiejaar 2003-2004

A. specifiek bronnenmateriaal Contracteren op afstand Rl. 97/7 van 20 mei 1997 betreffende de bescherming van de consument bij op afstand gesloten overeenkomsten, PB. L. 4 juni 1997, 19 Omzetting: wet van 25 mei 1999 tot wijziging van de wet van 14 juli 1991 betreffende de ahndelspraktijken en de voorlichting en beschemring van de consument Artt. 77-83 WHP Zie ook art. 76

A. specifiek bronnenmateriaal Elektronisch contracteren Richtlijn 98/48 van het Europees Parlement en de Raad van 20 juli 1998 tot wijziging van richtlijn 9834 betreffende een informatieprocedure op het gebied van normen en technische voorschriften, PB.L. 5 augustus 1998, 18 Richtlijn 2000/31/EG van het Europees Parlement en van de Raad van 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt (« richtlijn inzake elektronische handel »), PB. L. 17 juli 2000, 1

A. specifiek bronnenmateriaal Elektronisch contracteren Omzetting: Wet van 11 maart 2003 betrefende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet (BS 17 maart 2003, 12960) Wet 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische diensten van de informatiemaatschappij (BS 17 maart 2003, 12962) Kamerdocumenten: Wetsontwerp 50-2100

A. specifiek bronnenmateriaal Reclame per elektronische post Rlijn elektronische handel Omzetting: art. 14 Wet E-handel KB 4 april 2003 tot reglementering van het verzenden van reclame per elektronische post (BS 28 mei 2003)

A. specifiek bronnenmateriaal Reclame per elektronische post KB 4 april 2003 tot reglementering van het verzenden van reclame per elektronische post (BS 28 mei 2003) Richtlijn 2002/58/EG van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2002 betreffende de verwerking van persoonsgegevens en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer in de sector elektronische communicatie (richtlijn betreffende privacy en elektronische communicatie), Pb. L 201, 31 juli 2002, 37-47.

A. specifiek bronnenmateriaal Reclame per elektronische post Aanleggen van adresbestanden Richtlijn 1995/46/EG van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens (Pb. L 281, 23 november 1995, 31-50) Wet 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (BS 18 maart 1993)

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Bart Claessens «Totstandkoming en bewijs van overeenkomsten», 1-42. Delphine Counye «De totstandkoming en het bewijs van de overeenkomsten in de virtuele wereld», 43—83. Inge Demuynck «Handelspraktijken en consumentenbescherming in een virtuele omgeving», 115-196. bijdrages in Privaatrecht in de reële en virtuele wereld (XXVIIste Postuniversitaire cyclus Willy Delva 2000-2001), Antwerpen, Kluwer, 2002, 840 p.

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Ludo Cornelis, P. Hoffströssler, «De totstandkoming van overeenkomsten via internet », 57-131. bijdrage in K. Byttebier e.a. (eds.), Internet en recht, Antwerpen, Maklu, 2001. Christine Biquet-Mathieu, Joëlle Decharneux, “Aspects de la conclusion du contrat par voie électronique”, Actualités du droit 2002, 149-231

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Evelyne Terryn, «Nieuwe informatieplichten voor de dienstverlener », 47-97. Mieke Loncke, Jos Dumortier, «Ongevraagde reclame langs elektronische post », 99-130. Frederic Debusseré, « Enkele verbintenisrechtelijke beginselen bekeken door de bril van de elektronische handel », 131-160. Jos Dumortier, Hannelore Dekeyser, « Ruimen van juridische obstakels bij contracten langs elektronische weg », 161-186. bijdrages in P. Van Eecke, J. Dumortier (eds.), EIektronische handel – Commentaar bij de wetten van 11 maart 2003 (ICRI, afl. 9), Brugge, Die Keure, 2003, 335 p.

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Marie Demoulin, Etienne Montero, « Le formalisme contractuel à l’heure du commerce électronique », 131-194. bijdrage in, Commerce électronique: de la théorie au pratique (Cahiers du CRID, afl. 23), Brussel, Bruylant, 2003, 201 p. Etienne Montero (ed.), Le commerce électronique sur les rails (Cahiers du CRID, afl. 19), Brussel, Bruylant, 2001, 450 p. Patrick Van Eecke, “De nieuwe wetgeving inzake elektronische handel. Een eerste commentaar”, RW 2003-2004, 321-340. Wim Schreurs, “Spam en elektronische reclame”, NJW 2003, 1174-1185.

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Yves Brulard et Pierre Demolin, "Les transactions commerciales avec les consommateurs sur internet", 1-64. bijdrage in Etienne Montero (ed.), Internet face au droit (Cahiers du CRID, afl. 12), Brussel, Story-Scientia, 1997, 254 p. Philippe Péters, "L'internet et la protection des consomateurs", 131-150. bijdrage in X (ed.) . L'internet sous le regard du droit, Brussel, Ed. Jeune Barreau de Bruxelles, 1997, 285 p.

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Jan Dhondt, “Financiële Elektronische Dienstverlening: Enkele reflecties betreffende richtlijn 2002/65 betreffende de verkoop op afstand van financiële diensten aan consumenten”, 79-102. bijdrage in X. (ed.), Tendensen in het bedrijfsrecht – contracteren zonder papier (Dag van de Bedrijfsjurist, 20 november 2003), Brussel, Bruylant, 2003, 282 p. Tanguy Van Overstraeten, “Le règlement des litis: tribunal compétent, loi applicable et modes alternatifs de règlement”, 237-282.

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Etienne Montero, “La conclusion du contract par voie électronique après la loi du 11 mars 200”, 1-54. bijdrage in X. (ed.), Tendensen in het bedrijfsrecht – contracteren zonder papier (Dag van de Bedrijfsjurist, 20 november 2003), Brussel, Bruylant, 2003, 282 p.

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Alexandre Cruquenaire, Christophe Lazaro, “La loi applicable auwx contrats conclus via Internet. Entre les eaux troubles de la Convention de Rome et lex eaux agitées de la directive sur le commerce électronique”, 259-300 bijdrage in X. (ed.), Le commerce électronique: un nouveau mode de contracter (CUP), Université de Liège, 2001. Alexandre Cruquenaire, Christophe Lazaro, “La clause de marché intérieru: clef de voûte de la directive sur le commerce électronique”, 41-94. bijdrage in X. (ed.), Le commerce électronique européen sur les rails? Analyse et propositions de mise en oeuvre de la directive sur le commerce électronique (Cahiers du CRID n° 19) , Brussel, Bruylant, 2001.

A. bronnenmateriaal – doctrine (selectie) Marc Fallon, Johan Meeusen, “La commerce électronique, la directive 2000/31/CE et le droit international privé” bijdrage in Revue critique de droit international privé, 2002, 435-490. Bertel De Groote, Karen Broeckx, “Grensoverschrijdend contracteren en procederen in een virtuele wereld”, 561-656. Johan Erauw, Reinhard Steennot, “Actualia inzake internationaal privaatrecht bij grensoverschrijdende overeenkomsten”, 781-840. bijdrages in Privaatrecht in de reële en virtuele wereld (XXVIIste Postuniversitaire cyclus Willy Delva 2000-2001), Antwerpen, Kluwer, 2002, 840 p.

B. Vier invalshoeken gewone contracten sluiten (I) B2B (a) B2C (b) contracten sluiten op afstand (II) (c) contracten via elektronische weg sluiten (III) (d) contracten met element van extraneïteit(IV) Vragen van internationaal privaatrecht

b c d a Burgerlijk wetboek verkopen aan consument art. 30-34 WHP verkoop op afstand art. 77-83 WHP Rl. nr. 1997/0007 van 20 mei 1997 elektronische contracten Rl. nr. 2000/31 van 8 juni 2000 b c d a

Burgerlijk wetboek verkopen aan consument art. 30-34 WHP verkoop op afstand art. 77-83 WHP Rl. nr. 1997/0007 van 20 mei 1997 elektronische contracten Rl. nr. 2000/0031 van 8 juni 2000

C. Gewone contracten sluiten geldigheidsvereisten bijkomende kenmerken/vereisten bewijs

§ 1 geldigheid 4 geldigheidsvereisten toestemming handelingsbekwaamheid voorwerp oorzaak

toestemming een volwaardige rechtsgevolgen beogende wil geuit ten aanzien van de wederpartij

geen wil, geen verbintenis vrij van wilsgebreken a - volwaardige wil de persoon die zich bindt kan de gevolgen van de wilsuiting overzien hoedanigheid en kwaliteit van de wil Standaardbedingen geen wil, geen verbintenis vrij van wilsgebreken voorafgaande informatieverplichting

a - volwaardige wil Standaardbedingen in algemene voorwaarden Taal Dominantie van het Engels Informatie van de klant Verwijzing volstaat? Shrink-wrap en click-wrap Onderzoek van procedure, te doorlopen vooraleer het contract is afgesloten Volstaat hyperlink naar algemene voorwaarden? Verzachting - leer van Cornelis (zou medeconractant zijn wilsuiting hiervan afhankelijk hebben gesteld?)

a - volwaardige wil de persoon die zich bindt kan de gevolgen van de wilsuiting overzien geen wil, geen verbintenis afwezigheid discrepantie vrij van wilsgebreken vertrouwensleer

de persoon die zich bindt kan de gevolgen van de wilsuiting overzien a - volwaardige wil de persoon die zich bindt kan de gevolgen van de wilsuiting overzien geen wil, geen verbintenis afwezigheid discrepantie vrij van wilsgebreken Dwaling Geweld (nuanceren van belang in raam van internet) Bedrog (gekwalificeerde benadeling – belang voor internet? verkoper kent koper niet)

a - volwaardige wil Wilsgebreken Wil van beide partijen stemt weliswaar overeen, maar bij één van de partijen is de wil op gebrekkige wijze tot stand gekomen Werkelijke wil heeft zich gevormd onder invloed van een verkeerde voorstelling van zaken (dwaling en bedrog) of onder druk van externe factoren (geweld) Is niet: ongewilde discrepantie tussen werkelijke en verklaarde wil

a - volwaardige wil Dwaling Onuitgelokte verkeerde voorstelling van een bestanddeel van de overeenkomst door de schuldenaar Vergissing in de waarneming van de feitelijke toedracht Juiste inschatting van de feitelijke toedracht, maar verkeerde uitdrukking van de wil

a - volwaardige wil Dwaling Verkeerde voorstelling betreft onderdeel van de overeenkomst: zelfstandigheid van de zaak (element van doorslaggevend belang – contracten intuitu personae) Dwaling betreft aard van de overeenkomst of overeenkomst zelf Wilsverhinderende dwaling (afwezigheid van toestemming) Partijen beogen andere overeenkomst, voorwerp, oorzaak Rechtsdwaling Verschoonbaarheid (informatieplicht:actief/passief)

a - volwaardige wil Bedrog Kunstgrepen aanwenden en tegenpartij bewust doen dwalen Zonder deze dwaling zou wederpartij geen toestemming hebben gegeven Ene partij neemt loopje met waarneming van de werkelijkheid door wederpartij Hoofdbedrog versus incidenteel bedrog Bedrog uitgaand van wederpartij versus van derde Vershoonbare versus niet-verschoonbare dwaling Verzwijgen van informatie

Gevolgen van de wilsgebreken a - volwaardige wil Gevolgen van de wilsgebreken Nietigheid – vernietigbaarheid Schadevergoeding

b - rechtsgevolgen beogende wil de intentie om in de rechtsorde bindende afspraken te maken

b - rechtsgevolgen beogende wil Doorklikken op website waaraan gevolgen verbonden zijn waarvan betrokkene zich niet bewust is geweest - vertrouwensleer Inwinnen van inlichtingen wordt geïnterpreteerd als bestelling Bestelling ‘voor de grap’ (anonimiteit op het net) Cornelis: buitencontractuele aansprakelijkheid Van Gerven: gewekt vertrouwen  bescherming derde te goeder trouw

uitdrukkelijk stilzwijgend c - uiting van de wil de rechtsgevolgen treden pas in wanneer de innerlijke wil omgezet is van «intentie» tot «besluit» veruiterlijking van de wil uitdrukkelijk stilzwijgend 1 - uiting van de wil 2 - tegen wederpartij (persoon die rechtsgevolgen aanbelangen)

enkel geuit ten aanzien van een derde treden geen rechtsgevolgen in c - uiting van de wil de uiting van de wil moet hebben plaats gehad ten aanzien van de persoon met wie een rechtsbetrekking wordt aangegaan enkel geuit ten aanzien van een derde treden geen rechtsgevolgen in (bijv. aanbod t.a.v. een ander dan de aanbieder)

c - uiting van de wil Uitdrukkelijk Stilwijgend wilsuiting blijkt uit handeling, speciaal verricht om wil tot uiting te brengen Stilwijgend Wilsuiting blijkt uit een handeling verricht met een andere beodleing, maar die de wil tot het verrichten van de betrokken rechtshaneling noodzakelijk insluit - Handeling in uitvoering van een overeenkomst - Handelingen om een overeenkomst voor te bereiden/mogelijk te maken

c - uiting van de wil Probleem bij veruiterlijking van de innerlijke wil Discrepantie tussen wat is gewild en wat is verklaard Toepassing wilsleer: geen overeenkomst Correctie: mocht wederpartij redelijkerwijze op de uitgedrukte wilsuiting vertrouwen  verschrijving/verspreking niet op rug van wederpartij te schuiven.

d - handelingsbekwaamheid Problematiek op het net: aankopen door minderjarigen jongere is tot jaren van verstand gekomen Stilzwijgend mandaat: dagelijkse aankopen (cd, boek,..) Noodwendigheden rechtsverkeer Grote transacties: vernietigbaarheid bij benadeling (extern/intern) Let wel: internet – kent verkoper koper (en zijn zwakheden….waarvan hij misbruik zou maken) jongere is niet tot jaren van verstand gekomen Wederpartij mag zich hierop niet beroepen (1125, lid 2 B.W.)

§ 2 bijkomende kenmerken * consensualisme * plaats en tijd totstandkoming * bindende kracht * aanvullend recht * consumentenbescherming

+ a - consensualisme consensualisme bijkomende verplichtingen geldigheid bijkomende verplichtingen vormvoorwaarden

a - consensualisme Basis: contracten zijn consensueel: bestaan rechtsgeldig enkel door het akkoord van de partijen (WIL) geen vormen (geschriften, ambtenaren, stempels …) geen identificatie van partijen vereist noch kennisname, noch verstaan van de inhoud vereist informatieversterking

a - consensualisme Vormelijke rechtshandeling: bestaan afhankelijk van geldigheidsvereisten en naleving voorgeschreven vormen Bijkomende vormvereisten: consensuele contracten, met bijkomende beschermingsregels Niet-naleving kan geldigheid beïnvloeden, maar doet niets af van consensualisme Opgelet: statuut van bewijsproblematiek

zoals partijen hebben bepaald b - plaats en tijd zoals partijen hebben bepaald zoniet, plaats en tijdstip van aanvaarding van het aanbod in geval van gelijktijdige aanwezigheid ! Tijdstip  virtuele wereld: real time communicatie? plaats en tijdstip waarop aanbieder de aanvaarding vernam of kon vernemen Gecorrigeerde ontvangsttheorie Plaats – alternatief: beginsel contractuele voorzienbaarheid Cass. 16 juni 1960

b - plaats en tijd Contractuele voorzienbaarheid Plaats waar degene die aanvaardt er, rekening houdend met alle omstandigheden rederlijkerwijze kon van uitgaan dat de overeenkomst op die plaats gesloten zou worden. Bepalend: objectieve elementen in het aanbod, zoals de voorstelling van het aanbod of de gegevens die erin voorkomen

c - bindend art. 1134 B.W.: het contract is de wet van partijen verzakingsrecht

vrijheid om contractueel alles te regelen d - aanvullend recht vrijheid om contractueel alles te regelen [1] openbare orde en goede zeden [2] dwingend recht [3] exoneratie dit geldt voor alle contractuele aspecten: de vorming van het contract, het vastleggen van de voorwaarden, de betaling, de uitvoering ….

e – consumentenbescherming (algemeen) [1] voorlichting consument (art. 30 WHP) [2] Onrechtmatige bedingen (art. 31 WHP) [3] zwarte lijst (28) (art. 32 WHP) [4] opleggen van algemene voorwaarden Beschikbaarheid en transparantie (art. 31, § 4, lid 1 WHPC/art. 78WHPC) Tegenstelbaarheid: kennisname/aanvaarding/taal Inhoudelijk rechtmatigheid (instemmingsfictie/kennisgevingsfictie – art. 32, 23° -art. 31 WHPC) kennelijk onevenwichtige contractuele bepalingen

§ 3 bewijs partijen regelen in beginsel het bewijsrecht zelf, bij afwezigheid van regeling, gelden volgende bepalingen: het bewijsprobleem ontstaat bij betwisting bewijslast: hij die aanvoert bewijsmiddelen: a. rechtsfeiten: alle rechtmatig verkregen bewijs b. rechtshandelingen: - in alle zaken: geschrift boven €375 - uitzonderingen

 § 3 bewijs elektronische geschriften elektronische handtekening Rl. nr.1999/0093 van 13 december 1999 betreffende een gemeenschappelijk kader voor elektronische handtekeningen Wet 9 juli 2001 houdende vaststelling van bepaalde regels in verband met het juridisch kader voor elektronische handtekeningen en certificatiediensten Art. 1322, lid 2 B.W.

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Rl. 97/7 van 20 mei 1997 betreffende de bescherming van de consument bij op afstand gesloten overeenkomsten, PB. L. 4 juni 1997, 19 omgezet door de wet van 25 mei 1999 in de art. 77-83 wet handelspraktijken toepassingsgebied afwijkende regeling aard van de afwijkende regeling ipr-bepaling

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Zie ook: Rl. 2202/65/EG van 23 september 2002 betreffende de verkoop op afstand van financiële diensten aan consumenten en tot wijzging van de Richtlijnen 90/619/EEG, 97/7/EG en 98/27EG, Pb. L. 9 oktober 2002 Om te zetten tegen 9 oktober 2004 Met het oog op omzetting Richtlijn verkoop op afstand: Wet van 2 augustus 2002 betreffende de misleidende en vergelijkende reclame, de onrechtmatige bedingen en de op afstand gesloten overeenkomsten inzake de vrije beroepen, B.S. 20 november 2002

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Zie ook: KB 18 november 2002 houdende uitsluiting van sommige overeenkomsten op afstand betreffende het verrichten van diensten voor logies, vervoer, het restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding, van het toepassingsgebied van de artikelen 79 en 80 van de wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument (B.S. 3 december 2002)

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Verhouding tot Wet E-handel: art. 7, Art. 8 (onverminderd…) Let wel: wet E-handel, zowel B2B als B2C WHPC: verhouding verkoper en consument Bijzondere afdeling (9): regeling “overeenkomsten op afstand”

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Toepassingsgebied - algemeen Verkoper: art. 1, 6° WHPC aanbieden van producten of diensten in het kader van een beroepsactiviteit. “a) elke handelaar of ambachtsman en elke natuurlijke persoon of rechtspersoon, die producenten of diensten te koop aanbieden of verkopen in het kader van een beroepsactiviteit of met het oog op het verwezenlijken van hun statutair doel; b) De overheidsinstellingen of de rechtspersoonen waarin de overheid een overwegend aandeel heeft, die een comerciële, financiële of industriële activiteit aan de dag leggen en die producenten of diensten te koop aanbieden of verkopen; c) De personen die, hetzij in eigen naam, hetzij in naam of voor rekening van een al dan niet met rechtspersoonlijkheid beklede derde, met of zonder winstoogmerk, een commerciële, financiële of industriële activiteit uitoefenen en die producten of diensten te koop aanbieden of verkopen”

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Producten (art. 1,1°): lichamelijke roerende zaken - verkoop onroerende goederen wet E-handel Diensten (art. 1,2°): alle prestaties die een handelsdaad uitmaken of een ambachtsactiviteit bedoeld in de wet op het ambachtsregister - vrije beroepen - Consument (art. 1,7): iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon die, uitsluitend voor niet-beroepsmatige doeleinden, op de markt gebrachte producten of diensten verwerft of gebruikt

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Toepassingsgebied: verkoop op afstand Wat is een overeenkomst op afstand (art. 77, § 1, 1° WHP) Elke overeenkomsttussen een verkoper en een consumet inzake producten of diensten die wordt gesloten in het kader van een door de verkoper georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand waarbij, voor deze overeenkomst, uitsluitend gebruik gemaakt wordt van één of meer technieken voor communicatie op afstand tot en met de sluiting van de overeenkomst zelf

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Toepassingsgebied: verkoop op afstand Twee sleutelelementen Georganiseerd systeem voor verkoop of dienstverlening op afstand systematiek, regelmaat Uitgesloten is occasionele verlening van diensten op afstand Uitgesloten: occasionele levering aan huis als gevolg van telefonische bestellingen  organisatie van algemene dienst voor bestellingen op afstand met levering aan huis (bijv. websupermarkt)

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Toepassingsgebied: verkoop op afstand Twee sleutelelementen 2. Techniek voor communicatie op afstand (art. 77, § 1, 2° WHP) ieder middel dat, zonder gelijktijdige fysieke aanwezigheid van verkoper en consument kan worden gebruikt voor de sluiting van de overeenkomst tussen deze partijen. bijv. internet

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Bijlage I richtlijn verkoop op afstand: indicatieve lijst Geadresseerd en niet geadresseerd drukwerk Standaardbrief Reclame in pers met bestelbon, catalogus, telefoon met en zonder menselijke tussenkomst (oproepautomaat, audiotekst) Radio – beeldtelefoon - videotekst (microcomputer, televiescherm), met toetsenbord of aanraakbeeldscherm Elektronische post Telefax Televisie (telewinkelen, televerkoop)

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Uitsluitingen verkoop op afstand van financiële diensten (art. 77, § 2 juncto art. 77, § 1, 4° WHPC) Verkoop op afstand van effecten (art. 1, laatste lid WHPC en KB 5 december 2000 waarbij sommige bepalingen van van de WHPC van toepassing worden verklaard op financiële instrumenten, effecten en waarden)  echter niet bepalingen van de afdeling inzake verkoop op afstand

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Uitsluitingen - KB 18 november 2002 houdende uitsluiting van sommige overeenkomsten van het toepassingsgebied van de artikelen 79 & 80 WHPC (BS 3 december 2002) - 79: bevestiging informatie/80: verzakingsrecht - Niet uitgesloten: art. 78 – voorafgaande informatieverplichting (vergelijk: geen uitsluiting in wet E-handel) Betreft: diensten van logies, vervoer, restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding, waarbij verkoper zich er bij de sluiting van de overeenkomst toe verbindt deze diensten op een bepaalde datum of tijdens een nader genoemde periode te verstrekken

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Wet 2 augustus 2002  regelt o.m. overeekomsten op afstand met titularissen van vrije beroepen Merk op : uitsluiting financiële diensten Merk op terminologie: “goederen” en diensten Richtlijn 2002/65  overeenkomsten op afstand inzake financiële diensten tussen een aanbieder en een consument Mededeling Commissie “E-handel en financiële diensten” - vereiste mogelijkheid overeenkomsten af te sluiten (niet van toep. op financiële reclamesites)

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Financiële dienst  QUID? Iedere dienst van bancaire aard of op het gebied van kredietverstrekking, verzekering, individuele pensioenen, beleggingen en betalingen Consument – beperking tot natuurlijke persoon (anders: WHPC en wet 2 augustus 2002); handelend voor doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit Uitbreidbaar: organisaties zonder winstoogmerk, personen die van financiële diensten gebruik maken om ondernemer te worden Aanbieder: natuurlijke of rechtspersoon (privaatrechtelijk/publiekrechtelijk) die in het kader van zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit optreedt als contractuele verrichter van diensten op grond van overeenkomsten op afstand) Toepasbaarheid bij betrokkenheid van tussenpersonen (overweging 19 – makelaar, agent)

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Vergelijking verkoop op afstand E-handel: Aandachtspunten Zowel wet E-handel als WHPC/Wet 2 augustus 2002 Commercialiseren via SMS, e-mail, WWW, Video op verzoek, videotekst Wet E-handel ook toepasselijk indien geen producten/diensten onl-line kunnen worden aangekocht: bijv. portaalsite, gratis diensten (zoekmachine, on-line krant)

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Wet E-handel vereist geen “georgansieerd systeem” “gewoonlijk” betreft vergoeding, en niet systematiek in dienstverlening Wet E-handel: B2B en B2C

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Wet E-handel: enkel diensten die langs elektronische weg worden geleverd WHPC: ruimere communicatietechnieken (postorder, spraaktelefonie) WHPC: diensten met materiële inhoud Uitsluiting Wet E-handel zie: Rlijn 98/48 Bijlage V, 2, 1e gedachtenstreepje, a) - Diensten met een materiële inhoud, ook wanneer daarbij elektronische apparatuur wordt gebruikt: a) automaten (bankbiljetten, treinkaartjes), Aankoop van titel via terminal in netwerk Wet E-handel regelt enkel on-line aspect van verkoop langs elektronische weg

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen WHPC: diensten met materiële inhoud – voor wie verder wil Bijv.: aankoop van titel via terminal in netwerk (enkel WHPC)  ticketreservering via automaat (WHPC en Wet E-handel) Basis toepasselijkheid WHPC Rlijn 97/7 – art. 3, 1, tweede gedachtenstreepje  uitsluiting: overeenkomsten gesloten door middel van distributieautomaten of geautomatiseerde handelsruimten Geen omzetting in Belgisch recht  minimumclausule, art. 14 Rlijn (Merk op: strengere bepalingen = uitbreiding toepassingsgebied?)

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen ratio: relevant voor representatieve titels van verschillende diensten (tickets, kaarten, reserveringen, enz.)  voorafgaande informatie van de consument noodzakelijk en belangrijk (verzakingsrecht?  onmiddelijke uitvoering van dienst) Lees M.v.T: Gedr. St. Kamer 98/99 – 2050/1, 22 M.v.T. p. 22.: indien verdeler of handelsruimte niet aangesloten op een netwerk  geen inwerkingstelling van een communicatietechniek op afstand Geen verkoop op afstand  uitsluiting dringt zich a fortiori niet op

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen M.v.T.: bijv. stand-alone biljettenverdeler (NMBS), cola-automaat  geen verkoop op afstand “Distributieautomaten en geuatdomatiseeerde handelsruimten […] die, zonder fysieke aanwezigheid van een verkoper, de verkoop voorstellen van producten voor courant gebruik (dranken, levensmiddelen, enz.)…” Hierbij lezen: indicatieve lijst (bijlage I Rlijn) – technieken op afstand

D. Contracteren op afstand – overzicht en bronnen Kritiek Relevantie van stand-alone of netwerkopstelling voor nood aan bescherming van consument (toestel in beide gevallen geautomatiseerde agent van verkoper)  betwistbaarheid niet-omzetting art. 3, 1 Rlijn 97/7; immers in beide gevallen geen gelijktijdige fysieke aanwezigheid in beide gevallen organiseert verkoper systeem

§ 1. Toepassingsgebied - Samenvattend ratione personae ratione materiae

art. 77 § 1, 1° WHP elke verkoop tussen a - ratione personae art. 77 § 1, 1° WHP elke verkoop tussen een verkoper en een consument art. 1, 7° WHP art. 1, 6° WHP uitsluitend verkoper art. 2, 2) Rl art. 2, 3) Rl gemengd leverancier

b - ratione materiae (1) wat? uitzonderingen verbod bepaalde verkoopstechnieken verbod bepaalde communicatietechnieken

ratione materiae (2) verkoop op afstand - begrip verkoop van product (lichamelijk roerend goed) of dienst (prestatie die handelsdaad uitmaakt) via een verkoopsysteem van verkoper zonder gelijktijdige fysieke aanwezigheid door middel van communicatietechnieken elke elektronische koop

ratione materiae (3) ja neen verkoop op afstand - voorbeelden onderzoek van een arts met elektronische apparatuur raadpleging van een elektronische catalogus in een winkel in aanwezigheid van de klant beschikbaarstelling van elektronische spelletjes in een speelhal (slots) in aanwezigheid van de gebruiker (discussie mogelijk ?) via drukwerk via telefoon via pers met bestelbon via e-mail via fax via televisie ……. Bijlage I Rlijn 97/7

ratione materiae (4) verkoop op afstand - uitzonderingen Rl 1. financiële diensten 2. onroerende goederen 3. Distributieautomaten, geautomatiseerde handelsruimten 4. bij opbod 5. gesloten met telecom-exploitanten door publieke telefoon WHP 1. financiële diensten (art. 77 § 2) 2. Producten = lichamelijke roerende goederen (art. 1, 1°)

ratione materiae (5) verkoop op afstand - verbod bepaalde verkoopstechnieken Rl art. 9 niet gevraagde leveringen WHP art. 76 afgedwongen verkoop

ratione materiae (6) verkoop op afstand - verbod bepaalde communicatietechnieken Rl art. 10 WHP - art. 82 § 2 [a] voorafgaande toestemming: - oproepautomaat - fax [b] geen kennelijk bezwaar: bijv. e-mail Niet uit oog verliezen: regelgeving inzake ongevraagde-communicatie (spam)

ratione materiae (6) Excursus: ongevraagde reclame - Fax/automatisch oproepsysteem: 82, §2 WHPC - Mail/SMS - art. 14 Wet E-handel - gericht aan rechtspersonen: zie ook KB 4 april 2003 !! Andere ongewenste communicatie  Rlijn 2002/58 van 12 juli 2002 betreffende de verwerking van persoonsgegevens en de bescherming vna de persoonlijke levenssfeer in de sector elektronische communicatie !! Reclame: subject-line  art. 23, §5 WHPC en art. 13 Wet E-handel !!

§ 2. afwijkende regeling totstandkoming bijkomende waarborgen bewijs

a – verkoop op afstand: totstandkoming de geldigheidsvereisten blijven ongewijzigd het consensueel karakter blijft gehandhaafd geen vormvereisten

b – verkoop op afstand - bijkomende beschermingsmaatregelen 1. versterkte informatieplicht 2. verzakingsrecht 3. uitvoering van de overeenkomst 4. betalingsbepalingen geëigende sanctieregeling

1 - versterkte informatie informatie vooraf informatie achteraf art. 78 WHPC art. 79 WHPC

versterkte informatie - vooraf ondubbelzinnig, helder, begrijpelijk, aangepast op moment van tekoopaanbieding kenmerken identificatie partijen productinformatie uitvoering verzakingsrecht algemene informatie: art. 78 lid 1 bijzondere informatie: art. 78 lid 2 telefoon

versterkte informatie - vooraf Tekoopaanbieding Ruimer en enger dan aanbod Aanvaarding moet kunnen geschieden op plaats en ogenblik waar consument door de publicatie wordt getroffen Ook juridisch niet volmaakt aanbod Voorbeeld publicitaire banner om aandacht op product te vestigen  winkelwagenicoontje (maakt duidelijk dat product/dienst kan worden aangeschaft) Helder, ondubbelzinnig en begrijpelijk Taal (informatie in andere taal dan tekoopaanbieding) Let wel: implicaties op vrij verkeer Icoon, logo met hyperlink (Vz. Kh. Brussel 18 mei 2001)

versterkte informatie - vooraf Middel aangepast aan de gebruikte techniek voor communicatie op afstand = communicatietechniek informatieverstrekking aangepast aan communicatietechniek tekoopaanbieding Dienstverlener van de informatiemaatschappij – elektronische communicatie vb. contract via WWW website E-mail, SMS [technische beperkingen] Informatieverstrekking off-line bij tekoopaanbieding on-line? Merk op: tekoopaanbieding en aanvaarding kunnen via verschillende techniek verlopen

versterkte informatie - vooraf Merk op: gedeeltelijke overlapping art. 7 Wet E-handel permanente beschikbaarheid in kader van art. 7  voldoet ook aan art. 78 WHPC, althans wat betreft vereiste que tijdstip Let wel: “aangepast” – beschikbaarheid op website voldoet niet bij benadering consument via SMS

versterkte informatie - vooraf Inhoud van de informatie (art. 78 WHPC) 1° identiteit van verkoper en geografisch adres 2° belangrijkste kenmerken van product/dienst 3° prijs van product/dienst 4° leveringskosten, in voorkomend geval 5° wijze van betaling, levering of uitvoering van de overeenkomst 6° al dan niet bestaan van verzakingsrecht 7° Wijze van terugneming en teruggave van het product, met inbegrip van de eventueel daaraan verbonden kosten 8° kosten voor het gebruik van de techniek voor communicatie op afstand, wanneer die op een andere grondslag dan het basistarief worden berekend Bijv. 0900-bestellijn 9° geldigheidsduur van het aandobd of van de prijs 10° waar passend, de minimumduur van de overeenkomst in geval van overeenkomsten voor duurzame of periodieke dienstverlening of productlevering

versterkte informatie - vooraf Verhouding art. 78 WHPC en art. 7 Wet E-handel Art. 7: voornamelijk verplichting gegevens bekend te maken betreffende dienstverlener van de informatiemaatschappij (naam, handelsnaam (art. 7, §1, 1°), geografisch adres waar dienstverlener is gevestigd (art. 7, §1, 2°). Art. 7, § 2 Wet E-handel  art. 78 WHPC Verplichting prijzen weer te geven Art. 7: “Onverminderd de overige wettelijke en reglementaire voorschriften op het gebied van prijsaanduiding moeten de diensten van de informatiemaatschappij die naar prijzen verwijzen, deze duidelijk en ondubbelzinnge aangeven en meer in het bijzonder vermelden of belasting en leveringskosten inbegrepen zijn”. WHPC versus Richtlijn 2002/65/EG Zie ook art. 4, lid 1 en art. 4, lid 2 Richtlijn 2002/65/EG

versterkte informatie - achteraf bevestiging van de bestelling wat hoe inhoud wanneer sanctie schriftelijk duurzame drager alles m.b.t. bevestiging verzakingsrecht opzegging (onbepaalde duur)

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Hoe? Schriftelijk of op een andere duurzame drager, ter beschikking staand van de consument en voor hem toegankelijk Schriftelijk Andere duurzame drager Bijvoorbeeld: elektronisch schrijven Memorie van Toelichting: essentie – bestendigheid van inhoud van de drager (informatie) om aldus het zekere en onvergankelijke karakter van de op een precies ogenblik aan de consument meegedeeld inlichtingen te waarborgen

versterkte informatie – bevestiging achteraf (2) Art. 79 WHPC Duurzame drager Noodzaak van het begrip ? Art. 16 Wet E-handel § 1: aan elke wettelijke of reglementaire vormvereiste voor de totstandkoming van contracten langs elektronische weg is voldaan wanneer de functionele kwaliteiten van deze vereiste zijn gevrijwaard § 2 Geschrift – opeenvolging van verstaanbare tekens die toegankelijk zijn voor een latere raadpleging, welke ook de drager en de transmissiemodaliteiten zijn

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Notie “duurzame drager” Omschrijving art. 2, f Richtlijn 2002/65 Ieder hulpmiddel dat de consument in staat stelt om persoonlijk aan hem gerichte informatie op te slaan op een wijze die deze informatie toegankelijk maakt voor toekomstig gebruik gedurende een periode die is afgestemd op het doel waarvoor de informatie kan dienen, en die een ongewijzigde reproductie van de opgeslagen informatie mogelijk maakt

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Notie “duurzame drager” Voorbeelden: oveweging 20 richtlijn 2002/65 Onder duurzame dragers worden met name verstaan computerdiskettes, cd-rom's, DVD's en de harde schijf van de computer van de consument waarop de elektronische post wordt opgeslagen, maar niet internetwebsites, tenzij die voldoen aan de in de definitie van duurzame drager opgenomen criteria.

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Notie “ontvangen” Sluit volgend Memorie van Toelichting uit dat consument hiertoe zelf bijzondere stappen moet ondernemen Website? Informatie op website duurzaam karakter geven – bijv.printen/op harde schijf opslaan  actief optreden consument Geldt dit niet ook bij e-mail? Begrip niet in Rlijn 2002/65 Wet verkoop op afstand vrije beroepen: “verstrekken”

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Notie “toegankelijk” Ter beschikking en toegankelijk Verkoper moet nagaan of consument over nodige technische middelen beschikt om de infromatie te kunnen openen (bijv. attachment bij mail) Gecombineerde invulling verplichting art. 79 WHPC (elektronisch) en art. 10 wet E-handel (versturen van ontvangstbewijs)

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Inhoud bevestiging van inlichtingen in art. 78, 1°, 3° tot 6° en 10° Identiteit en geografisch adres verkoper Prijs van product/dienst Leveringskosten, Wijze van betaling, levering of uitvoering Al dan niet bestaan verzakingsrecht Minimumduur van overeenkomst in geval van overeenkomsten voor duurzame of periodieke dienstverlening of productlevering Identificatie product/dienst

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Inhoud voorwaarden en uitoefeningswijze van het verzakingsrecht (minimaal zeven werkdagen (art. 1, 9 WHPC) Betreffend beding Vetgedrukte letters Kader los van de tekst Op eerste bladzijde De consument heeft het recht aan de verkoper mee te delen dat hij afziet van de aankoop, zonder betaling van een boete en zonder opgave van motief binnen…werkdagen van de dag die volgt op de levering van het product of op het sluiten van de dienstenovereenkomst Aandachtspunt: realisatie in virtuele omgeving

versterkte informatie – bevestiging achteraf vetgedrukt - in een kader - eerste blad - los van tekst “de consument heeft het recht aan de verkoper mee te delen dat hij afziet van de aankoop, zonder betaling van een boete en zonder opgave van motief binnen … werkdagen vanaf de dag die volgt op de levering van het product of op het sluiten van de dienstenovereenkomst”

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Aandachtspunt: realisatie in virtuele omgeving Eerste pagina = homepagina? Maar: in hoeverre voldoet website aan vereisten van duurzame drager?? Bevestiging elektronische post Afzonderlijk kader op eerste pagina van attachment Afzonderlijk kader in eigenlijk bericht Rekening houden met doelstelling van verplichting: consument op in het oog springende wijze inlichten, waarbij infromatie hem los van andere inlichtingen en allereerste moet bereiken

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Inhoud Sanctie: verkoop wordt beschouwd als “afgedwongen” – koper niet gehouden tot betalen of teruggeven van het product of de dienst (art. 76 WHPC) Bij ontstentenis verzakingsrecht Hyptoheses art. 80, § 4 WHPC Soortgelijke vermelding De consument beschikt niet over het recht van de verkoop af te zien

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Inhoud Geografisch adres van de vestiging waar consument met klachten terecht kan Inlichtingen betreffende diensten na verkoop en commerciële waarborgen Indien overeenkomst van onbepaalde duur is of een duur van meer dan één jaar heeft: voorwaarden voor opzegging van de overeenkomst

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Wanneer? Producten: ten laatste bij levering aan consument Diensten: vóór uitvoering van elke dienstenovereenkomst en desgevallend, Tijdens de uitvoering van de dienstenovereenkomst, zo de uitvoering is begonnen, met het akkoord van de consument, vóór het verlopen van de verzakingstermijn

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Uitzonderingen Diensten die zelf met behulp van een techniek voor comunicatie op afstand worden uitgevoerd waneer deze diensten in één keer worden verleend en rechtstreeks door de communicatie-exploitant worden gefactureerd Zelfs in dit geval: geografische adres van de vestiging van de verkoper waar hij zijn klachten kan indienen Bijv. raadplegen van online-databank, betaaltelevisie, video on demand Communicatie-exploitant (art. 77 WHPC): elke persoon wiens beroepsactiviteit ering bestaat één of meer technieken voor communicatie op afstand ter beschikking te stellen aan verkopers access provider Telecomoperator Server, centra voor gegevensbanken

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC Merk op: communicatietechniek-exploitant moet factureren Mobiele handel: ringtones voor GSM – factureatie via telecomoperator Commercialisatie via websites: meestal factureert verkoper en niet de exploitant van de communicatietechniek Niet in Belgisch recht overgenomen uitzondering: Art. 5,1 levering van goederen aan derden Problematiek en relativering in virtuele omgeving KB 18 november 2002 houdende uitsluiting van sommige overeenkomsten op afstand betreffende het verrichten van diensten voro lgoies, vervoer, het restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding uit het toepasingsgebied van de artikelen 79-80 WHPC.

versterkte informatie – bevestiging achteraf Art. 79 WHPC KB 18 november 2002 Art. 79 WHPC niet van toepassing op overeenkomsten op afstand betreffende het verstrekken van diensten voor logies, vervoer, het restaurantbedrijf en vrijetijdsbesteding, waarbij de verkoper zich er bij de sluiting van de overeenkosmt toe verplicht deze diensten op een bepaalde datum of tijdens een nader genoemde periode te verstrekken, behalve indien de prijs van de aangeboden dienst 350 euro per persoon overschrijdt of indien de tekoopaanbieding gebeurt tijdens een klantenwerving per telefoon, per telefax of per elektronische post, op initiatief van de verkoper zonder voorafgandelijk akkoord van de geadresseerd Let wel: Wet E-handel blijft desgevallend van toepassing Richtlijn 2002/65 – Financiële diensten

versterkte informatie - achteraf TE ONTHOUDEN UITZONDERING art. 79 § 3 - versterkte informatie niet nodig bij onmiddellijke uitvoering en facturatie door telecommunicatieexploitant vb. video on demand

versterkte informatie - achteraf wat hoe inhoud wanneer sanctie art. 79 § 2: voor uitvoering - verlenging verzakingstermijn (art. 80 § 2) - kosten bij verzaking kunnen niet gevraagd worden - afgedwongen verkoop (art. 79 § 1, 3° in fine)

versterkte informatie – bevestiging achteraf Richtlijn 2002/65 Financiële diensten Merk op: informatie “op papier of op een ander voor de consument beschikbare duurzame drager” Merk op: informatie “ruim voordat” consument gebonden is (art. 5) Uitzonder: bevestiging gegevens onmiddellijk ná sluiting van overeenkomst wanneer overeenkomst op verzoek van de consument is gesloten met een techneik die zich niet leent tot het geven van informatie op een duurzame drager Spraaktelefonie Merk op: ruimere informatieplicht Art. 3, lid 1 Rlijn 2002/65 Alle contractvoorwaarden Op basis van specifieke gemeenschapswetgeving inzake financiële diensten en aanvullend nationaal recht te verstrekken informatie Combinatie: art. 8, § 1, art. 8, § 2 Wet E-handel & art. 5 Rlijn 2002/65 Combinatie: art. 10 Wet E-handel & art. 5 Rlijn 2002/65

2 - verzakingsrecht wat gevolgen termijnen uitzonderingen

verzakingsrecht wat discretionaire bevoegdheid toegekend aan één van de partijen (de consument) om tijdens een beperkte periode eenzijdig een geldig gesloten contract te beëindigen kwalificatie: - opschortende voorwaarde - ontbindende voorwaarde - eenzijdige verkoopbelofte

verzakingsrecht wat Art. 80 WHPC §1 Bij elke overeenkomst op afstand beschikt de consument over een termijn van ten minste zeven werkdagen waarbinnen hij de overeenkomst kan verzaken. Hij kan dit recht uitoefenen zonder betaling van een boete of zonder opgave van motief. Onverminderd de bepalingen van artikel 81, § 3, tweede streepje, kunnen aan de consument, voor de uitoefening van zijn verzakingsrecht, slechts de rechtstreekse kosten voor het terugzenden aangerekend worden.

verzakingsrecht wanneer a. alle verkopen op afstand (art. 80 § 1) b. er is geen verzakingsrecht in volgende gevallen (art. 80 § 4) 1. uitvoering voor einde termijn verzakingsrecht 2. producten volgens specificatie van consument 3. verzegelde paketten 4. dagbladen …. 5. loterijen ….

verzakingsrecht wanneer Art. 80, § 4 Tenzij partijen anders zijn overeengekomen Geen verzakingsrecht voor volgende overeenkomsten Levering van diensten waarbij uitvoering vóór het einde van de verzakingstermijn is begonnen met instemming van de consument Bijv. on-line consulatie van databank Bijv. bestellen tickets (reservatie), boeken reis (???) Producten Vervaardigd volgens specificaties van consument Met een duidelijk persoonlijk karakter Snel verouderende/bedervende producten of producten die niet-terugzendbaar zijn

verzakingsrecht wanneer Levering van audio-opnamen, video-opnamen, computerprogrammatuur (bij verbreking verzegeling door de consument) Schending veiligheidsverpakking/veiligheidssysteem bijzondere beveiligingsvoorziening die het gebruik ervan onmogelijk maakt zonder opening of duidelijk zichbare wijziging van deze voorziening Bijv. toegangssleutel, beschermingssoftware Downloaden van niet-verzegelde software of muziek (MP3)  verzakingsrecht Bijkomende vragen: - Verkoop van goederen of levering van diensten (materiële drager versus on-line)? - COM(1998) 374 def.

verzakingsrecht wanneer Levering van dagbladen, tijdschriften, magazines Diensten voor weddenschappen en loterijen Indien de verkoper de consument – bij de tekoopaanbieding – niet heeft verwittigd van de ontstentenis van een verzakingsrecht  verzakingsrecht van drie maanden (art. 80, § 2)

verzakingsrecht wanneer Tekst art. 80, § 4: Tenzij partijen anders zijn overeengekomen, kan de consument het in §§ 1 en 2 bedoelde verzakingsrecht niet uitoefenen voor overeenkomsten: 1° betreffende de levering van deinsten waarvan de uitvoering met instemming van de consument begonnen is vóór het einde van de in § 1 bedoelde verzakingstermijn van zeven werkdagen; 2° betreffende de levering van producten vdie volgens de speicifieaties van de consument zijn vervaardigd of die een duidelijk persoonlijk karkater hebben of die door hun aard niet kunnen worden teruggezonden of snel kunnen bederven of verouderen

verzakingsrecht wanneer Tekst art. 80, § 4 (vervolg): 3° betreffende de levering van audio- en video-opnamen en computerprogrammatuur waarvan de verzegeling door de consument is verbroken 4° betreffende de levering van dagbladen, tijdschriften en magazines 5° voor de diensten voor weddenschappen en loterijen Ingeval de verkoper de consument, overeenkosmtig artikel 78, 6°, niet verwittigd heeft van de ontstentenis van een verzakingsrecht, beschikt de consument voer het verzakingsrecht bedoeld in § 2.

verzakingsrecht wanneer Uitsluiting: KB 18 november 2002 De overeenkomsten op afstand betreffende het verstrekken van diensten voor logies, vervoe, het restaurantbedrijf en vrijetijdsbestieing, waarbij de verkoper zich er bij de sluiting van de overeenkomst toe verplicht deze diensten op een bepaalde datum of tijdens een nader genoemde periode te verstrekken, worden uitgesloten van het toepassingsgebied van Art. 79 (tenzij dienst > €350,-) Art. 80, behalve indien de tekoopaanbieding gebeurt tijdens een klantenwerving per telefoon, per telefax of per elektronische post, op initiatief van de verkoper zonder voorafgaandelijk akkoord van de geadresseerde

verzakingsrecht gevolgen bij de uitoefening van het verzakingsrecht mogen enkel de kosten van de terugzending aangerekend worden (art. 80, § 1, lid 2 WHPC) behoudens in gevallen art. 81 § 3 - Niet-conformiteit met beschrijving in aanbod - gebrekkige informatie consument (art. 78 – art. 79, § 1) vóór het verstrijken van de verzakingstermijn mag geen voorschot gevraagd worden (art. 80, § 3 WHPC) recht op verzaking van de kredietovereenkomst bij verkoper aangegaan binnen de termijn van het oorspronkelijk verzakingsrecht (art. 81, § 4 WHPC)

verzakingsrecht gevolgen In detail: verbod betaling of voorschot te eisen vóór het verstrijken van de verzakingstermijn van zeven dagen Interpretatie in een internet-omgeving: vaak wordt gevraagd kredietkaartnummer en vervaldatum door te geven eisen van betaling? Opheffing van verbod indien verkoper bewijst dat hij regles respecteert, vastegelegd bij KB met het oog op het toelaten van de terugbetaling (cfr. art. 80, § 3, lid 2) van de door de consument gestorte bedragen  KB ontbreekt (art. 80, § 3, lid 3 WHPC) Pistes: zekerheidsstelling, tijdelijke blokkering van de sommen, verzekering, labelling,…

verzakingsrecht gevolgen Betalingsmodaliteiten voorgesteld aan consument, waarbij één de betaling na verstrijken van bedenkingtermijn betreft Wat indien gunstiger kostenaanrekening voor consument die onmiddellijk betaalt (onderstel: aangerekende kosten weerspiegelen werkelijke kosten)?

verzakingsrecht gevolgen In detail: verzaken aan kredietovereenkomst (art. 81, § 4) In geval van verzaking aan de overeenkomst (art. 80), kan de consument die een kredietovereenkomst slott teneinde de betaling van het product of van de dienst, voorwerp van de overeenkomst, volledig of gedeeltelijk te financieren, deze kredietovereenkomst verzaken zonder kosten nocht vergoeding op voorwaarde: Dat de kredietovereenkomst werd gesloten met de verkoper of verstrekt door een derde, voorzover er een akkoord bestaat tussen deze derde en de verkoper, met als doel het verzekeren van de financiering van de verkoop door deze laatste, en, Dat de verzaking aan de krediet overeenkomst geberut binnen de termijnen en volgens de modaliteiten, bedoeld in artikel 80 WHPC

verzakingsrecht duur en ogenblik van aanvang 7 dagen 3 maand, indien de informatieverplichting ná contract niet wordt nageleefd (art. 80, §2 juncto art. 79, §1) bij remediëring: onmiddellijk na informatie, begint een periode van 7 dagen termijn gaat in de dag na de levering van het goed of dag na het sluiten van de dienstenovereenkomst (of vanaf de dag waarop aan de informatieverplichting in art; 79, § 1 is voldaan)

verzakingsrecht duur en ogenblik van aanvang Art. 80, § 1 …ten minste zeven werkdagen Voor de uitoefening van dit recht gaat de termijn in: voor de producten, te rekenen vanaf de dag na levering aan de consument wanneer aan de informatieverplichtingen in art. 79, § 1 , voldaan is; Voor de diensten, te rekenen vanaf de dag na het afsluiten van de overeenkomst of vanaf de dag waarop aan de ifnoramtieverplcihtingen voorzien in art. 79, § 1, voldaan is, zo daaran werd voldaan na het afsluiten van de overeenkomst, mits de termijn de in volgende paragraaf vermelde termijn van drie maanden niet overschrijdt

verzakingsrecht duur en ogenblik van aanvang Art. 80, § 2 Wanneer de verkoper niet heeft voldaan aan de verplichtingen van art. 79, § 1, is de verzakingstermijn drie maanden. Deze termijn gaat in: Voor de producten, te rekenen vanaf de dag na levering aan de consument; Voor de diensten, te rekenen vanaf de dag na het afsluiten van de overeenkomst Indien binnen deze termijn van drie maanden de inlichtingen, bedoeld in art. 79, § 1, verstrekt zijn, begint de termijn van zeven werkdagen, vermeld in § 1, te lopen de dag na de ontvangst van de inlichtingen

verzakingsrecht duur en ogenblik van aanvang Wat bij opeenvolgende leveringen? (art. 80, § 2, voorlaatste lid) Verzakingstermijn begint te lopen de dag na de eerste levering Naleving verzakingstermijn door consument (art. 80, § 2, laatste lid) Verzaking vóór het einde van de termijn ter kennis brengen Niet: ogenblik van terugsturen van geleverde product

verzakingsrecht terugbetaling Art. 80, § 3, lid 2 WHPC – Terugbetaling Bij uitoefening van het verzakingsrecht  verkoper gehouden tot terugbetaling van de door de consument gestorte bedragen zonder kosten binnen dertig dagen die volgen op verzaking

3 - uitvoering van de overeenkomst op afstand binnen de 30 dagen na bestelling (art. 81 § 1) behoudens anders overeengekomen Sanctie: ontbinding van rechtswege (zonder kosten/vergoeding voor consument), schadevergoeding Mogelijkheid tot verlengen van uitvoeringstermijn verzending op risico verkoper (art. 81 § 2)

4 – betalingsbepalingen betreffende overeenkomsten op afstand art. 81 § 5 Frauduleus gebruik instrumenten voor elektronische overdracht van geldmiddelen (Wet 17 juli 2002 betreffende de transacties uitgevoerd met instrumenten voor de elektronische overmaking van geldmiddelen – art. 2, 1°, a), b) en, c)) of oplaadbaar instrument (> €125,-) Kaarten (Bancontact, Visa, Proton), home-banking (telefoon, internet)

4 – betalingsbepalingen betreffende overeenkomsten op afstand Consument kan (in kader van overeenkomst op afstand) annulering van de transactie vragen Hypotheses: art. 8, § 4 Wet 17 juli 2002 Gebruik van instrument zonder fysieke voorlegging en zonder elektronische identificatie Enkele gebruik van vertrouwelijke code of ander soorgelijk bewijs van identiteit is onvoldoende om tot aansprakelijkheid houder te leiden Annulering  uitgever van kaart betaalt binnen kortst mogelijke termijn terug Uitzondering: fraude / grove nalatigheid houder

c - bewijs de bewijslast rust op verkoper Art. 82. § 1 In het geval van overeenkomsten op afstand, komt het bewijs . [1] van het bestaan van een voorafgaande informatie, [2] van een schriftelijke of op een duurzame drager neergelegde bevestiging, [3] van de eerbiediging van de termijnen en [4] van de instemming van de consument, aan de verkoper toe.

§ 3. aard van de regeling art. 82 § 3 Elk beding waarbij de consument verzaakt aan het voordeel van de rechten die hem door deze afdeling worden toegekend, wordt als niet geschreven beschouwd.

§ 4. ipr-bepaling art. 82 § 4 wanneer er een nauwe band bestaat tussen een geschil en één van de Europese landen is elk beding nietig waarbij het recht toepasselijk wordt verklaard van een niet-lidstaat

§ 5. Delegatie art. 83 § 1 – In het kader van deze afdeling kan de Koning 1° tot 6° […] bijv. 3° - diensten of categoriën van diensten uitsluiten uit toepassingsgebied van afdeling of sommige bepalingen  KB 18 november 2002 § 2 – Voorafgaande raadpleging Raad voor Verbruik Hoge Raad voor de Middenstand

§ 6. Ter afsluiting – geneesmiddelen en vrij verkeer Art. 26 bis, § 3 KB 31 mei 1885 houdende goedekeruing der nieuwe onderrichtingen voor de geneesheren, de apothekers en de drogisteren geen enkel geneesmiddel mag worden afgeleverd buiten de officina van de apotheker (verzending per post/bezorging aan huis enkel toegelaten indien zieke of gemachtigde de geneesmiddelen in de apotheek heeft besteld) Absoluut verbod van verkoop op afstand ?  Wat met beginselen van het vrij verkeer

§ 6. Ter afsluiting – geneesmiddelen en vrij verkeer H.v.J. C-322/01, 11 december 2003 (Deutscher Apothekerverband/0800 DocMorris, Jacques Waterval) Nationaal verbod op postorderverkoop van geneesmiddelen die in de betrokken lidstaat uitsluitend in de apotheken mogen worden verkocht  maatregel van gelijke werking (art. 28 EG-Verdrag) Rechtvaardiging op grond van art. 30 EG-Verdrag mogelijk bij receptplichtige geneesmiddelen Vergelijk: reclameverbod op postorderverkoop van receptvrije geneesmiddelen in de lidstaat waar zij enkel in apotheken mogen worden verkocht versus Richtlijn 2001/83/EG van 6 november 2001 tot vaststelling van een communautair wetbeoek betreffende geneesmiddelen voor menselijk gebruik

Feed-back VRAGEN Bertel.DeGroote@UGent.Be