Peuter (24 maanden) en hun eerste stapjes in rekenland aan de hand van de mama: wat is haar rol? Scriptie ingediend door Liesbet Adriaensens en Laura Desmedt onder begeleiding van Annelies Ceulemans

Presentatie Scriptie neergelegd Deel doctoraat: interactie moeder-kind Achtergrond Presentatie Scriptie neergelegd Deel doctoraat: interactie moeder-kind & vroeg numerieke vaardigheden kind Eerste resultaten Advies en bedenkingen omtrent verdedigbaarheid Onderzoeksopzet Onderzoeks vragen Analyses Resultaten

Achtergrond & Probleemstelling Prevention Studies omtrent ouder-kind interactie ivm numerieke vaardigheden van 2-jarige kinderen eerder beperkt Studies mbt numerieke vaardigheden > 3 jaar (e.g. Lefevre et al. 2009) Studies mbt taalontwikkeling wel aandacht voor deze leeftijdsgroep (e.g. Alvarenga & Piccini, 2009) 2 jaar toch belangrijke leeftijd omwille van leren telwoorden (Mix, 2009; Wynn, 1992)  Naar analogie ouder-kind interactie taalontw.: onderzoek mbt ouder-kind interactie & numerieke vaardigheden Detection children at risk: the sooner, the better (Coleman, Buysse, & Neitzel, 2006) Early predictors and core deficits dyscalculia: number sense (e.g., Gersten, Jordan, & Flojo, 2005) Individual differences in preschool  primary school (Aunola, Leskinen, Lerkkanen, & Nurmi, 2004; Desoete & Grégoire, 2006, Stock, Desoete, & Roeyers, 2009) Basic form in infants: number discrimination (e.g., Xu & Arriaga, 2007) See the difference between two numbers of items Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 3

Onderzoeksopzet Prevention Achtergrond Onderzoeksopzet Prevention Rol nagaan van ouder-kind interacties omtrent numerieke ervaringen mbt numerieke vaardigheden kind. Meten numerieke thuiservaringen – en vaardigheden kind via zelf samengestelde vragenlijst omtrent numerieke ervaringen Meten van spontane numerieke interacties (ervaringen) tussen ouder en kind tijdens een spelmoment/observatie via duplospel Meten van numeriek-gerelateerde vaardigheid nl. onderscheiden van aantallen via een zoekboxtaak Detection children at risk: the sooner, the better (Coleman, Buysse, & Neitzel, 2006) Early predictors and core deficits dyscalculia: number sense (e.g., Gersten, Jordan, & Flojo, 2005) Individual differences in preschool  primary school (Aunola, Leskinen, Lerkkanen, & Nurmi, 2004; Desoete & Grégoire, 2006, Stock, Desoete, & Roeyers, 2009) Basic form in infants: number discrimination (e.g., Xu & Arriaga, 2007) See the difference between two numbers of items Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 4

Numerieke vragenlijst (interactie) Achtergrond Numerieke vragenlijst (interactie) Zelf-samengestelde vragenlijst gebaseerd op Ouderlijke betrokkenheid ontwikkelingsvooruitgang (StimQ ) Geobserveerde gedragingen (Benigno & Ellis, 2004; Tudge, 2009) Items vragenlijst (Lefevre et al. 2009) Opgedeeld in (frequentie/maand): Vragen mbt vaardigheden van het kind  vaardigh Hoeveel keer in de voorbije maand heeft uw kind… Vragen mbt activiteiten/initatief van ouder (moeder) interactie Vragen mbt gezamenlijke activteiten  interactie Hoeveel keer in voorbije maand hebt u; toen u bezig was met uw kind Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen 1 (nooit) 2 (soms) 3 (veel) 4 (nvt) Analyses Resultaten 5

Duplospel (interactie) Achtergrond Duplospel (interactie) Instructie: samen huisje nabouwen met extra blokjes in blikken doos. Blokjes die je nodig hebt zitten hierin. (5’). Extra set: idem blokjes als model met extra blok met 3 konijntjes en extra blok met het cijfer 2 (zelfde lay-out) Opzet: wordt er iets gedaan met numerieke blokjes? Aandacht voor “verkeerde” blokken? Benoemen van aantallen of niet? Interactie tussen ouder-kind: alles wat mama doet om kind te stimuleren Vaardigheden van kind zelf: reactie kind of spontaan Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 6

Manual Search Task (e.g. Feigenson & Carey, 2003) Achtergrond Manual Search Task (e.g. Feigenson & Carey, 2003) Manuele Zoektaak (vaardigheid) Box placed on table. 1 ball on box, then hided. Infant allowed to retrieve 1 ball. 1-object (exp.empty) trial Box placed on table. 3 balls on box,then hided. Infant allowed to retrieve 1 ball. Other 2 removed. 3-object (2remaining) trial Box stays on table. Experimenter asks if he can help and gives remaining balls from the box to child. 3-object (exp.empty) trial Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 7

Achtergrond Onderzoeksvragen Is er een verband tussen de mate van moeder-kind interactie tijdens het duplospel en de vroeg-numerieke vaardigheden van kinderen (gemeten met zoektaak) op 2 jaar? Speelt ouder-kind interactie een rol op 2-jarige leeftijd wat betreft het kunnen onderscheiden van aantallen Strookt de schriftelijke informatie uit de vragenlijst met de geobserveerde informatie tijdens het duplospel wat betreft de interactie?  Is het duplospel goede maat voor spontane interactie? Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 8

Analyse Numerieke vragenlijst Achtergrond Analyse Numerieke vragenlijst Beoordeling: score van 0 – 2 ~ geantw. frequentie 0: nooit & nvt 1: soms 2: veel Optelling van scores per deelnemer per onderverdeling (interactie of vaardigheid van het kind) Resultaat: totaalscore 2 subschalen: interne consistentie Kennis van het kind: 0.86 Interactie ouder-kind: 0.90 Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 9

Analyse Duplospel Coderen videomateriaal: codeerschema Achtergrond Analyse Duplospel Coderen videomateriaal: codeerschema Na bekijken 10 filmpjes: gedragingen&interacties - items Onderverdeling in interactie en kennis van het kind Turving (frequentiescore obv voorkomen) Beoordeling: score tussen 0 - 3 afh. van complexiteit  Deze score werd vermenigvuldig met frequentiescore om gewicht te geven aan de ‘meer ontwikkelde items’ Resultaat: totaalscore 2 subschalen: interne consistentie Kennis van het kind: 0.17 (niets mee gedaan in analyse) Interactie: 0.61 (in belang masterproef toch opgenomen) Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 10

Verantwoording scores duplospel Achtergrond Verantwoording scores duplospel Redenering: hoe meer kinderen gevorderd zijn op bepaald item hoe vaardiger in omgaan met numerieke aspecten score 0: het kind doet of zegt iets fout mama geeft geen correcte wisk. Info (enk. ipv meerv) score 1: kind zoekt bepaald blokje en vindt het behalve numerieke mama of kind haalt meerv. aan bij bv. blok ‘konijntjes’ Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 11

Verantwoording scores duplospel Achtergrond Verantwoording scores duplospel score 2: aanhalen wisk. begrippen behalve vormen en getallen: (hetzelfde, veel, minder, op, erin, nog, …) kind voert handeling in de ruimte uit met hulp score 3: stimulatie mama bij items mbt vormen of getallen (getalwoorden/rangtelwoorden) kind geeft op vraag van mama numeriek blokje of aantal blokjes matching en zelfstandig uitvoeren van handeling in de ruimte Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 12

Analyse Zoekboxtaak Zoektijden per trial en per kind opgeteld zodat: Achtergrond Analyse Zoekboxtaak Zoektijden per trial en per kind opgeteld zodat: Totale zoektijd expected empty trials/aantal trials (4) Totale zoektijd unexpected empty trials/ aantal trials (2)  Unexpected empty trials – expected empty trials Succesvol onderscheiden aantallen verwachting Zoektijd unexpect. empty trials > zoektijd expect. empty trials Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 13

Resultaat onderzoeksvraag 1 Achtergrond Resultaat onderzoeksvraag 1 Enkelvoudige lineaire regressie: De determinatiecoëfficiënt (R2 linear) geeft aan dat 10.80 % van de variantie in totaalscore op de manuele zoektaak wordt verklaard door de variantie in de vroeg- numerieke moeder- kind interactie tijdens het duplospel. Deze samenhang is significant, namelijk F(1,38) = 4,62, p ≤ .05. Bij een hogere score op de zoek-taak is er ook significant meer vroeg- numerieke moeder- kind interactie tijdens het duplospel Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 14

Resultaat onderzoeksvraag 2 Achtergrond Resultaat onderzoeksvraag 2 Positief verband op plot tussen numerieke moeder- kind interactie tijdens het duplospel en de interactiescore op de numerieke vragenlijst ingevuld door de ouders. Dit verband wordt bevestigd door de correlatiecoëfficiënt (r = .59) en is significant (p ≤ .01). Ouders die rapporteren dat ze thuis meer vroeg- numerieke ervaringen aanbieden aan kinderen, vertonen tijdens het duplospel ook meer tekenen van die vroeg- numerieke interacties. Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Analyses Resultaten 15