HUB KAHO Omgevings– en procesanalyse van gastopvang voor ouderen als startende inclusieve woonzorgvorm Diels V., Van Rampelberg S., Van Puyenbroeck J. (Hogeschool Universiteit Brussel – KAHO Sint Lieven) Gastopvang is een voorbeeld van een inclusieve en vrijwillige zorgvorm. Het laat de oudere of andere zorgbehoevende persoon toe om langer thuis te blijven, met een afwisseling qua opvang/gezelschap in de buurt, of in elk geval een opvang met een authentiek ‘thuisgevoel’. In het woonzorgdecreet (2009) is gastopvang gedefinieerd als “zorg en bijstand, gedurende de dag of de nacht, die bestaat uit het bieden van (re-)activering, gezelschap, toezicht en verzorging of begeleiding bij activiteiten van het dagelijks leven aan de gebruiker, bij afwezigheid van mantelzorg of met het oog op een tijdelijke vervanging van de mantelzorg.” Onderzoeksvragen 1. Sterkte-zwakte analyse Hoe ervaren de betrokken diensten hun dienstverlening in termen van sterktes en zwaktes? Hoe ervaren de betrokken zorggebruikers en hun omgeving de dienstverlening in termen van sterktes en zwaktes?   2. Welke competenties zijn nodig om gastopvang in de praktijk te realiseren? Benodigde begeleidende en zorgkundige competenties van de gastgezinnen? Beroeps specifieke competenties en kwalificaties van de professionals? Gastvrouw en gast zoeken gezelschap bij elkaar. Onderzoeksopzet Interviews, focusgroep en participerende observaties op drie verschillende niveaus Niveau 1: Verantwoordelijken van de inrichtende organisaties Niveau 2: Professionele medewerker van de inrichtende organisaties Niveau 3: Observaties en interviews gastpersoon/gastgezin/zorgboerderij  Horizontale en verticale analyse van tekst- én beeldmateriaal met softwarepakket Nvivo Gastopvang als vrijwillige en activerende dagopvang voor ouderen – beeld van een participerende observatie Resultaten Belangrijkste zwaktes en bedreigingen:  Noodzakelijke vrijwilligerscompetenties (gebrek aan) verankering in een netwerk ‘gastopvang’ Communicatievaardigheden variërende mate van samenwerking tussen de diensten onderling Open communicatie gebrek aan bekendheid bij het publiek Luistervaardigheden gebrek aan middelen Sociale vaardigheden: overbelasting en/of kleinschalige werking Het kunnen opnemen van iemand in de sfeer van zijn dagdagelijkse leven vicieuze cirkel van vraag en aanbod voornamelijk door mobiliteitsproblemen en de grote afstand die bestaande is tussen vraag en aanbod. Kunnen omgaan met verschillende problematieken Organisatorische vaardigheden: Belangrijkste sterktes en kansen: Structureren laagdrempeligheid van het aanbod Samenstellen van een zinvolle dagbesteding ‘community care’ als basis Kunnen inschatten van iemands mogelijkheden en beperkingen zorg op maat en een huiselijke sfeer mogelijkheid tot een één-op-één begeleiding Persoonlijke eigenschappen van de vrijwilliger uitbouw van een persoonlijke, duurzame band die structureler is dan ‘oppas’ hulp. altruïstische motivatie behoefte aan sociaal contact De beroep specifieke competenties en kwalificaties van de professionals: connectie met zorg- en welzijnssector dossiermanagment en trajectbegeleiding vrijwilligers werven en (blijvend) ondersteunen. formele kwalificatie in de welzijnssector, hetzij op bachelor en/of masterniveau Conclusies Kwaliteit van één-op-één begeleiding Kleinschaligheid als sterkte Gedragenheid door vrijwilligers Bedreigde zorg – en opvangvorm Investeren in vrijwilligers is noodzakelijk Competenties van professional en vrijwilliger zijn complementair Verwantschap met pleegzorg voor volwassenen met een handicap (logeerzorg) en met het initiatief van zorgboerderijen Meer info? Valerie.diels@hubkaho.be, Joris.vanpuyenbroeck@hubkaho.be Sabien.vanrampelberg@hubkaho.be