Hoger Onderwijs: binair, complementair, circulair? 4/04/2017 Hoger Onderwijs: binair, complementair, circulair? Dwarsverbanden tussen het academisch en professioneel hoger onderwijs Frank Baert 11.02.2010

Structuur Wat zijn dwarsverbanden? Context van het hoger onderwijs Dwarsverbanden in het hoger onderwijs Waarom zijn dwarsverbanden nodig? Hoe dwarsverbanden bevorderen?

Wat zijn dwarsverbanden? verbindingsdelen die dienen om een constructie voldoende weerstand tegen zijdelingse krachten te geven verbindingen tussen twee punten die normaal weinig of niet met elkaar in aanraking komen opvallende en verrassende verbindingen tussen personen of elementen (die op het eerste gezicht niets met elkaar te maken lijken te hebben)

Context van het hoger onderwijs (1) één hoger onderwijsruimte (HOR) (cf. Bologna) voor bachelors en masters voor professioneel gerichte en academisch gerichte opleidingen voor onderwijs, onderzoek en dienstverlening voor de verschillende disciplines voor verschillende types HEI’s  diversiteit, mobiliteit, interdisciplinariteit

Context van het hoger onderwijs (2) Hoger onderwijsruimte in Vlaanderen: structuurdecreet 4 april 2003 oprichting associaties samenwerking tussen hogescholen en universiteiten, tussen professioneel gerichte en academisch gerichte opleidingen optimalisatie en rationalisatie van HO-landschap Rapport Soete : structuur hoger onderwijs, integratie academiserende opleidingen, professionele bacheloropleidingen Nota Dirk Van Damme hoger beroepsonderwijs

Dwarsverbanden in het hoger onderwijs (1) onderwijs - onderzoek universiteit - hogeschool theorie – praktijk bachelors – masters professioneel gericht – academisch gericht kennisinstelling - werkveld (bedrijven, organisaties) interdisciplinariteit … vandaag focus op dwarsverbanden tussen professioneel en academisch hoger onderwijs

Dwarsverbanden in het hoger onderwijs (2) Dwarsverbanden in de Associatie K.U.Leuven Prioriteiten Associatie K.U.Leuven: voor 2009: versterken van de identiteit en het profiel van het professioneel hoger onderwijs voor 2010: dwarsverbanden tussen professioneel en academisch hoger onderwijs Werking Associatie K.U.Leuven ontwikkeling overstapmogelijkheden professionaliseringsinitiatieven en leergemeenschappen over grenzen prof. - ac. heen adviesorganen, o.m. systeem (co-)voorzitter ontwikkeling gemeenschappelijke ondersteunende diensten

Waarom zijn dwarsverbanden nodig? (1) bevorderen van innovatie optimalisatie en efficiënt gebruik van middelen democratisering hoger onderwijs

Waarom zijn dwarsverbanden nodig? (2) Bevorderen van innovatie Onderzoek confrontatie tussen concepten en praktische toepassingen, tussen simulaties en testen in de praktijk,… academische kennis vertalen naar concrete toepassingen, noden uit werkveld vertalen naar onderzoeksvragen complementariteit van talenten in onderwijs- en onderzoekstaken: b.v. samenwerking academici – technologen – technici / pedagogen – onderwijzers / medisch onderzoek - verpleegkunde Onderwijs expertise-uitwisseling die leidt tot innovatief onderwijs (cursusmateriaal, multimedia, leermiddelen, werkvormen)

Waarom zijn dwarsverbanden nodig? (3) Optimalisatie en efficiënt gebruik van middelen gemeenschappelijk gebruik / aankoop van infrastructuur, bezettingsgraad, (duur) labomateriaal, administratieve systemen, … gemeenschappelijke inzet van diensten (valorisatie van onderzoek, internationalisering, permanente vorming, wetenschapscommunicatie, juridische diensten… ) gezamenlijk uitbouwen van netwerken en expertiseuitwisseling clustervorming / gezamenlijke speerpunten afstemming onderwijsaanbod ook ontwikkelingskansen voor personeel

Waarom zijn dwarsverbanden nodig? (4) Democratisering hoger onderwijs ontwikkelen van schakel- en voorbereidingsprogramma’s meer kansen voor studenten om na een professioneel bachelordiploma een masterdiploma te halen (zalmtrapmodel) afstemming onderwijsaanbod en transparantie hogeronderwijslandschap

Hoe dwarsverbanden bevorderen? (1) duidelijke profilering nodig: professionele gerichtheid houdt in dat de opleidingen gericht zijn op de algemene vorming en de verwerving van professionele kennis en competenties, gestoeld op de toepassing van wetenschappelijke of artistieke kennis, creativiteit en praktijkkennis. academische gerichtheid houdt in dat de opleidingen gericht zijn op de algemene vorming en op de verwerving van academische of artistieke kennis en competenties eigen aan het functioneren in een domein van de wetenschappen of van de kunsten. Academisch gerichte opleidingen zijn op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd.

Hoe dwarsverbanden bevorderen? (2) Duidelijke profilering professioneel: eigen identiteit en stevige dynamiek, onmiddellijke inzetbaarheid, gericht op zelfstandige uitoefening van beroep, rol in innovatieketen dicht bij eindproduct, geografische spreiding, rol in democratisering academisch: op wetenschappelijk onderzoek gebaseerd, verwerven van nieuwe kennis, rol in innovatieketen: conceptuele fase en ontwerp, ontwikkeling integratie als hefboom voor een sterke profilering profilering academisch/professioneel moet gericht zijn op complementariteit

Hoe dwarsverbanden bevorderen? (3) duidelijke profilering vanuit die duidelijke profilering verbindingen leggen tussen professionele en academische opleidingen samenwerking in gezamenlijke projecten gezamenlijke projecten financieren met wederzijdse inzet van docenten een kader creëren dat de samenwerking tussen beide bevordert: hogeschool – universiteit – associatie - overheid op structureel vlak: associaties op persoonlijk vlak: docenten en onderzoekers

Hoe dwarsverbanden bevorderen? (4) academisch gerichte opleidingen universiteit - hogeschool professioneel gerichte opleidingen hogeschool werkveld organisaties bedrijven ziekenhuizen scholen ...

Hoe dwarsverbanden bevorderen? (5) academisch onderzoek praktijkgebaseerd onderzoek werkveld

Hoe dwarsverbanden bevorderen? (6) kennis vertaling Verbonden met actiedomein creativiteit innovatie Projectmatig onderzoek uitwisseling vinding basisonderzoek toepassing Industrie, KMO’s… synergie kruisbestuiving universiteiten hogescholen Academisch onderzoek Grensverleggend Verweven met onderwijs Fundamenteel - Toegepast Tijd

Tot slot dwarsverbanden prof. – ac. opleidingen bieden heel wat aantrekkelijke mogelijkheden associaties hebben deze opleidingen dichter bij elkaar gebracht, maar: nood aan meer concrete/specifieke kaders om dwarsverbanden en de daarmee gepaard gaande innovatie te versterken proactief beleid nodig op alle niveaus hogescholen, universiteiten, associaties, overheid

Tot slot uitdagingen bij uitstippelen beleid doorbreken hiërarchisch denken professioneel - academisch onderwijs, praktijkgebaseerd – academisch onderzoek versterken van beide profielen en missie gericht leggen van dwarsverbanden voldoende middelen nodig voor de profilering en vervullen van maatschappelijke opdracht studiedag = start niet alleen voor het debat, maar ook voor concrete acties