VII. internationale investeringen Internationale instellingen die financieren Wereldbank: eigenlijk 5 instellingen: IBRD (1944): projectleningen (vaak i.s.m. banken) aan staten, met fondsen van lidstaten of kapitaalmarkten, op korte termijn met rente IDA (1960): enkel aan armste landen: langere duur, geen of minder rente IFC (1956): leningen aan of inbreng in private sector, technische bijstand en advies MIGA (1985): zie verder ICSID (1965): bemiddelings- en arbitrage-instelling Regionale ontwikkelingsbanken Investeringsfonds van de EU: ACP / EU-intern VN-organisaties, vnl. UNDP

VII. internationale investeringen Belangrijkste rechtsvragen: voorwaarden voor investering, behandeling van buitenlandse investeerders, bescherming tegen onteigening Bronnen voor regels inzake internationale investeringen: Nationaal recht Bilaterale verdragen (BIT) Multilaterale verdragen, i.h.b. regionale, sectoriele, TRIMS, wereldbank-verdragen Volkenrechtelijk gewoonterecht iz. bescherming bij onteigeningen Investeringsovereenkomsten investeerder / gastland: van belang zijn toepasselijk recht: nationaal (gastland) of volkenrecht ? geschillenbeslechtingsmechanisme

VII. internationale investeringen Problemen met nationaal recht kunnen zijn: protectionisme: verplichting lokale aankopen, beperking in- of uitvoer, beperking winstrepatriering, … Gebruik soevereiniteii, bv. weinig bescherming tegen onteigening Omgekeerd soms Inländerdiskriminierung = gunstregime buitenl. invest. TRIMS 1994: enkel handelsgerelateerde aspecten: Beginsel van nationale behandeling Geen kwantitatieve beperkingen en maatregelen gelijke werking Investeringscontracten: - bevatten bv. stabilisatiebedingen (vgl. infra in BIT) - effectiviteit tegen gastland hangt af van toepasselijk recht en bevoegde rechtsmacht (m.n. toepassing volkenrecht + rechtsmacht arbitrage)

VII. internationale investeringen Multilaterale verdragen OESO: OESO- MAI: mislukt Regionale NAFTA: non-discriminatie; investeerder kiest geschillenbeslechting Mercosur COMESA, enz. (EU gaat nog veel verder) Sectoriele: Energy charter 1994; non-discriminatie, geschillenbeslechting Cotonou (EU / ACP), zie hoger TRIMS, zie hoger Codes of conduct van Wereldbank, OESO, … Wereldbank-gerelateerd: zie verder

VII. internationale investeringen Bilaterale investeringsverdragen (BIT) (meer dan 1800 !) Gebruikelijk toepassingsgebied: investering meestal ruim omschreven Regeling sosm beperkt tot bepaalde investeringen of onder voorwaarden Aanvatten investering: meestal niet helemaal geliberaliseerd (vrijheid om te investeren) meestal niet de maatstaf van « nationale behandeling », maar wel MFN (meest begunstigde natie) + minimumstandaard van proper & equitable Bescherming investeringen: Stabilisatiebeding (latere reglementering mogen de investering niet aanstaten) of observantiebeding (latere reglementering gewoon niet van toepassing); geldigheid van die bepalingen is soms betwist Heronderhandelingsbedingen; arbitragebedingen Meestal ook bepalingen iz. bescherming bij onteigening

VII. internationale investeringen Bescherming bij onteigening Vormen van onteigening: individuele onteigening s.s. (algemeen belang + vergoeding), collectieve nationalisatie, confiscatie, sluipende onteigening (buitensporige belasting of inperking) Europese regels: EVRM 1e protocol Regels van volkenrechtelijke gewoonterecht: Traditioneel gewoonterecht Invraagstelling door i.h.b. USSR 1917, Lat-Am., ontw. landen, …. VN-Resolutie nr. 1803 uit 1962 Radicaler Charter 1974 (« nieuwe economische orde »): geen gewoonterecht, intussen achterhaald

VII. internationale investeringen Regels van volkenrechtelijke gewoonterecht Criteria voor onteigening: Geen principieel verbod Enkel in algemeen belang (tradit. sluit dit politiek oogmerk uit) Buitenlanders niet discrimineren (uitz. vereist door nationale veiligheid) Effective Prompt Appropriate Compensation (Hull-formule) (d.i. snel, in converteerbare exporteerbare munt, volgens de waarde) Due process of law (procedurele bescherming) VN-resolutie 1962 benadrukt soevereiniteit over natuurlijke hulpbronnen NEO-Charter wil soevereiniteit over alle econ. activiteiten (algemeen belang uitgehold), wil alleen « redelijke » vergoeding, weigert internationale procedurele controle … Maar andere landen zullen onteigening niet erkennen indien niet conform volkenrecht

VII. internationale investeringen Door onzekerheid over volkenrechtelijk gewoonterecht nood aan Verdragen NEO-Charter tegengegaan door BIT’s Oprichting ICSID 1965 Oprichting MIGA 1985

ICSID

VII. internationale investeringen ICSID -Verdrag 1965: nu 143 ratificaties Geschillenbeslechtingsprocedure voor investeringsgeschillen Toepassingsgebied: enkel investeringsgeschillen Tussen ICSID-verdragspartij en investeerder uit andere verdragspartij (of ev. lokale dochteronderneming) Rechtsmacht ICSID aanvaard in investeringscontract, lokale wet, BIT of ad hoc ICSID organiseert de procedure, beslecht niet zelf Bemiddelingsprocedure (weinig succes) Arbitrageprocedure

VII. internationale investeringen Voordelen ICSID -Arbitrage Indien contractuele rechtskeuze moet gekozen recht worden Maar nationaal recht kan terzijdegesteld indien strijdig met volkenrecht (art. 42 ICSID) Vernietiging arbitrale beslissing enkel door ICSID zelf; beperkte gronden Exclusieve jurisdictie; alle andere gerechten verliezen rechtsmacht Lidstaten engageren zich tot uitvoering beslissing; niettemin gedwongen uitvoering vaak moeilijk Buiten de eigenlijke ICSID-arbitrage: Additional facility

VII. internationale investeringen MIGA 1985: vooral dekking van niet commerciële risicos van investeerders uit MIGA-landen in andere MIGA-landen Dekking kan worden verleend na risico-afweging door MIGA indien: Investeringen in ruime zin Door investeerder uit MIGA-land Gedaan na verlening dekking In een ontwikkelingsland lid van MIGA Die bijdraagt tot de ontwikkeling MIGA zal meestal vooraf een overeenkomst sluiten met gastland Dekking vnl. 4 soorten risico: beperking geldtransfer, onteigening, contractbreuk gastland, ev. oorlog en oproer. Niet: bv. devaluatie Voorwaarden nader bepaald in contract MIGA-investeerder. Tegen betaling premie, met een vrijstelling (10 % of meer), arbitragebeding Geschillen tussen MIG-lidstaten over de Conventie voorgelegd aan MIGA Geschillen MIGA-gastland: onderhandeling, ev. arbitrage