een essentieel maar vergeten deel van het proefresultaat? Precisie bij meten: een essentieel maar vergeten deel van het proefresultaat? Stefan Vansteenkiste OCW Opzoekings Centrum voor de Wegenbouw

Inhoud Situering – context CEN TC336 WG1 TG9 taakgroep Relatie met definieren prestatieniveaus Conclusies

Situering - context Precisie analysemethode: Maat voor precisie: mate van spreiding in resultaten verkregen door methode herhaalde malen uit te voeren onder vastgelegde condities op zelfde homogeen monster Maat voor precisie: standaardafwijking ( of s-waarde) of variatiecoëfficiënt (= relatieve afwijking of CV)

Situering - context Vastgelegde condities: Herhaalbaarheid:  herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid Herhaalbaarheid: Precisie bij uitvoeren proef door zelfde analist, zelfde apparatuur binnen korte periode Uitdrukking imprecisie: sr of CVr

Situering - context Reproduceerbaarheid: Precisie onder variabele omstandigheden zoals in  labs, analisten, apparatuur,… imprecisie: sR of CVR Precisie  juistheid (maat voor overeenstemming met werkelijke waarde)

Situering - context Meetonzekerheid: In standaarden uitgedrukt als: halve lengte interval waarbinnen een proefresultaat wordt verwacht te liggen Uitdrukking betrouwbaarheid proefresultaat In standaarden uitgedrukt als: r en R-waarden Rekening houden met dekkingsfactor of ‘coverage factor’ vb. 95% r = 2,8 sr en R = 2,8 SR

TG9 taakgroep Belang precisie  CEN/TC336 WG1 TG9 TG9 ‘Precision of test methods’ opgericht in 2009 binnen WG1 ‘Bituminous binders for paving’ Leden: DS (DK), VSS (CH), DIN (D), AFNOR (FR) en BRRC (voorzitter)

TG9 taakgroep Doelstellingen: Identificatie leemtes precisiedata in proef-methodes aangewend in productstandaarden EN 12591, EN 14023, EN13924-1 en -2 Nood aan wijzigingen – verbeteringen in huidige precisiedata

Ontbrekende precisiedata (niet volledig): TG9 taakgroep Ontbrekende precisiedata (niet volledig): Proefmethode Kenmerk Ontbrekende precisiedata EN 1427 Verwekingstemperatuur R&K R&K > 80°C: guideline EN 12607-1 Korte termijn veroudering PmB’s: guideline EN 15323 Lange termijn veroudering (RCAT) Preliminary Round Robin results EN 12593 Fraass breaking point Guidence for PmB’s Vooral bij PmB’s is er nood aan precisiedata

TG9 taakgroep Nood aan wijziging/verbetering precisiedata – illustratie a.h.v. naaldpenetratie EN1426 Resultaten ringanalyse 2007 (#25 labs) in België Code Bitumen type B1 wegenbitumen 50/70 BP1 PmB 45/80-50 tank + high-shear mixer BP2 PmB 45/80-50 tank zonder high-shear mixer

TG9 taakgroep Resultaten ringanalyse 2007: Reproduceerbaarheid voldoet niet aan EN1426 Ringonderzoeken in andere EU-landen duiden op gelijkaardig probleem B1 BP1 BP2 Precisiedata in EN1426 Gemiddelde (0,1 mm) 53,0 62,4 67,9 Reproduceerbaarheid R (= 2,8 x sR) 12,2% 8,9% 9,0% 6% (indien pen-waarde  50 0,1mm)

TG9 taakgroep Redenen problemen? Data afkomstig uit verleden Andere materialen, meetapparatuur, procedures,… Beperkte basis voor aanleveren data (1 land) Impact monstervoorbereiding: vb. thermische voorgeschiedenis PmB’s op prestatie-kenmerken?

TG9 taakgroep Acties – prioriteiten werkgroep: VerzameIen resultaten ringonderzoeken zowel in literatuur (beperkt) als jaarlijkse nationale round robins (vb. Arbit, BNPé, VTI,…) Nieuwe data steeds welkom! Prioriteiten voor maart 2013: Evaluatie + voorstellen voor precisiedata in EN1426, EN1427 en EN12593

Belang precisiedata Belang kennis precisie: Bepaalt in erg belangrijke mate het onderscheidend vermogen en bijgevolg ook inzetbaarheid of nuttig karakter (zeggingskracht) van een proef Onontbeerlijk bij definiëren klassen materialen of prestatieniveaus (grenzen)

Belang precisiedata Onderscheidend vermogen proef: Spreiding  grenswaarde aanvaard aanvaard, maar Specificatie of grenswaarde aanvaard, maar Statistisch niet significant verschillend niet aanvaard

Belang precisiedata Onderscheidend vermogen proef: Spreiding  grenswaarde Specificatie of grenswaarde Wat met grenswaarde of proef indien R-waarde met factor 2 toeneemt?

Belang precisiedata Relatie definiëren prestatieniveaus: Klasse 3 Klasse 2, maar Klasse 2 Klasse 2 Klasse 1 Klasse 1, maar Klasse 1

Belang precisiedata Relatie definiëren prestatieniveaus: Klasse 3 Klasse 2 Klasse 1 Altijd overlap  vastleggen klassen in functie van R-waarden om verwarring en discussies te vermijden

Conclusies Inzicht meetonzekerheid belangrijk bij betrouwbaarheid proefresultaat Op CEN-niveau  TG9: Invullen hiaten, vooral voor PmB’s Verbeteringen bestaande precisiedata Onontbeerlijk om imprecisie mee te nemen bij vastleggen grenzen of (prestatie)klassen

Bedankt voor de aandacht!