Aanpak van het armoedebeleid door de lokale overheid Nathalie Debast, stafmedewerker armoedebeleid VVSG

Inhoud Wat is armoede? Waarom lokaal sociaal beleid voeren? Hoe armoede concreet aanpakken (op het platteland)? Uitdagingen Conclusie

1. Wat is armoede?

Wat is armoede? Uitsluiting op verschillende levensdomeinen: wonen, gezondheid, onderwijs, participatie… Niet enkel financieel tekort! Niet enkel financiële drempels!

Armoede op het platteland Armoede is wel het hoogst in de steden, maar ook op het platteland leven mensen in armoede Moeilijker voor ouderen, alleenstaanden en alleenstaande ouders Minder zichtbaar Specifieke problemen: o.a. dalend voorzieningenniveau dorpen, vervoersarmoede, beperkter aanbod sociale (huur)woningen en lagere kwaliteit (huur)woningen.

2. Waarom (lokaal) sociaal beleid voeren?

Gelijke samenleving, beter voor iedereen Prof. Wilkinson inkomensongelijkheid vgl met sociale criteria Kindersterfte Mentale ziektes Vetzucht Tienerzwangerschappen Gemiddelde levensverwachting Gevangenen

How much richer are the richest 20% than the poorest 20%? Source: Wilkinson & Pickett, The Spirit Level (2009) www.equalitytrust.org.uk

Health and Social Problems are Worse in More Unequal Countries Index of: Life expectancy Math & Literacy Infant mortality Homicides Imprisonment Teenage births Trust Obesity Mental illness – incl. drug & alcohol addiction Social mobility Source: Wilkinson & Pickett, The Spirit Level (2009) www.equalitytrust.org.uk

Waarom lokaal sociaal beleid voeren? Wetgeving: art. 1 OCMW-wet: menswaardig leven voor iedereen → realiseren van sociale grondrechten: Recht op arbeid Recht op sociale zekerheid en sociale bijstand Recht op juridische bijstand Recht op wonen Recht op gezond leefmilieu en –omgeving Recht op onderwijs Recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing Recht op gezondheid

Waarom lokaal sociaal beleid voeren? Gericht op het brede publiek met prioritaire aandacht voor kansarme groepen, groepen die met uitsluiting bedreigd zijn en zorgbehoevende ouderen Lokale autonomie: inspelen op lokale behoeften Laagdrempelig: in elke gemeente: toegankelijk, betaalbaar, bereikbaar, bekend… Overheid: pluralistisch, neutraal, democratisch Professioneel: min. 1 maatschappelijk werker

3. Hoe armoede concreet aanpakken (op het platteland)?

Armoede concreet aanpakken Vooraf: voornaamste hefbomen bij federale en Vlaamse overheid Ook lokale initiatieven mogelijk: Proactief handelen Netwerken inzetten Ontmoeting Samenwerking

Proactief handelen Drempels verlagen, o.a. ook vervoersarmoede opvangen Voorbeelden Zitdagen/dienstenpunten in de dorpen Valpreventie 80-jarigen Sociaal huis (1 loket) met antennes Mobiele diensten (v.b. Bibus Zwevegem) Vervoersdiensten (v.b. marktbus, winkelbus) Bezoekjes van vrijwilligers Dorpsconciërge

Netwerken inzetten Netwerk van signaalgevers identificeren en informeren: Huisartsen, apothekers, gezins- en thuiszorg, politie, vrijwilligers, ‘erfbetreders’, scholen, verenigingen, welzijnsschakels, jeugdbeweging, parochiale werking… Voorbeeld Poetsvrouwen informeren klanten van OCMW Bornem over premies, dienstenaanbod,...

Netwerken inzetten Zorgnetwerk van professionelen, verenigingen en vrijwilligers brengt informatie, zorg en hulp tot bij de mensen (o.a. boodschappen, klussen, gezelschap, oppas en vervoer) Voorbeeld Nestor: OCMW’s Poperinge, Alveringem, Lo-Reninge, Vleteren en Diksmuide. 220 vrijwilligers bereiken 1800 mensen. Aangestuurd door 2,5 VTE

Ontmoeting mogelijk maken Elkaar ontmoeten, zorgen delen, problemen bespreken, hulp krijgen. Voorbeelden Dorpsrestaurants Multifunctionele lokale infrastructuur (o.a. dorpshuis) Volkstuinen

Samenwerking Met diensten onderling Met gemeente en OCMW Met buurgemeenten, buur-OCMW’s Met het middenveld Met burgers sociaal beleid overstijgt het lokaal bestuur

4. Uitdagingen

Uitdagingen Grenzen hulpverlening zijn bereikt: enorme toename van dossiers, vb. energiearmoede OCMW kan geen hulp weigeren versus wachtlijsten Groep van de meest kwetsbaren nu beter zichtbaar dankzij doorgedreven activeringsbeleid: nu nood aan verankering sociaal activeringsbeleid Verdoken armoede actief opsporen: imago OCMW minder goed bij wie OCMW niet kent versus tevredenheid bij cliënten oproep aan andere actoren voor toeleiding Drempelverlagende initiatieven tegenover stijgende werklast

Uitdagingen Participatie van de doelgroep Etnisch-culturele diversiteit cliënteel vraagt om nieuwe aanpak en methodieken Administratieve verplichtingen vs. hulp op maat Behoud maatschappelijk draagvlak

Uitdagingen voor andere overheden Laagste uitkeringen en lonen moeten omhoog Automatische rechtentoekenning Vlaanderen: duidelijkheid scheppen over rol van de lokale besturen: regie vergt middelen voor doorzettingsmacht Armoedebestrijdingsbeleid OCMW’s kwaliteitsvol inbedden en ondersteunen: Bereiken ruimste doelgroep + expertise Pro-actief en preventief beleid naast curatief

5. Conclusie

Conclusie Heel wat hefbomen armoedebestrijding op Vlaams en federaal niveau Toch gebeurt er lokaal al heel wat maar het KAN/MOET nog meer zijn Lokale efficiëntiewinsten te boeken door samenwerking en afstemming – sterke regierol lokaal bestuur nodig

BEDANKT VOOR UW AANDACHT