Brio-colloquium – 11 december 2009 Samenleven in een transculturele hoofdstad OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en gezondheidsbeleid in het Brussels Gewest Truus ROESEMS en Peter VERDUYCKT Observatorium voor Gezondheid en Welzijn

Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en gezondheidsbeleid in Brussel Vraagstelling Balans van het gevoerde beleid Uitdagingen voor de toekomst Welzijns- en gezondheidsbeleid transversale thema’s iedere overheid is bevoegd

Bron: T. Lahaye, Cocof 2009

Knelpunten en uitdagingen voor het welzijns- en gezondheidsbeleid in Brussel Deze uiteenzetting Geen les in de bevoegdheidsverdelingen Geen analyse van het beleid van alle bevoegde overheden Wel een visie op het welzijns- en gezondheidsbeleid vanuit de werkzaamheden van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Inhoud 1.Situering van het Observatorium en de GGC 2.Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid 3.Expertise in de richting van een gecoördineerde en geïntegreerde aanpak 4.Pistes voor de toekomst

Persoonsgebonden aangelegenheden die niet tot een bepaalde gemeenschap behoren Coördinatie tussen gemeenschappen in tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad 1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie Gezondheid en bijstand aan personen *Bicommunautaire privé-instellingen en openbare diensten die per definitie tweetalig zijn *Maatregelen die rechtstreeks op personen toepasselijk zijn Coordinatie Brussels gezondheids- en armoedebeleid Bv. Overlegcomité thuislozenbeleid Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC)

1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie Opdracht Informatie verzamelen, analyseren en verspreiden in functie van de uitbouw van een geco ö rdineerd gezondheids- en armoedebeleid op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. → beleidsondersteunende functie Grondgebied = bevolking die er verblijft, actoren die er werken, fysische, economische en sociale omgeving

Actoren op het werk- veld Beleid Weten- schappers Observatorium 1. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Studiedienst van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie

» Bron: Rijksregister Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid

»

Armoederisicogrens Alleenstaande € 878 Alleenstaande met 2 kinderen € Koppel met 2 kinderen € Armoederisicopercentage Volledige bevolking 16,3 - 40,1 % Actieve leeftijd 22,0 - 27,3 % Werklozen 40,8 - 50,0 % 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid

Subjectieve gezondheid (gestandaardiseerd voor leeftijd en geslacht) Gestandaardiseerde index Brussels Gewest: 1,00 Bron: Welzijns- en Gezondheidsatlas, 2006

De noden van de bevolking nemen toe De bevolking groeit, verjongt, kleurt Steeds nieuwe instroom van kwetsbare groepen Brussel creërt veel rijkdom, maar ’huisvest’ veel armen Grote sociale ongelijkheid binnen het Brussels gewest Nood aan geco ö rdineerde en ge ï ntegreerde aanpak Samenwerking vele bevoegde overheden –vanuit welke beleidsvisie? Samenwerking werkveld en politiek –binnen welke kaders? Welk Brussels beleid binnen Vlaamse, Belgische, Europese, mondiale context? 2. Uitdagingen voor het Brusselse welzijns- en gezondheidsbeleid

Welzijn & Gezondheid Observatorium voor Gezondheid en Welzijn Centrum voor maatschappelijke documentatie en coördinatie (CMDC-CDCS) Atlas thuiswonen na je 65ste … Gezondheid Gezondheidsindicatoren Brussel Gezond Stadsgewest … Welzijn Armoederapporten La strada – Steunpunt thuislozenzorg Brussel … 3. Expertise in de richting van een gecoördineerde en geïntegreerde aanpak

“Participatie van bewoners”-“Transversaal”-“strikt bottom-up”- ”lokale projecten”-”laboratorium” -> Gezonde steden netwerk WGO -> brede invulling van gezondheid -> gesubsidieerd door VGC, GGC, COCOF én gewest -> 2 projectoproepen: 8 lokale projecten met bewoners (bv educatieve tuin, vorming van bewoners, internationale uitwisseling, …) -> Technisch comité: Logo, CLPS, BIM, Question Santé, administratie COCOF, gewestelijke plandienst, Observatorium, bewoners,... afhankelijk van lokale projecten bijkomende partners in TC -> Healthy Urban Plan: “bewegen” -> vanuit ervaringen in lokale projecten voorstellen doen die opgenomen kunnen worden in gewestelijke beleidsinstrumenten (vb GEWOP) Moeilijkheden: geen gedeelde prioritaire doelstellingen –> alles vertrekt van lokale behoeften en vragen => opbrengsten voor subsidiegevers niet evident (eindeloze strijd voor overleving) 3. Expertise : Brussel Gezond Stadsgewest

Ordonnantie « betreffende het opstellen van het armoederapport van het BHG » 1.Welzijnsbarometer 2.Thematisch rapport 3.Gekruiste blikken 4.Brussels actieplan armoedebestrijding 5.Synthese van de rondetafel Coördinatie door GGC 3. Expertise : coördinatie van het armoedebeleid

Protocol tussen de Gewest en Gemeenschapscommissies (04-09) –Verenigd College GGC overleg- en co ö rdinatieorgaan tussen beide gemeenschappen –Ontwikkeling van inclusief, globaal en geco ö rdineerd beleid –Permanente interkabinettenwerkgroep met vertegenwoordigers van alle leden van de Brusselse Regering en van de drie gemeenschapscomissies 3. Expertise : coördinatie van het armoedebeleid

Inhoud –Gedetailleerd overzicht van acties in met als doel bestrijden van armoede –Databank: fiches met gedetailleerde beschrijving van acties (waaronder ingezette financi ë le middelen) –Synthese: categorisering van de acties volgens thema 3. Expertise : coördinatie van het armoedebeleid

Onevenwichten en onvolledigheden –Ontbreken van ge ï ntegreerd beleidsplan: wat is armoede? Armoedebestrijding? –« Gewicht » van de fiches –Acties van Communauté française, Vlaamse Gemeenschap, Federale Overheid, gemeenten en OCMW’s ontbreken –Ongelijke bevoegdheden COCOF/VGC 3. Expertise : coördinatie van het armoedebeleid

Op zoek naar beleidskaders: Welke beleidsondersteuning? Bottum up – top down –Bv. Project Reductie van sociale gezondheidskloof Analyse noden versus aanbod Bv. Brussel sociaal online Bv. Actieplan armoedebestrijding 2010 Welke impact is mogelijk vanuit Brussels beleid? Aanzetten voor geco ö rdineerd en geintegreerd beleid in beleidsverklaringen 4. Pistes voor de toekomst

“Reductie van de sociale gezondheidskloof”-“Ondersteuning van lokale good practices” -Observatorium voor KBS evidente partner (GGC; Gezondheid én Welzijn; goede naam in werkveld) -Kwalitatieve evaluatie van enkele lokale praktijken (effecten, hindernissen, ondersteuningsnoden, beperkingen,...) -Ontwikkeling van een instrument voor de bevordering van de kwaliteit v projecten -Oprichting gewestelijke ondersteuningsstructuur (voorlopig Logo, CLPS, BGS, Obs) -Projectoproep door KBS in Elk gewest eigen aanpak + uitwisseling -Bottom-up + Top-down Moeilijkheden: doelstellingen KBS lopen niet altijd gelijk met lokale doelstellingen/praktijken Uitdaging: gemeenschappelijke ondersteuning en samenwerking zonder bestaande werkingen te bedreigen 4. Pistes voor de toekomst Project Koning Boudewijnstichting 4. Pistes voor de toekomst : Project Koning Boudewijnstichting

4. Pistes voor de toekomst Beleidsverklaringen Pistes voor de toekomst : Beleidsverklaringen Gewest en COCOF: Strijd tegen dualisering en armoede VGC: “constructief meewerken aan de uitwerking van een gecoördineerd Brussels armoedebeleid, in nauwe samenwerking met de betrokkenen, hun verenigingen en de overheden”

Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie: Beleid inzake armoedebestrijding rond 3 actielijnen: –Uitwerken van een geïntegreerd plan ter bestrijding van armoede –Communicatie en informeren van de betrokken sectoren en doelgroepen –Het verzamelen van informatie Strijd tegen dakloosheid Strijd tegen schuldenoverlast Aanpakken van sociale gezondheidsongelijkheden 4. Pistes voor de toekomst Beleidsverklaringen Pistes voor de toekomst : Beleidsverklaringen

Interministeriële conferenties welzijn en gezondheid: –Armoedebestrijding –Kinderen en jongeren –Bijstand en verzorging van bejaarde personen 4. Pistes voor de toekomst Beleidsverklaringen Pistes voor de toekomst : Beleidsverklaringen