Maatschappelijk Groepswerk in ontwikkeling…. Workshop NVMW Door: Wim Goossens

Opbouw van de workshop Inleiding op maatschappelijk groepswerk Plenaire groepsdiscussie over stellingen Uitwerking van een voorbeeld Subgroep-opdracht Plenaire terugkoppeling

Definitie van Groepsmaatschappelijk werk “Groepsmaatschappelijk werk is een methode waarbij op doelgerichte, systematische en procesmatige wijze sociale veranderingsprocessen worden bevorderd door gebruik te maken van met elkaar samenhangende groepsfenomenen op het vlak van de relatie tussen werker en groep, de relaties van de groepsleden en de sociaal maatschappelijke context waarin de activiteiten plaatsvinden”

Kern van de workshop: Van Groeps Maatschappelijk Werk naar…. maatschappelijk groepswerk !!!

Relatie tot de basismethodieken Geen enkele basismethodiek is toereikend om de sociale werkelijkheid van de hulpvragers van het maatschappelijk werk te verklaren of “bewerken”. De basismethodieken passen binnen een én – én benadering. Methodisch handelen vraagt om een eclectisch integratieve benadering (zie Snellen).

Keuze van de basismethodieken: PERSOON - OMGEVING - MAATSCHAPPIJ Praktijktheorieën (basismethodieken): SCW–TGH– Systeembenadering – Netwerk- EHV Referentiekaders: Psychodiagnostisch - Experiëntieel – Leer-theoretisch – Systeemtheoretisch - Sociaal Psychologisch -Ecologisch- Maatschappijkritisch

Kern van de beïnvloeding: Persoon - Omgeving - Maatschappij Intrapsychisch - Interpsychisch - Extra- psychisch

Nadere bepaling beïnvloeding Intrapsychisch: cognities, emoties, gedrag socialisatieaspecten, biografie, enz. Interpsychisch: relaties, communicatiepatronen, systeemposities Extrapsychisch: sociale maatschappelijke laag, maatschappelijke positie, situationele factoren als woon- en werkomgeving, instituties en overheid/overheidsbeleid

Groepsmaatschappelijk werk Legt een verbinding tussen: Intrapsychische dimensie Interpsychische dimensie Extrapsychische dimensie (= sociaal maatschappelijk)

Waarden in de processturing Intrapsychisch Interpsychisch Extrapsychisch Catharsis Altruïsme Solidariseren Identificatie Groepscohesie Collectiviseren Herbeleving Universaliteit Emanciperen Zelfinzicht Leren van elkaar Empowerment Verwerking Feedback Toe-eigenen Netwerken Belangen bundelen

Relatie naar andere beroepsgroepen Intrapsychisch – Interpsychisch – Extra- psychisch GGZ/Psychotherapie/Gezinstherapie CMV (CMA)

Stellingen: Groepmaatschappelijk werk concentreert zich m.n. op de intrapsychische en interpsychische dimensie Groepsmaatschappelijk werk neigt zich meer te bewegen naar de wereld van therapie/GGZ dan naar de wereld van CMV

Blijkt uit: Typen groepen in MW Hoofd Cognitief georiënteerd Hart Beleving en ervaring georiënteerd Handen Gedrag en vaardigheid georiënteerd Doel:Cognitiever-sterking Kennisvermeerdering Doel: Emoties uiten en delen ervaringen bespreken Doel:Vaardigheden / gedrag leren demonstreren Voorlichting Themabesprekingen Psycho-educatie Echtscheiding Rouwverwerking Betekenisgeving Sociale Vaardigheidstraining Opvoedingsvaardig-heden

Stelling Groepsmaatschappelijk werk biedt meer kansen voor beïnvloeding op de extrapsychische dimensie dan thans worden benut !

Maatschappelijke legitimatie (1): Rapport toekomstverkenningen (Verweij–Jonkerinstituut): Vergrijzing en ontgroening Verkleuring en diversiteit in de samenleving Tempo van het moderne leven Risicomaatschappij Inkrimpende verzorgingsstaat

Maatschappelijke legitimatie (2): Toenemende eigen verantwoordelijkheid Toenemende maatschappelijke betrokkenheid en mondigheid van burgers Toename aan vrije tijd Media en politiek (hype samenleving) Bureaucratisering, juridisering , economisering en administrering Toenemende internationalisering en globalisering

Consequentie voor MW Maatschappelijke van het maatschappelijk werk profileren Signalering en collectieve belangenbehartiging (en preventie) meer ter hand nemen

Betekenis voor Groeps Maatschappelijk Werk Naast aandacht voor intrapsychische en interpsychische dimensie meer aandacht voor extrapsychische dimensie! Van groepsmaatschappelijk werk naar maatschappelijk groepswerk! Typen groepswerk van maatschappelijk werk bieden daarvoor kansen!

Typen groepswerk (2) Hoofd Hart Handen Cognitief georiënteerd Beleving en ervaring georiënteerd Handen Gedrag en vaardigheid georiënteerd Doel:Cognitiever-sterking Kennisvermeerdering Doel:Emoties uiten en ervaringen delen Doel: Vaardigheden / gedrag leren demonstreren “Socio-educatie”: relatie positie – structuur - probleem Ervaring m.b.t. overheidsinstanties Onderhandelen Positie kiezen Inzicht in culturen Beleving overheidsbeleid Toerusten tot Collectieve belangenbehartiging

Voorbeelden MEE: wachtlijstproblematiek  zorginitiatieven Wijkmaatschappelijk werk  van info- advies naar begeleiden van een huurdercollectief Vrouwen in de bijstand: van leren omgaan met afhankelijkheid  leren opkomen voor gerechtigde vragen Ouderen en vergrijzing: omgaan met eenzaamheid  bevorderen van maatschappelijke participatie

Uitwerking van een voorbeeld WACHTLIJSTEN IN DE ZORG VOOR MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE BEPERKING CONTEXT: MEE

Wachtlijsten in de zorg (MEE) Constateringen: Meer vragen voor woonvoorzieningen dan aanbod. Zorgvragers ervaren toenemende afhankelijkheid van abstracte overheidsorganen. Zorgvragers willen inspraak in de vormgeving van de zorg

Wachtlijsten in de zorg (MEE) Constateringen: MW is verantwoordelijk voor de communicatie naar zorgvragers: dus positie van het brengen van slecht-nieuws. Aanbod moet meer bij de vraag aansluiten: meer vraagsturing van het aanbod.

Consequenties Positie MW naast de cliënt in plaats van communiceren namens de zorgaanbieders (= cliëntondersteuner). Cliënten collectieve belangen laten ervaren. Inspraak op vormgeving (zowel inhoudelijk als financieel) van het zorgaanbod bevorderen. Emancipatie en empowerment van zorgvragers t.o.v. zorgaanbieders en subsidiegevers

Concrete uitwerking: Helikopterview over eigen caseload. Bij elkaar brengen van personen met vergelijkbare zorgvraag. 1e bijeenkomst waarin individuele behoeften en belangen worden vertaald naar collectieve behoeften en belangen. Volgende bijeenkomsten: verdere uitdieping: leidend tot een kerngroep (= DB)

Vervolg concrete uitwerking: Zorgvragers continu collectief belang laten ervaren. Formuleren van pakket van eisen in plaats van (communicatie over) afhankelijkheid. Ondersteuning groepswerker bij contacten met zorgaanbieder/financierder. Externe ondersteuning inschakelen (jurist, notaris, enz)

Vervolg concrete uitwerking Ondersteuning bij onderlinge groepsprocessen + verwerkingsprocessen Continuïteit van begeleiders (soms enkele jaren) Onderlinge emotionele support bevorderen Training op: “Staan voor je vraag !” Toerusten met onderhandelings-vaardigheden

Uitwerking naar Typen Hoofd (cognitief) Hart (beleving en ervaring) Handen (gedrag en vaardigheid) Info over zorgaanbod + procedures Ervaringen rond loslaten/verlies Training op : “Staan voor je vraag” Info over mogelijkheden van wettelijke regelingen Ervaringen rondom gevoelens van onmacht naar instituties Training op onderhandelings- vaardigheden Info over relevant netwerk Ervaringen rondom onderlinge groepsprocessen Trainen op vergadertechnieken

Effecten/ervaringen Realiseren vraaggestuurd zorgaanbod duurt soms lang.Wordt wel gerealiseerd. Zorgvragers ervaren en claimen meer betrokkenheid en invloed. Zorgvragers maken eigen keuzes. Grenzen van regelgeving worden meer opgezocht.

Eigen voorbeelden van de deelnemers workshop Communiceer in subgroepen over veelvoorkomende hulpvragen bij uw organisatie Kies 1 groep van vragen die u verder gaat uitwerken Analyseer de problematiek op de intra-, inter en extrapsychische dimensie

Vervolg opdracht Bespreek welke interventies vanuit groepswerk op de drie dimensies kunnen worden gedaan Geef bij de extrapsychische dimensie aan hoe vanuit de drie groepstypen een antwoord kan worden gegeven.

Plenaire terugkoppeling Resultaten subgroepen Discussie en vragen Bedankt voor de aandacht Wim Goossens