“Kun je dat beargumenteren?”: Kritisch denken in het curriculum José van Alst, IOWO In het onderwijs zie je altijd een golfbeweging wanneer het gaat over het denken over leren en opleiden. Deze presentatie beoogt u een overzicht te geven over de verschillende opvattingen over onderwijs. Hierbij uitgaande van het denken vanuit de studentbenadering, de definiëring van het eind niveau van de opleiding en een aantal achterliggende principes (leertheorieën en de zogenaamde kenleer) De benadering in deze presentatie is zwart-wit. De praktijk is altijd grijs. Geen enkele benadering is per definitie fout of achterhaald. Wel is het zo dat het onderwijs anno nu de dure eis stelt dat de gekozen onderwijsvisie altijd leidend is bij de keuzes die de docent in de onderwijsontwikkeling, de uitvoering en de toetsing maakt. 26 januari 2012

Waarom aandacht voor Kritisch denken? Microniveau (hbo & wo): Docenten: studenten onvoldoende kritisch Studenten: wat bedoelen ze dan precies? Onderwijskundigen: waar leer je ze dat dan?

Mesoniveau: Waarom? Studiesucces Academische vorming (wo); onderzoeks- en innovatievaardigheden en probleemoplossend vermogen (hbo) Transfer (Helsdingen, 2009). Microniveau

Waarom? Macroniveau: Wetenschap: onderzoek Kenniseconomie: innovatie Samenleving: democratie, zelfontplooiing. Mesoniveau Microniveau

Wat is KD? Brede en smalle definities Cultureel bepaald. (American Philosophical Association, 1990; Paul & Elder, 2011; Facione, 2011) Brede en smalle definities Cultureel bepaald. Redeneren, argumenteren Evalueren, beoordelen Creativiteit: ideeën genereren Ideeën toetsen Problemen oplossen Innoveren Nieuwe kennis genereren Ethisch redeneren Consequenties doordenken Dilemma’s oplossen

Hoe leren studenten KD? (Meta)cognitieve vaardigheden: Houding: (Abrami, 2008; Facione, 2011) (Meta)cognitieve vaardigheden: Veel oefenen Separaat, expliciet én Geïntegreerd in vakinhoud. & Houding: bijv. open mindedness: Hoe leer je dat? Is het te leren? Hoe doceer je dat dan? Neurologisch: Kritisch denken vergt andere hersencapaciteit; schakelen tussen twee denkordes; Leeftijd-afhankelijk? Puberbrein? Sociaal-pyschologisch: Kritisch denken maakt onzeker; Leeftijd-onafhankelijk? Belemmeringen Mogelijkheden

Twee denkordes? (Facione, 2011)

Beliefs van studenten over kennis Perry (1968, 1970): Voortbouwend op Dewey (1919, 1916,1938), Piaget (1950-1977) en Kolb (1984) Vier ontwikkelingsfasen. Kuhn & Weinstock, 2002: Absolutism: reality is replicated, knowledge is absolute and transferable Multiplism: knowledge is based on personal opinions Evaluativism: judgments involving evidenced-based critique of multiple perspectives. Commitment Relativism Multiplicity Dualism

Beliefs van studenten over kennis Schommer (1994, 1997): Vijf dimensies (d.w.z. geen lineaire ontwikkeling). Kardash & Wood, 2000; Olafson & Schraw, 2006: Een persoon ‘gelooft’ in meerdere opvattingen over kennis en leren naast elkaar Niet altijd ‘fit’ tussen kennis-opvattingen en gedrag Deels algemeen, deels domeinspecifiek. Effecten op leren (surface <-> deep learning) en op academic performance. Speed of knowledge Quickly Gradually Control of knowledge Innate Changeable Source of knowledge Authority Through reason Isolated bits Structure of knowledge Interwoven concepts Absolute Certainty of knowledge Tentative

Wat moeten studenten leren? (Toulmin, 1958; 1997) Vaardigheden: Stellingen -> onderbouwing gegevens Enkelvoudig -> meervoudig ‘Tunnelvisie’ -> open voor tegenargumenten, wegen van voors en tegens Bijstellen van standpunten: voorbehouden, concessies. Attitudes: Onderscheiden van ruziën, debatteren en kritisch onderzoeken Zekerheden loslaten (dualism); comfortzone verlaten; beelden/ personen durven laten ‘wankelen‘. ‘Live and let live’ doorbreken (relativism); angst te kwetsen; ergens een punt van maken (engagement). Casus: argumenteren

Didactiek: argumenteren Leren argumenteren op ‘niet-zelfgekozen’ onderwerp Argumentatie-opbouw onderscheiden van lees- en schrijffase Organiseren van dialoog (Kuhn, 2008) Instructie d.m.v. fact sheets (Toulmin; drogredenen) Schematiseren van argumentaties Reflectie op eigen wijze van argumenteren (Felton, 2004): tegenargumenten begrijpen, versterking eigen argumentatie Reflectie op epistemological beliefs over kennis; zo ook over lezen en schrijven.

Argumenteren als casus Toetsing: Beoordelingscriteria paper of presentatie: Argumenten zijn onderbouwd Meervoudige argumentatie Evalueren van voors en tegens Feedback op argumentatieschema van ander duo Verbeterplan voor eigen argumentatie Reflectie op ervaring van ‘wankelende of verschuivende’ standpunten.