Innovatie als bestuurlijk vraagstuk Inleiding door P. Pollen/Leo Lenssen Boardroom FO 11 april 2007

Innovatie als strategisch vraagstuk betreft de continuïteit van de organisatie; is ingrijpend van aard; raakt uiteindelijk alle niveaus van de organisatie: bestuur, bedrijfsvoering, primair proces.

Bestuurlijke innovatie: hoe maak je gebruik van je omgeving om innovatie te realiseren?

Innovatie: nut en noodzaak kenmerken legitimatie instrumenten

Innovatie en/in de omgeving De Europese/mondiale ontwikkelingen Nederland en de actuele trends De directe omgeving en de spelers daarin

De bestuurlijke opdracht ( van deze boardroom) Hoe analyseer ik de onderscheiden niveaus? Hoe beoordeel ik de actuele maatschappelijke paradox? Welke positie neem ik in als leider? Aan welke oplossing voor welke vraagstukken verbind ik mij?

Europese (mondiale ) ontwikkelingen transitie naar een kennissamenleving de invloed van de regio en Europa: de nieuwe overheid veranderende rol van de overheid complexiteit samenleving

Nederlandse ontwikkelingen van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving maatschappelijke innovatie marktwerking in publieke sector terugtredende overheid individualisering

Tegenbewegingen: Afremmen marktwerking Toenemende greep overheid op publiek en privaat domein Nationalisme en regressie

Van middenveld naar maatschappelijke ondernemingen Volkshuisvesting Gezondheidszorg Onderwijs Rol overheid: borgen toegankelijkheid,kwaliteit, doelmatigheid, beheersbaarheid.

Innovatiedilemma’s als oppositieketen 1.Kwaliteit versus vernieuwing 2.Vernieuwing versus duurzaamheid 3.Duurzaamheid versus destructie 4.Destructie versus organisatie 5.Organisatie versus omgeving 6.Omgeving versus kwaliteit

Innovatie in complexe omgevingen 1.Innovatie en integraliteit 2.Innovatie en variatie 3.Innovatie en adaptatie

Innovatie en cybernetica Cybernetica: besturen van complexe systemen Adaptiviteit = variabiliteit In een open omgeving kunnen open systemen alleen overleven door optimale variabiliteit. Succesvolle systemen zijn variabel en daardoor adaptief.

Dubbele innovatie- opdracht Onderwijs als open systeem: toegerust met een maximum aan variabiliteit. De mens als open systeem: toegerust met een maximum aan adaptieve eigenschappen.

Over innoveren Innovatie is de invoering van iets nieuws (Van Dale). Innovatie is (ook) het gebruiken van bestaande technieken in nieuwe toepassingen. Een innovatie is een nieuw produkt (dienst) dat echt onderscheidend is voor klanten en dat voldoet aan de rendementseisen van de onderneming. Innovatie is het slim en marktgericht combineren van bestaande en nieuwe technologie.

Innovatie en onderwijs (O2L) Positieve invloed op innovatie: Externe oriëntatie; Tolerantie afwijkend gedrag; Improviserende managementstijl; Delegerend leiderschap; Heterogene cultuur en identiteit; Complexiteit en uitwisselbaarheid van taken; Doelgroepgerichte basisorganisatie; Weinig hiërarchie.

Enkele observaties over het onderwerp innovatie (en onderwijs) (1) Schumpeter: innoveren als creatieve destructie: het zoeken en toepassen van ‘neue Kombinationen’ Innoveren in het publieke domein Innovatie en ondernemerschap

Enkele observaties over het onderwerp innovatie (en onderwijs) (2 Onderwijs: innovatie en publieke waarden Rotonde en klapdeur: ‘neue Kombinationen’ Talmoed: kennis is handelen; betekenis geven is scheppen

Misverstanden iedereen moet innovatief zijn innovatie is altijd goed mensen willen innoveren vernieuwen is innoveren innovatie ontstaat bij toeval innovatie gaat over technologie Innovatie komt bij klanten vandaan Innovatie draait om creativiteit

Waarnemingen uit een onderzoek(je) naar innovatie: 1. de professional is de eenheid van verandering; (maar het belang van de deelnemer de norm) 2. leerlingen/deelnemers blijken geen actor van betekenis te zijn 3. Innovatie als structuur/cultuurelement t.o. innovatie als veranderinstrument

Waarnemingen uit een onderzoek(je) Innovatie als veranderinstrument Hoe creëer je binnen de organisatie vrijplaatsen (rafelranden) waarin professionals hun talenten kunnen exploreren en hoe breng je de resultaten daarvan op effectieve wijze in de organisatie?

Innovatie als veranderinstrument zorg voor rafelranden, schemergebieden, vrijplaatsen; plekken en situaties waarin mensen creatief gedijen bevorder innovatieve incidenten en accepteer risico’s innoveren komt voort uit tegendraads denken en bijbehorend gedrag broedplaatsen van innovaties moeten zijn ingebed in een omgeving die daar responsief mee om kan gaan. accepteer verschillen als standaard

Welke betekenis heeft dit voor uw opvattingen over besturen en innoveren? 1. Waar voelt u zich het beste bij? 2. Welk aangrijpingspunt is voor u essentieel? 3. In welk opzicht wilt u het verschil betekenen?