Opleiding MARIJ Module 4 “Implementatie MARIJ kerndepartement” Den Haag, juni MARIJ voor architecten 5. Architectuur processen en producten 6. Architectuur bemensing en competenties 7. Stuurinstrumenten vergeleken 1. Sturen op samenhang 2. Overview MARIJ 4. MARIJ implementatie

Module 4, dia 2 Leerdoelen / doelgroepen 3 niveau’s van “leerdoelen”: 1.bewustzijn (“awareness”), kunnen adopteren en uitdragen visie “sturen op samenhang” (bestuurders op hoogste niveau’s: RvB leden[CIO’s], directieleden, SG’s, PSG’s) 2.kennis (er “verstand van hebben”) om de doeners van te kunnen aansturen, deelnemen aan architectuur-stuurprocessen c.q. de architectuurfunctie kunnen beoordelen (CIO’s, lijn- en stafmanagers, beleidsmedewerkers, strategen, auditors, management- en business consultants) 3.kunnen toepassen architectuur o.b.v. grondige kennis (enterprise architecten, domein- en informatie architecten, programma- en projectmanagers, studenten) Modulair opgebouwde cursus met building blocks, min of meer overeenkomend met de 3 leerdoel niveau’s. Doorlooptijd van bouwblokken: (+/-) ½, 1, 2, 4, 8 uur

Module 4, dia 3 Eindtermen module 4 kennis genomen van …. kunnen lezen van …. begrijpen van … kunnen benoemen van... kunnen beïnvloeden … kunnen interpreteren… kunnen uitleggen.. van de rol van EA in relatie tot MARIJ kunnen beheersen … kunnen toepassen van … het implementeren van MARIJ principes kunnen begrijpen van … de relatie tussen EA, MARIJ en NORA-principes kunnen inrichten van …. het implementatieproces MARIJ draagvlak verkrijgen voor … het belang van referentiearchitecturen kunnen toepassen van ….een MARIJ implementatie kunnen opstellen van …. een stappenplan ten behoeve van een MARIJ EA integratie kunnen maken van … FIT-GAP analyses MARIJ en EA praktisch kunnen werken met …. MARIJ inzicht in de competenties om … Niveau: 1 2 3

Module 4, dia 4 Onderdelen module 4 (leerdoelniveau 2,3; 2 uur) 1.Vraagstuk: hoe samenwerking tussen en binnen delen Rijksdienst verbeterd door middel van inrichting E-overheid? 2.De rol van Enterprise Architectuur? 3.MARIJ/NORA-principes en Enterprise Architectuurprincipes vergeleken 4.MARIJ/NORA/Enterprise Architectuur als kader voor transitie kerndepartement naar E-overheid 5.Bevindingen: MARIJ/NORA-principes integreren met EA 6.Wat ga ik hier vanmiddag mee doen?

Module 4, dia 5 Bronnen / hulpmiddelen Bronnen: MARIJ 1.0 NORA 2.0 Ordina; GEA Hulpmiddelen: Tekstboek: Sturen op samenhang op basis van GEA 1)

Module 4, dia 6 Cultuur Processen Klant Organieke structuur Techn. Infra Etc… Kennis Informatie Diensten Producten Module benaderd vanuit Enterprise Architecture (E.A.) Informatie- architectuur Functie- gebouw Producten- en diensten portfolio Kennis- taxonomie Kernwaarden manifest Infrastructuur- architectuur Proces- architectuur Doelgroepen Visie Missie Doelstellingen Strategie Visie Missie Doelen Strategie Enterprise architect Domein architect (Bedrijsarchitect) (Proces architect) Informatie architect (Gegevens architect) (Applicatie architect) ICT- architect (Tech.infra architect)

Module 4, dia 7 Basismodel module 4 “Implementatie MARIJ kerndepartement”

Module 4, dia 8 (1) Vraagstuk: hoe samenwerking tussen en binnen delen Rijksdienst verbeterd door middel van inrichting E-overheid? E-Overheid met behulp van MARIJ én Enterprise Architectuur MARIJ: kaders, principes voor horizontale en verticale coördinatie Rijksdienst horizontaal kerndepartementen, verticaal kerndepartementen/uitvoeringsorganisaties in sectoren/ketens NORA: kaders, principes voor operabiliteit tussen overheid/burgers/bedrijven Enterprise Architectuur: kaders, principes van een kerndepartement Hoe wordt een kerndepartement MARIJ-compliant?

Module 4, dia 9 (1) Vraagstuk: invoering E-dienstverlening MARIJ (inclusief NORA): Doelstellingen Verzameling principes, voorzien van een structuur Scope: E-overheid Invoering E-dienstverlening: vraagstuk samenhang! Integrale benadering: Enterprise Architectuur

Module 4, dia 10 (2) De rol van Enterprise Architectuur? Sturen op samenhang Onderdelen? Samenhang geëxpliciteerd: elementen van samenhang Samenhang is richtinggevend diepere niveaus

Module 4, dia 11 (2) De rol van Enterprise Architectuur? Sturen op samenhang! Vertrekpunt: Succes start met goede beslissingen van bestuurders! Randvoorwaarden voor goede beslissingen: Belangen van alle stakeholders in beeld Samenhang in deze belangen Zicht op impact van bedrijfsvraagstukken Oplossingsrichtingen en aanpakkeuzen integraal ontwikkeld Wat biedt Enterprise Architectuur? Een instrument dat bestuurders helpt beslissingen in juiste samenhang te nemen Hoe? Aanbrengen van focus op samenhang in de processen die oplossingen creëren voor belangrijke bedrijfsvraagstukken !

Module 4, dia 12 (2) Kernmodel processen architectuurfunctie Governance architectuurfunctie Ontwikkelen samenhangend stelsel Sturen op samenhang Beheren stelsel Integrale oplossings- richtingen Transitie Governance organisatie

Module 4, dia 13 Perspectief Techn. Infra Informatie Organieke structuur Klant Etc… Processen Diensten Producten Kennis Cultuur Kernbegrip Richtinggevende uitspraak Principe Relevante relatie Kernmodel Visie Missie Doelen Strategie (2) Samenhang geëxpliciteerd: elementen van samenhang

Module 4, dia 14 Cultuur Processen Klant Organieke structuur Techn. Infra Etc… Kennis Informatie Diensten Producten (2) Samenhang is richtinggevend diepere niveaus Informatie- architectuur Functie- gebouw Producten- en diensten portfolio Kennis- taxonomie Kernwaarden manifest Infrastructuur- architectuur Proces- architectuur Doelgroepen Uitwerking valt buiten EA Visie Missie Doelstellingen Strategie Visie Missie Doelen Strategie

Module 4, dia 15 (3) MARIJ/NORA- en Enterprise Architectuurprincipes vergeleken MARIJ/NORA- en Enterprise Architectuurprincipes Fundamentele NORA-principes, vertrekpunten MARIJ en EA principes Fundamentele NORA-principes en EA

Module 4, dia 16 Fundamenteel NORA-principe, Principe overheidsorganisatie (3) MARIJ/NORA- en Enterprise Architectuurprincipes Missie Visie Strategie Doelstellingen Visie Missie Doelen Strategie Organieke structuur Cultuur Etc… Processen Informatie Klant Producten Kennis Afgeleid MARIJ/NORA-principe Vertrekpunten MARIJ

Module 4, dia 17 (3) Fundamentele NORA-principes, vertrekpunten MARIJ en EA principes P4 (M1, M2, M3): Organisaties in het publieke domein bieden hun diensten (producten) bij voorkeur aan in voor de klant logische bundels per (soort) gebeurtenis aan de kant van de klant (geboorte, huwelijk, starten bedrijf) en werken daartoe samen met andere organisaties in het publieke domein. PERSPECTIEF Diensten/producten Ketensamenwerking Klant KERNBEGRIP Gebeurtenisgestuurd Dienstverlening

Module 4, dia 18 (3) Fundamentele NORA-principes en EA

Module 4, dia 19 (4) MARIJ/NORA en Enterprise Architectuur: kader voor transitie naar E-overheid Stappenplan integratie MARIJ/NORA-principes met EA MARIJ- en NORA principes via EA toepassen op veranderprogramma’s

Module 4, dia 20 Missie Visie Strategie Doelstellingen Visie Missie Doelen Strategie Organieke structuur Cultuur Etc… Stap 2: Maak MARIJ/NORA- principes enkelvoudig Stap 5: Effectanalyse overige perspectieven (4) Stappenplan integratie MARIJ/NORA-principes met EA Stap 3: Koppel deze principes aan dominante perspectieven Stap 6: Actualiseer Enterprise Architectuur Processen Informatie Klant Diensten Producten Kennis Stap 4: Fit/gap analyse dominante perspectieven Stap 1: Bepaal fundamentele MARIJ principes

Module 4, dia 21 ICT Leveranciers Ketensamen werking Wett. regelingen Klant Cultuur Organieke structuur Diensten Producten Processen (4) MARIJ/NORA principes via EA toepassen op veranderprogramma’s Etc. Dominante Perspectieven Relevante Perspectieven Wettelijke regeling Aanpak keuze Visie Missie Doelen Strategie

Module 4, dia 22 (5) Bevindingen: MARIJ/NORA-principes integreren met EA Koppelen van principes aan perspectieven: kern van het principe scherp consequenties perspectieven buiten scope MARIJ/NORA inzicht in de relaties tussen perspectieven en voegt relaties toe haalbare “MARIJ/NORA-compliancy” oplossingsrichtingen oplossingsrichting en aanpakkeuze integraal (samenhang) MARIJ/NORA integraal benaderd trigger voor bedrijfsbrede performanceverbetering

Module 4, dia 23 (6) Wat ga ik hier vanmiddag mee doen?