PATHWAYS VISIE EN PRAKTIJK Inez Vandenbussche inez.vandenbussche@fracarita.org Psychiatrisch Ziekenhuis Broeders Alexianen Tienen

opdracht pathways I gespecialiseerde K-dienst I ontwikkeling observatie- en behandelmodel drugproblematiek I wetenschappelijk onderzoek I opbouwen expertise I overdracht expertise

historiek pathways I start juli 2001 I capaciteit 15 K + 5 k l jongeren van 12 – 18 jaar (2 leefgroepen) I dubbele diagnose drugmisbruik / drugafhankelijkheid + jeugdpsychiatrische problematiek I observatie + gespecialiseerde behandeling

visie Pathways I systeemdenken l bio-psycho-sociaal ontwikkelingsmodel l verslavingsproces l jeugdpsychiatrische problematiek l normale ontwikkeling I research based practice (Bukstein 2005; Kaplan 2001; Marriage 2001)

Developmental biopsychosocial disease model (Chatlos) research treatment antecedents PREDISPOSITION genetic constitutional psychological sociocultural + primary prevention DRUG USE INITIATION (EVENT) PROGRESSION ENABLING SYSTEM secundary tertiary DISEASE / SUBSTANCE DEPENDENCE stage 1 2 3 4 concomitants maintenance prevention

de dynamiek van druggebruik het verslavingsproces ontstaan ontwikkelingsstilstand gevolgen gedragsproblemen emotionele problemen 1. experimenteren 2. actief zoeken 3. systematisch gebruik 4. misbruik 5. afhankelijkheid overgenomen van Dr. Stan Ansoms

systeemvisie pathways op drugs het verslavingsproces wordt gemoduleerd door het dynamisch samenspel van risico- en protectieve factoren zowel in het individu als in het gezin en de omgeving

Common Comorbid Psychiatric Disorders l conduct disorder, early onset / aggressive l attention deficit hyperactivity disorder + conduct disorder l post traumatic stress disorder (PTSD) l mood disorders l anxiety disorders l schizophrenia l borderline personality disorder

Relationships between two disorders (Chatlos) PSYCHIATRIC DISORDER SUBSTANCE USE DISORDER PREDISPOSITION 1 PREDISPOSITION 3 2 + + 4 initiation EVENT progression initiation DRUG USE progression 5 6 7 9 8 + + PSYCHIATRIC ENABLING SYSTEM SUBSTANCE USE ENABLING SYSTEM 10

visie pathways = systeemoriëntatie I visie op middelenmisbruik / afhankelijkheid I visie op drugs + jeugdpsychiatrische problemen I visie op diagnostiek jongere + context I visie op behandeling jongere + context

implementatie visie I teamdenken I organisatie I structuur I leefgroepwerk en therapieën I dagelijkse handelen werkvloer I contact met context

visie op middelenmisbruik I chronisch en complex proces I geen motivatie bij jongeren I secundaire problemen - ontwikkelingsstilstand - gezinsproblemen - schoolse problemen - delinquentie / seksualiteit I nul-tolerantie

visie op comorbiditeit I horizontale metafoor I geïntegreerd tweesporenbeleid I diagnose & behandeling → middelengebruik én jeugdpsychiatrische problematiek én wisselwerking tussen beide

visie op diagnostiek I > diagnostiek middelengebruik I assessment jeugdpsychiatrische problemen I assessment verband en wisselwerking I assessment ontwikkelingsretardatie I gezinsdiagnostiek I assessment schoolse problematiek I assessment ruimere problematiek

visie op behandeling team ‘behandelomstandigheden’ creëren die de jongeren de grootste kans geven om de kracht vinden om hun middelengebruik los te laten

pijlers behandeling I teamwerking I jongeren - leefgroepwerk/therapieën I gezin - gezinstherapie/oudervergaderingen I school - motiveren/remediëren/herinschakelen

specifieke interventiemodellen I cognitieve gedragstherapie I motivational interviewing (Miller) I gezinstherapie: multidimensionele gezinstherapie (Liddle) multisystemische gezinstherapie (Henggeler) systemisch motivationele therapie (Steinglass)

teamwerking I visie + geïntegreerd behandelplan I werkbegeleiding/intervisie verpleging I samenwerking en stabiliteit I team = ondersteunend netwerk I besef van de kracht van teamwerking I continue opleiding en vorming

team & behandelplanning I systeemgeoriënteerd behandelplan I interacties tussen team en jongere I behandeling vertrekt vanuit relatie I behandeling = dynamisch proces I behandelteam gericht op eigen aandeel I behandeldoelen resultaat teamdenken

FASENBEHANDELINGSPLAN

Fase -1 Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 Fase 5 Controle symptomen Relatieopbouw Leeftijdsadequaat Fasen functioneren Groepsleiding/team Groepsleiding/team Groepsleiding/team Fase -1 Fase 1 Fase 2 Fase 3 Fase 4 Fase 5

team & jongeren I therapeutisch en orthopedagogisch I positieve aanwezigheid bij jongeren I gewogen & therapeutische relatie l afbakening verantwoordelijkheden l werkmiddelen: eigen woorden & daden I positieve groepshantering I hanteren negativiteit: geen escalaties I intern conflict ↔ extern conflict I continu motiveringsproces

team en druggebruik I druggebruik tijdens weekends I druggebruik op de afdeling I duidelijke regels & afspraken I toxicologische screening I herval hanteren in herstelproces motivatieproces I geen directe resultaten verwachten

behandeling jongeren drugs drugprogramma + drugsdebat I motiveren / engagement I inzicht in complexiteit drugproblemen en invloed op andere levensdomeinen I zelfreflectie / zelfverantwoordelijkheid I werken rond craving I werken rond weerbaarheid I vrijetijdsinvulling & vrienden & toekomst

residentieel gezinstherapeutisch model team = support systeem gezin I teamcoördinator = gezinsbegeleider = werkbegeleiding I informatiedoorstroming & uitwisseling leefgroep  gezin gezin  leefgroep I behandeldoelen in leefgroep  gezin I behandeldoelen gezin  jongere

groepsleiding en ouders I goede relatie met ouders belangrijk I deelname gezinsgesprekken I informele contacten I samenwerking / geen spanningsveld

groepsleiding & gezinsgesprekken I inschakeling groepsleider gezinsgesprek I relatie ouders-groepsleider = behandeling I duidelijke rolverdeling I gezinsbegeleider leiding gesprek I groepsleider focust op de jongere I groepsleider faciliteert relationeel herstel I parallel thuissituatie - leefgroepsituatie

doel samenwerking gezin winstpunten voor de jongeren I krachten van het gezin als hulpbron I motivatie van de jongeren voor therapie  I motivatie van de jongeren voor abstinentie  I jongeren ondersteunen in therapeutisch proces / betere motivatie I relatieherstel tussen jongeren en ouders I jongeren helpen om de behandeling af te maken I jongeren steunen na afloop behandeling

resultaten systeemgeoriënteerd behandelkader I visie team en ouders op problematiek = I goede samenwerking team en ouders I team voelt zich gesteund door ouders I ouders voelen zich gesteund door team I herstelproces jongere  herstelproces gezin I betere behandelresultaten

criteria outcome I behandeling voltooien I positieve hantering groepsinteracties I relatie ouders – groepsleiding/team I intensieve gezinswerking I stabiliteit team I werking rond school I nazorg

PRACTICE PARAMETER (BUKSTEIN, 2005) 1 vertrouwen 2 evaluatie drugproblemen + comorbide problemen toxicologische screening specifieke behandeling drugproblemen behandeling afgestemd op noden jongeren familietherapie noodzakelijk medicamenteuze behandeling op indicatie behandeling comorbide problematiek nazorg

8 jaar Pathways: evolutie I geleidelijke opbouw volgens visie I groeiende competentie van het team I ‘teamgevoelens’ / verantwoordelijkheid I stressbestendig ↑ / hanteren acting-out I omgaan met gebruik op afdeling I therapeutisch > orthopedagogisch

8 jaar Pathways: black box I invulling kleine k I nazorg + samenwerking hulpverlening I overdracht expertise I follow-up onderzoek I winst behandeling behouden?

I we need to understand the power of the residential milieu and use it in creative ways to meet specific and developmental needs of individual children and their families (Whitaker, 2004) I treatment of choice  the last resort I we need more sophisticated tests of positive and negative outcomes (Curry, 2004)