7 juli 2008 Zorgeconomie: (econ) waarde van zorg Yvonne van Kemenade Albert Schweitzer ziekenhuis Zorggroep eerstelijn Vlaardingen yvonnevankemenade.nl

7 juli 2008 Opbouw 1. Porter & Teisberg 2. Medisch specialistische zorg 3. Huisartsenzorg 4. Huisarts & Medisch specialist 5. Hoe nu verder ?

7 juli Porter & Teisberg: waar gaan we het over hebben? Niet over Amerikaanse gezondheidszorg Maar over de ideeën van Porter –die ons aanzetten tot denken –over verbeteringen in onze eigen organisatie

7 juli 2008 Porter en Teisberg: Kern Systeem van value based competition Waarin waarde voor de patiënt steeds wordt toegevoegd Toegevoegde waarde wordt gecreëerd in kleinste organisat. eenheid: arts –patiënt relatie Concurrentie op resultaten Leidt tot verbetering van kwaliteit, efficiency etc. Is voor iedereen een win-win situatie

7 juli 2008 Porter zegt over…. Management: –Moet zich niet met professionele zorg bemoeien –Moet vooral zorgen voor goede omgeving. Organisatie IPU gehele zorgproces. Geeft geen oplossing, maar hoopt op verandering in manier van denken. Besef onderdeel uit te maken van een proces (value chain). Dit is het begin van een proces……niet het einde.

7 juli 2008 Porter en Teisberg Acht principes value based competition (itt zero sum competition) - Focus toegevoegde waarde patiënt - Concurrentie op resultaten - Volledige zorgproces, medische conditie - Hoge kwaliteit, minder kostbaar - Meer ervaring, vergroot leereffect, schaal>, efficiency (expertteams) - Regionaal/nationaal ipv lokaal - Informatie = fundamenteel - Innovatie belonen

7 juli 2008 Discussie Porter Meten van medische resultaten/ outcome indicatoren: teveel en onmogelijk? Definiëren zorgprocessen/medische condities moeilijk en aantal teveel (aansluiting 80 aandoeningen/DBC’s)? Fragmentatie zorgaanbod ipv continuüm van zorg (it replaces provider stovepipes with disease stovepipes) –Specialisatie aandoening vs rest in lokaal ziekenhuis (duur) “Hospitals exist for a reason”. –Comorbiditeit bij ouderen & wie coördineert de zorg?

7 juli 2008 Discussie Porter Preventieve zorg en eerstelijn? Betrokkenheid patiënt bij eigen zorgproces (ook leefstijl en compliance e.d.) ? Zegt niets over hoe en bekostiging / financiële prikkels

7 juli Medisch specialistische zorg Hedendaagse 21 ste eeuwse techniek/zorg wordt geleverd in een 20 ste eeuwse organisatie, geleverd in een 20 ste eeuwse organisatie, structuur en management.

7 juli 2008 Observaties ziekenhuiszorg….. Gedrag: cultuur & motivatie Organisatie-graad: schaalvergroting Bestuurlijk: relatie bestuur – m.s. Doelen/Inhoud zorg: specialisatie, “samenwerking” binnen en buiten muren

7 juli 2008 Dus…… Door ontwikkeling van de ziekenhuisorganisatie / ziekenhuisorganisatie / medisch specialistische zorg

7 juli 2008 Wat te doen ? –Te breed: ziekenhuizen bieden alles aan ipv keuzen –Te smal: georganiseerd interventies/ vakgroepen ipv integrale zorgcirkel –Te lokaal: focus lokale bevolking ipv regionaal/nationaal. (Porter Teisberg)

7 juli 2008 Dus ? Differentiatie Keuze maken Doen waar je goed in bent Daar waar groei in zit Waar zit de toegevoegde (patienten) waarde? Betekent… Segmenteren en (zorg)processen Onderscheidend vermogen (vaardig, aardig & veilig)

7 juli 2008 Segmenten van zorg: –Acute/spoedzorg –Planbare zorg routinecomplex –Chronische zorg –Topklinische zorg –Topreferente zorg (UMC’s) Meerwaarde patiënten: – Bereikbaarheid/toeganke lijkheid (fysiek/ lokaal) – Gespecialiseerde centra: ervaring, volume, efficiency (franchise) – Integrale zorgproces – Innovatie & ontwikkeling – Uitkomstindicatoren vs wat wil de patiënt?

7 juli 2008 Kleine stapjes richting.....? Kleine stapjes de goede richting in: –Meerjarenbeleid ASz: segmenten en klantenperspectief, visie-ontwikkeling. –Denken in toegevoegde waarde patient: DBC, IGZ, CQ indexen …. –P & C cyclus: o.a. indicatoren, productie/kosten, klantonderzoeken e.d. –Business units (vakgroepen?) –Zorgpaden/zorgprocessen ontwikkelen –Transmurale zorg en ketenzorg

7 juli Huisartsenzorg Hedendaagse 21 ste eeuwse techniek/zorg wordt geleverd in een 20 ste eeuwse organisatievorm. geleverd in een 20 ste eeuwse organisatievorm.

7 juli 2008 Observaties huisartsenzorg 1. Gedrag: persoonijk betrokken, cultuur: enthousiasme, vrijwilligheid en betrokkenheid 2. Organisatiegraad: van kleinschaligheid naar vergroting (veel eilandjes) 3. Doelen/Inhoud zorg: van generalisme & allround naar specialisatie, bv chronische (keten)zorg

7 juli 2008 Dus…… Door ontwikkeling van de huisartsenzorg/huisartsenorganisatie

7 juli 2008 Wat te doen ? –Te breed: huisartsen bieden alles aan ipv keuzen –Te smal: GOED/HOED/groepspraktijken (samenwerking 1ste – 2 de lijn) ipv integrale zorgcirkel –Te lokaal: focus lokale bevolking ipv regionaal/nationaal. (Porter & Teisberg)

7 juli 2008 Dus ? Differentiatie Keuze maken Doen waar je goed in bent Daar waar groei in zit Waar zit toegevoede waarde patient? Betekent… Segmenteren en (zorg)processen Onderscheidend vermogen (vaardig, aardig & veilig) Organiseren & massa creeren

7 juli 2008 Segmenten huisartsen zorg Acute zorg / spoed Planbare zorg Chronische zorg Palliatieve zorg (Preventie)Poortwachter Zorgverlener (generalisme vs specialisme) Regisseur

7 juli 2008 Maar….. Persoonlijke betrokkenheid? –Verloskunde, Apotheek, en later 112 ipv gewoon langsgaan Kwaliteitsverlies voor de patient – verbetering diabetes e.d. Versnippering zorg rondom patient

7 juli Huisartsn & Specialist SpecialistenZorg: - Na verwijzing - Zorg: proces-onderdeel, specialist - Ziekte-insteek, kortdrnd Organisatie & gedrag: - “Samenwerking” - “Over”-geprofessionaliseerd - Minder poldermodel HuisartsenZorg - Prtwachter, broodheer 2de lijn - Zorg: rondom proces, regisseur, generalist - Patient-insteek, langdr contact Organisatie & gedrag: - Versnippering - Aan het professionaliseren - Meer poldermodel

7 juli Hoe nu verder Beleid: Verschuiving zorg: vraag en behandeling Opschaling zorg: 2 naar 1 en acad naar perifeer Doel: Allemaal: beste zorg voor patient (wat toeg waarde?) Dus: Zorg rondom patienten organiseren Af van 1ste en 2de lijn, denken: diabeteszorg e.d. (vloeiende lijnszorg) onafhankelijk wie wat waar doet Verschuiving specialist - generalist

7 juli 2008 Hoe verder…. 1. Positionering en visievorming 2. Proces van organisatie & gedragsveranderingen: Leren samenwerken en afstemmen Ieders competenties beter benutten (patient goede plaats), complementair Elkaar respecteren, meerwaarde van elkaar zien Met elkaar in gesprek blijven Bellen ipv en! Professionalisering organisatie Samen verder, win-win situatie

7 juli 2008 Discussie Toegevoegde waarde: ten koste van???: - tw van specialisatie gaat ten koste van integrale benadering patient (huisarts) - tw medische aandoening/ntegrale zorgcirkel vs Integrale patientenbenadering, ook ikv comorbiditeit Toegevoegde waarde = uitkomst van iets, gerelateerd aan doel - tw op verschillende niveau’s, andere doelen

7 juli 2008 Welke niveau? Toeg. waarde Vrager/patAanbieder MicroIndividueelArts-patient Meso Groep pat/diagn categorieen Instellingsniveau Macro Landelijk pat organ. Gezondheidszorg- niveau Nw economie Maatschappelijk Maatschappelijk niveau

7 juli 2008 Slot –Gedrag: durven vertrouwen (vb samenwerken, functiedifferentiatie) –Organisatie: anders organiseren –Doelen/inhoud zorg: ROI >, win-win