Risico analyse EHBO op School Nele Hessels Anneleen Michiels Hilde Princen An De Roo MANAMA Jeugdgezondheidszorg 2008-2009

Keuze van het jeugdmilieu men had toch moeten weten dat…! hoe is het mogelijk dat men op een school zelfs niet weet dat…..? Organisatie EHBO : directie schoolarts preventie adviseur – arbeidsgeneesheer interne dienst PBW

Doelstelling Organisatie EHBO : de toestand van slachtoffers van een ongeval en/of zieken niet verergert in afwachting van de tussenkomst van professionele hulpverleners. Controle lijst: evaluatie van de bestaande EHBO structuur checklist voor de te regelen aangelegenheden.

Failing to prepare is preparing to fail!

Wettelijke bepalingen (1) Wettelijke richtlijnen eerste hulp : Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming (ARAB) art. 174 – 183. - het materiaal en de lokalen (eerste hulp koffer, verzorgingslokaal, EHBO boekje…) - organisatorisch vlak (de aanwezigheid van opgeleide hulpverleners, aanvulling eerste hulp koffers,…). Naleving reglementering: art. 1382 e.v. Burgerlijk Wetboek art. 418 ev. Strafwetboek

Wettelijke bepalingen (2) Verantwoordelijkheid van de directies Algemene organisatie van de hulp, contacten met de buitenwereld en instructies voor personeel Specifieke maatregelen voor de “specifieke situaties in werkplaatsen (labo’s, turnzalen, uitstappen etc.) De eerste hulpopleiding van het personeel in het algemeen en van de personeelsleden betrokken bij specifieke activiteiten; Aangepaste maatregelen voor leerlingen waarvan lichamelijke problemen gekend zijn

Wettelijke bepalingen (3) Hier wordt er dieper ingegaan op de wettelijke invulling aangaande: EHBO-lokaal (ARAB art. 175) EHBO-koffers (ARAB art. 178) Vorming hulpverlener (ARAB art. 177) Organisatie eerste hulp (ARAB art. 174)

1. EHBO Lokaal (1) Volgens art. 174-175 van het ARAB (Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming) moet het lokaal Algemeen Gevrijwaard schadelijke indrukken Goed verlucht Goed verlicht Telefoonaansluiting Koud en warm water

1. EHBO Lokaal (2) Verwarmingssysteem Personen comfortabele laten rusten Vlot bereikbaar zijn voor de hulpdiensten (Pictogram op de deur : wit kruis op groene achtergond) Voorgestelde inhoud: (Cfr. checklist)

2. EHBO koffers (1) Algemeen: Bij de samenstelling van de koffers dient rekening gehouden te worden met: Aantal leerlingen Type school Spreiding van de lokalen Vakgebonden risico’s (aanvullingen per risicoplaats) Aantal hulpverleners en hun opleidingsniveau Hulptas voor daguitstappen en meerdaagse reizen

2. EHBO koffer (2) Verband- en verzorgingsmaterialen (Cfr. Checklist) Deze lijsten worden steeds samengesteld in overleg met de schoolarts/arbeidsgeneesheer. Verantwoordelijke EHBO-koffer Persoon met gepaste opleiding Alle koffers regelmatig nakijken en aanvullen. Vervaldatum / verpakkingen:eisen Belgische Farmacopee (KB 20 mei ’97). (Medicatie enkel na overleg met de schoolarts / arbeidsgeneesheer).

2. EHBO koffer (3) Belangrijke Formulieren Lijst inhoud EHBO koffers Bijzondere medische gegevens leerlingen (bij inschrijving) Lijst medicatie voor leerlingen, getekend door de schoolarts Lijst noodnummers en nuttige telefoonnumers (intern-extern) EHBO-register Lijst melding bijna ongevallen Instructies EHBO boekje

3. Vorming (1) Algemeen principe CPR (hartmassage + beademing)- training : alle schoolpersoneel. Opleiding tot nijverheidshelper : risico werkplaatsen. Eveneens kan de aankoop van eerste hulpmateriaal best gebeuren door gevormde personen. Vorming en opleiding zijn noodzakelijk voor een degelijk veiligheidsbeleid binnen de school. Namen van nijverheidshelper bekend overige personeelsleden

3. Vorming (2) Wetgeving Het getuigschrift bedrijfsgeneeskundige hulp of nijverheidshelper word afgeleverd door een organisme dat daartoe door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg erkend wordt om: “bovenbedoelde hulpverleners te vormen en deze laatsten geregeld op te leiden voor de verrichtingen met het oog op de redding …” (ARAB – art. 177) Vorming door erkende organisatie (Belgische Rode Kruis, Vlaams Kruis …. Lijst ARAB)

3. Vorming (3) Taken nijverheidshelper: Verlenen eerste hulp bij ongevallen Organiseren vervoer Ongevallen voorkomen / beperken Alarmeren / evacueren noodsituaties Verantwoordelijkheid controle / aanvullingen EHBO-materiaal

4. Organisatie van de eerste hulp (1) De nodige maatregelen : Art. 174 ARAB De getroffenen zo spoedig mogelijk de hulp, de dringende verzorging alsmede de bijstand van een dokter te bezorgen eveneens het noodzakelijk onderkomen bezorgen Verplaatsing met aangepast materiaal. (brancard EHBO-lokaal) Vervoer naar hun woonplaats of hospitaalinrichting de nodige contacten met diensten van buitenaf.

4. Organisatie van de eerste hulp (2) Instructies uitwerken voor alle personeel Wie moet verwittigd worden Wie de “gevormde” eerste helper verwittigt Wie een geneesheer oproept, welke geneesheer of welke dienst Wie het zieken- of gewonden vervoer organiseert Wie de geneesheer of hulpdiensten opwacht en wegwijs maakt;

Referenties Sobane strategie en opsporingsgids Deparis (Januari 2007) http://www.welzijn-op-school.net/Welzijnsclusters/Gezondheid/EHBO “Veiligheidsbeleid in het onderwijs, editie 2006”: Henk Goorden Richtlijnen Medisch Comité van het Belgische Rode Kruis.

Evaluatie school 1 (1) ASO-TSO-BSO, # lln: 661 EHBO JA  NEE  Heeft de inrichtende macht of schoolbestuur een beleid inzake EHBO?  X   Wordt bij de risico-evaluatie ook gedacht aan EHBO? Komt EHBO als onderdeel van de noodplanning aan de orde in het globaal preventieplan? Werd omtrent EHBO advies gevraagd aan de preventie-adviseur / arbeidsgeneesheer? Werd omtrent EHBO advies gevraagd aan de schoolarts? Wordt het aspect EHBO geëvalueerd in het comité PBW in het algemeen? Heeft de schoolinspectie aandacht besteed aan de EHBO-voorzieningen? Is er een lijst met noodnummers? X

Evaluatie school 1 (2) EHBO Koffer JA NEE Bevindt het EHBO materiaal zich in een daartoe voorbehouden koffer of kast? X   Bevindt de EHBO koffer zich in een speciaal lokaal? Wordt de EHBO koffer 1x per jaar nagekeken? Is er iemand verantwoordelijk voor aanvulling en controle van de EHBO koffer? Wordt de EHBO koffer nagekeken door : EHBO-verantwoordelijke? Preventie-adviseur/arbeidsgeneesheer? CLB-arts? Is er een inventarislijst met de aanwezige producten en hun hoeveelheid? Zijn er momenteel vervallen producten? Wordt de registratielijst bij ongevallen ingevuld?

Evaluatie school 1 (3) Eerste Hulplokaal : Algemeen JA NEE Goede Verlichting   X Goede Verluchting Verwarming Water (warm en koud) Telefoon Vlot bereikbaar  X

Evaluatie school 1 (4) Eerste Hulplokaal : Inhoud JA NEE Rustbank of bed met dekens, lakens en kussen X   Registratieboek en schrijfgerief Kaft met medische fiches leerlingen + gegevens waar de ouders bereikbaar zijn Lijst met noodtelefoonnummers Handdoeken en washandjes neutrale zeep koortsthermometer vuilnisemmer en vuilniszakjes tafel en stoel draagberrie medicijnkastje afsluitbare kast eerste hulpkoffer afsluitbare plastiek zakjes van verschillende afmetingen (oa. Voor afgerukte vinger) aluminium reddingsdeken pak maandverband papier op rol en/of enkele papieren zakdoeken enkele drinkbekers handboek eerste hulpverlening

Evaluatie school 1 (5) EHBO Koffer : Inhoud JA NEE steriele noodverbanden (=kompres met zwachtel)   X steriele katoenen driehoeksverbanden (90x90x127 cm) niet-steriele katoenen driehoeksverband (90x90x127 cm) crêpe zwachtels 5 en 7 cm zwachtels van elastisch gezoomd gaas 5 en 7 cm niet-steriele kompressen of vervallen steriele kompressen steriele individueel verpakte kompressen (5x5 cm) (7,5 x 7,5 cm) (10x10 cm) rolletje hypoallergische kleefpleister 1,25 x1,25 cm steriele individueel verpakte wondpleisters ontsmettingsmiddel voor open wonden

Evaluatie school 1 (6) EHBO Koffer : Inhoud - Vervolg JA NEE ontsmettingsmiddel voor materiaal (pincet, schaar, naald) of voor eigen handen: ontsmettingsdoekjes   X steriele injectienaalden aluminium isolatiedeken doos vinyl wegwerphandschoenen wegwerp mond-op-mondbeademingsets brancardierschaar (openknippen kledij, gordel,…) fijn inox schaartje fijn inox splinterpincet veiligheidsspelden neutrale zeep (bij voorkeur vloeibaar) en zuivere handdoek en washandje cold pack instant en/of cold pack in frigo Wettelijk ook noodzakelijk doch enkel te gebruiken door geschoolde bedrijfsgeneeskundige hulp: ·       reanimatiecanule ·       elastisch knevelverband

Evaluatie school 2 (2) EHBO Koffer JA NEE Bevindt het EHBO materiaal zich in een daartoe voorbehouden koffer of kast? X   Bevindt de EHBO koffer zich in een speciaal lokaal? Wordt de EHBO koffer 1x per jaar nagekeken? Is er iemand verantwoordelijk voor aanvulling en controle van de EHBO koffer? Wordt de EHBO koffer nagekeken door : EHBO-verantwoordelijke? Preventie-adviseur/arbeidsgeneesheer? CLB-arts? Is er een inventarislijst met de aanwezige producten en hun hoeveelheid?  X Zijn er momenteel vervallen producten? Wordt de registratielijst bij ongevallen ingevuld?

Conclusies (1) In geen enkele school extra voorzieningen voor turnzaal, chemielokaal,… De EHBO-opleiding van het personeel : vaak niet up to date De 3 scholen beschikt over een medisch dossier van elke lln In twee scholen: geen inventarislijst van EHBO-koffer Geen registratie van bijna-ongevallen

Conclusies (2) Geen enkele EHBO-koffer bevindt zich in het EHBO-lokaal, wel in aparte kast Vervallen producten Bereikbaarheid van het EHBO-lokaal Geen registratie van ongevallen Het EHBO-lokaal voldoet aan zeer weinig vereisten

Discussie (1) Toedienen van medicatie op school: Ja/Nee Wet: iedereen is verplicht hulp te verlenen aan persoon in nood  toedienen van medicijnen valt niet onder eerste hulp (enkel voor artsen, apothekers en andere medische beroepen). Andere personen zijn wettelijk strafbaar School neemt zelf initiatief tot medicijnbeleid: in eer en geweten, voorzorgsmaatregelen, attesten, communicatie met ouders, verantwoordelijkheid op papier

Discussie (2) Nadeel van medicijnen verbieden: Illegaal verhandelen van medicatie op de speelplaats School geeft enkel medicijnen op doktersvoorschrift (attest huisarts) Voorstel voor niet-voorgeschreven medicijnen: - Bao: school aanvaardt enkel medicijnen die rechtstreeks op school worden gegeven - Sec: bv. bij maandstonden, lln brengt leraar op de hoogte of ouders geven briefje mee

Discussie (3) Medische fiche: Kan handig zijn Niet verplicht voor ouders Privacy respecteren Op het einde van elk schooljaar of bij verlaten school: vernietigen

Besluit Goede afspraken Regelmatige controles Goede communicatie met ouders Alle situaties voorzien Goede infrastructuur Voldoende opgeleid personeel Goede registratie van ongevallen, medicatietoediening, bijna-ongevallen