Introductieprogramma nieuw gekozen mandatarissen Gemeenteraadsleden November 2006 – januari 2007

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 2 Partners in het initiatief

Actief als gemeenteraadslid Infosessies voor nieuw gekozen gemeenteraadsleden Avond 2

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 4 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 5 Vooraf De stemmen zijn geteld … en je bent erbij. Je bent verkozen als gemeenteraadslid van je gemeente. Proficiat!

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 6 Maar nu? vragen overvallen je: wat moet ik gaan doen? hoe kan ik mij voorbereiden? belangrijke beslissingen?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 7 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 8 De rol van een gemeenteraadslid (1) initiatieven nemen om de betrokkenheid en inspraak van de burgers te verzekeren bij de beleidsvoorbereiding stem van de burger vertegenwoordigen verantwoording van het beleid naar de buitenwereld toe

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 9 De rol van een gemeenteraadslid (2) actief controleur: toezicht op het college en het ambtelijk functioneren besturen op hoofdlijnen: de koers van de gemeente bepalen

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 10 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 11 Keuzes te maken en functies te verdelen (1) wie is kandidaat burgemeester? hoeveel schepenen in het college? hoeveel schepenen krijgt mijn partij? wie wordt voorzitter van de gemeenteraad?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 12 Keuzes te maken en functies te verdelen (2) wie wordt OCMW voorzitter? wordt de OCMW voorzitter opgenomen in het college? OCMW-raadsleden? politieraadsleden? vertegenwoordigers intergemeentelijke samenwerkingsverbanden?...

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 13 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 14 Maar je staat er niet alleen voor (1) fractie: zijn de personen die op dezelfde lijst zijn verkozen. Op de fractievergadering wordt bepaald welke standpunten de partij zal innemen en wat het stemgedrag zal zijn op de eerstvolgende gemeenteraad. Is de plaats bij uitstek om een actieve inbreng te doen

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 15 Maar je staat er niet alleen voor (2) gemeentelijke ambtenaren: de gemeentesecretaris en de andere gemeentelijke personeelsleden zullen je met genoegen gidsen doorheen het gemeentelijk kluwen. Vanuit hun ambtelijke ervaring maken ze je wegwijs. lectuur: VVSG,… vroegere raadsleden: ervaring

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 16 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 17 Ben je in de meerderheid of in de oppositie? (1) meerderheid van stemmen en zetels coalitie: samengaan van aantal partijen uitvoerend mandaat: burgemeester, schepen,… specialiseren in bepaalde materie

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 18 Ben je in de meerderheid of in de oppositie? (2) oppositie gemakkelijker opgemerkt! ondervragen schepencollege (interpelleren) kritische bemerkingen op het beleid of een voorstel constructieve invulling: afspraken over wie doet wat?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 19 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 20 Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? (1) “Hij/zij is de stem van het volk” volksvertegenwoordiger op het lokale vlak de stem van de burger in de GR luisterend oor, vertolker van grieven, vragen,… in beleidsbeslissingen beslissingen duiden aan medebewoners

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 21 Hoe doe ik het, wat kan, moet en mag ik doen? (2) “…inzichten in het gemeentelijk apparaat” nuttige kwaliteiten zijn: helder zijn standpunt verantwoorden in teamverband kunnen werken kennis en inzicht in bestuurlijke organisatie integer zijn

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 22 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk ?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 23 Wat zijn mijn rechten als raadslid? (1) inzagerecht: inzage in alle dossiers, stukken en akten m.b.t. het bestuur van de gemeente vragenrecht: technische uitleg over bepaalde dossiers van de secretaris of de door hem aangewezen ambtenaren recht op rapportering

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 24 Wat zijn mijn rechten als raadslid? (2) agendapunten aanbrengen initiatiefrecht inzake bijeenroeping gemeenteraad: op gewenste dag en uur minimum één derde van de gemeenteraadsleden moeten dit verzoek ondertekenen burgemeester en schepenen kan dit ook vragen aan de voorzitter

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 25 Wat zijn mijn rechten als raadslid? (3) toegang tot gemeentelijke instellingen: instellingen opgericht en beheerd door de gemeente passief recht: geen bemerkingen, vragen of … tijdens het bezoek opmerkingen overmaken aan gemeenteraad

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 26 En mijn plichten? (1) geen rechtstreeks belang hebben. Ook geldig voor bloed- en aanverwanten tot en met vierde graad. niet (on)rechtstreeks deelnemen aan diensten, leveringen of aanbestedingen van de gemeente

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 27 En mijn plichten? (2) niet als advocaat, notaris of zaakwaarnemer optreden in rechtsgedingen tegen de gemeente. als raadslid bent u niet onschendbaar u bent aansprakelijk: geen misbruik maken van je ruim inzagerecht in gemeentelijke dossiers bv. naar pers toe…

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 28 En mijn plichten? (3) deelname aan onderzoek rekeningen van ondergeschikte besturen: verboden indien lid u kan nooit rechter en partij zijn (individuele belangen)

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 29 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 30 En mijn statuut? (1) presentiegeld: op kosten van de gemeente bij aanwezigheid op een vergadering van de gemeenteraad of commissies verlof: een afwezigheid van min. 12 weken wegens medische of studieredenen of verblijf in het buitenland (vervanging op vraag) ouderschapsverlof: geboorte of adoptie van een kind (vervanging op vraag)

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 31 En mijn statuut? (2) cumulatie van politieke mandaten: voorzitter van gemeenteraad die lid is van de Federale of Vlaamse Regering of Europese Commissie voorzitter gemeenteraad met het mandaat van voorzitter van de raad voor maatschappelijk welzijn

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 32 En mijn statuut? (3) politiek verlof: recht op politiek verlof (verlof om tijd vrij te hebben voor politiek mandaat) verschilt naargelang de sector waarin je tewerkgesteld bent en naargelang opgenomen mandaat (raadpleeg je werkgever)

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 33 En mijn statuut? (4) privésector: werknemer behoudt zijn/haar loon gedurende afwezigheid, maar gemeente betaalt een bepaald bedrag aan werkgever. (wordt tot op zekere hoogte afgehouden van presentiegeld) overheid: twee dagen “dienstvrijstelling” per maand en 2 à 4 dagen facultatief politiek verlof per maand (naargelang minder of méér dan inwoners) onderwijs: geen politiek verlof, Andere regeling burgemeester en schepenen

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 34 Wie kan geen deel uitmaken van een gemeenteraad? (1) provinciegouverneurs provinciegriffiers arrondissementscommissarissen magistraten en griffiers personeelsleden van de gemeente in kwestie =>uitzondering vrijwillige brandweerlieden en ambulancediensten

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 35 Wie kan geen deel uitmaken van de gemeenteraad? (2) leden van een districtsraad personen die een gelijkaardig ambt of mandaat uitoefenen in een andere lidstaat van de Europese Unie de bloed- of aanverwanten tot en met de tweede graad of echtgenoten in de GR van een zelfde gemeente (Art 11 §7)

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 36 Inhoud De rol van een gemeenteraadslid Keuzes te maken en functies te verdelen Maar je staat er niet alleen voor Ben je in de meerderheid of in de oppositie? Hoe doe ik het, wat moet, kan en mag ik? Wat zijn mijn rechten en plichten als mandataris? En mijn statuut? Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk?

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 37 Hoe werkt een gemeenteraad in de praktijk? (1) aantal vergaderingen: minstens 10 per jaar voorzitter beslist tot bijeenroeping en stelt agenda samen, opent de vergadering en is belast met ordehandhaving

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 38 Hoe werkt de gemeenteraad in de praktijk? (2) agenda: bepaalt plaats en tijdstip vergadering agendapunten kunnen op de agenda geplaatst worden door: college van burgemeester en schepenen individuele raadsleden (moet voorstel van beslissing en toelichtende nota bevatten en 5 dagen voor de vergadering bezorgd worden aan de gemeentesecretaris) toevoegen van agendapunten raadsleden hebben het recht om schriftelijke vragen aan burgemeester en college te stellen

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 39 Hoe werkt de gemeenteraad in de praktijk? (3) tussenkomst: elk raadslid die een tussenkomst wenst te doen moet hiertoe de kans krijgen raadslid vraagt het woord door handopsteking tussenkomst is liefst beknopt en to-the-point openbaar: publiek en pers

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 40 Hoe werkt de gemeenteraad in de praktijk? (4) NIET deelnemen aan de raad? bij rechtstreeks of onrechtstreeks belang vaststelling of goedkeuring van jaarrekening van een instantie waaraan hij rekenschap verschuldigd is of waarvan hij tot het uitvoerende orgaan behoort => praktische afspraken worden opgenomen in een huishoudelijk reglement

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 41 Stemprocedure gewone stemprocedrue afwijkende regeling

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 42 Notulering gemeentesecretaris stelt verslag op van de vergadering van gemeenteraad geen woordelijk verslag, wel resultaat van de stemming vanaf 1 januari 2007 wordt individueel stemgedrag genotuleerd

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 43 Hoe werken de commissies? (1) taak van de commissies: voorbereiden van besprekingen in de zittingen verlenen van advies formuleren van voorstellen inzake inspraak commissies kunnen steeds deskundigen en belanghebbenden horen

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 44 Hoe werken de commissies? (2) voorzitterschap: de mandaten worden door de GR evenredig verdeeld over de fracties op basis van voordrachten, ingediend door de fracties enkel raadsleden kunnen voorzitter zijn van een commissie, burgemeester en schepenen niet

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 45 Hoe werken de commissies? (3) fractie behoudt eenzelfde aantal leden ook als de fractie splitst ook als iemand zich als onafhankelijk raadslid opstelt of overgaat naar andere fractie

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 46 Hoe werken de commissies? (4) akte van voordracht van kandidaat-commissielid: meerderheid binnen zijn fractie indien slechts 2 verkozenen: handtekening één lid volstaat men kan slecht één akte van voordracht tekenen per beschikbaar mandaat voor de fractie

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 47 Hoe werken de commissies? (5) elke fractie is in commissie “aanwezig”: indien fractie na toepassing van evenredig stelsel niet vertegenwoordigd is kan fractie een raadslid aanwijzen, die met raadgevende stem in de commissie zetelt huishoudelijk reglement bepaalt nadere regels inzake samenstelling en werkwijze toekenning presentiegelden

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 48 En dan komt de installatievergadering… (1) uitnodiging door uittredend voorzitter gemeenteraad (GR) wanneer: eerste werkdag van januari om 20 uur of bij bezwaar tegen verkiezing binnen de 10 dagen na dag dat de uitslag definitief is

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 49 En dan komt de installatievergadering … (2) uittredend voorzitter zit de installatievergadering voor. Hij blijft voorzitter tot een nieuwe voorzitter verkozen is. indien de uittredende voorzitter van de gemeenteraad de installatievergadering niet kan voorzitten  uittredend lid van het college van burgemeester en schepenen in volgorde van hun rang

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 50 En dan komt de installatievergadering … (3) raadsleden: uittredende leden onderzoeken geloofsbrieven van verkozenen. eedaflegging in handen van de voorzitter: “Ik zweer de verplichtingen van mijn mandaat trouw na te komen” de eed niet afleggen of afwezig zijn zonder geldige reden op volgende vergadering: afstand van mandaat

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 51 En dan komt de installatievergadering … (4) voorzitter GR: verkozen onder de leden op basis van voordrachtakte akte van voordracht: ondertekend door meer dan de helft van verkozenen en een meerderheid van personen op de lijst van de voorgedragen kandidaat

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 52 En dan komt de installatievergadering … (5) akte kan einddatum mandaat en naam opvolger vermelden uiterlijk 8 dagen voor installatievergadering aan gemeentesecretaris overhandigen→voorzitter na controle door voorzitter kandidaat voorzitter verkozen verklaard

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 53 Meer info: 1. even naar uw secretaris 2. startersboek gemeenteraadsleden 3. gespecialiseerde VVSG-pockets 4. website 5. website

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 54 Volgende keer: programma avond 3 Wat moet ik weten over de gemeentefinanciën ? plannen en begroten boekhouding jaarrekening rol van diverse spelers gemeenten financieel

Introductieprogramma nieuw gekozen gemeenteraadsleden 55 Partners in het initiatief