VERGUNNINGSVOORWAARDEN KINDEROPVANG BABY’S EN PEUTERS Besluit van de Vlaamse Regering van 22 november 2013

Doelstellingen decreet Voldoende opvang Toegankelijk en betaalbaar voor ouders Financieel haalbaar voor sector Kwaliteitsvol

Doelstellingen decreet Kinderopvang van baby’s en peuters

De overgang wordt haalbaar gemaakt Geleidelijke omschakeling via overgangsmaatregelen en afwijkingen Ondersteuning door Kind en Gezin en partners Stap voor stap: volledige realisatie in 2024

Stand van zaken Decreet Vlaamse Regering 20 april 2012 Besluiten vergunning en subsidie: Vlaamse Regering 22 november 2013 Andere besluiten: buitenschoolse, flexibele, handhaving, procedures,… 1 april 2014!

INHOUD Nieuwe namen Algemene principes Aanpak Startvoorwaarden Werkingsvoorwaarden

Nieuwe namen NU 1 APRIL 2014 Organiserend bestuur Organisator Onthaalouder Gezinsopvang Onthaalouder, begeleider Kinderbegeleider Samenwerkende onthaalouders met 8 kinderen of minder Samenwerkende onthaalouders met 9 kinderen of meer Groepsopvang Dienst voor onthaalouders Organisator gezinsopvang Kinderdagverblijf Lokale dienst buurtgerichte kinderopvang Vestigingsplaats Opvanglocatie Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

INHOUD Algemene principes Nieuwe namen Aanpak Startvoorwaarden Werkingsvoorwaarden

Algemene principes Er zijn start- en werkingsvoorwaarden Een vergunning wordt gegeven aan een organisator voor een bepaalde opvanglocatie Kind en Gezin kent een vergunning toe als de organisator voldoet aan de startvoorwaarden: controle door Kind en Gezin op documenten Aantal plaatsen afhankelijk van: vraag van organisator draagkracht, infrastructuur en brandveiligheid Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Algemene principes Werkingsvoorwaarden Geldigheid Toezicht Eraan voldoen van zodra eerste kind in de opvang Startvoorwaarden blijven geldig + bijkomende voorwaarden Geldigheid Voor onbepaalde duur Zolang voldaan wordt aan werkingsvoorwaarden Toezicht Administratief Ter plaatse door toezichthouders Buitenschoolse opvang Vergunningsvoorwaarden ook voor buitenschoolse opvang in vergunde locatie die gelijktijdig kan plaatsvinden Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

INHOUD Aanpak Nieuwe namen Algemene principes Startvoorwaarden Werkingsvoorwaarden

Aanpak Start: 1 april 2014 Opvang met attest van toezicht / erkenning / toestemming op 1 april 2014 Omzetting naar vergunning Zelfde aantal opvangplaatsen Sommige voorwaarden: overgangsperiode Sommige voorwaarden: afwijking mogelijk telkens met Positief advies Commissie Gelijkaardig kwaliteitsniveau Aangesloten onthaalouders Organisator krijgt per opvanglocatie (onthaalouder) vergunning voor 8 plaatsen Op vraag: minder plaatsen Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Aanpak Opvang die louter gemeld is op 1 april 2014 Moet voor 1 januari 2015 vergunning aanvragen: Startvoorwaarden Soms: overgangsbepalingen Verder werken mogelijk tot beslissing over vergunning Starters na 1 april 2014 Vergunning aanvragen: voldoen aan startvoorwaarden Zodra eerste kind: voldoen aan werkingsvoorwaarden Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

INHOUD Startvoorwaarden Nieuwe namen Algemene principes Aanpak Werkingsvoorwaarden

Gezins- en groepsopvang Startvoorwaarden Gezins- en groepsopvang Verklaring op erewoord Werkingsvoorwaarden kennen + engagement om eraan te voldoen Risico-analyse ▪ organisator zorgt voor veilige en gezonde omgeving ▪ plan van aanpak en tijdspad cyclus van 2 jaar Schriftelijke overeenkomst met erkende pedagogische ondersteuningsorganisatie: ten laatste op 1 april 2016 ▪ ondersteunt pedagogisch beleid ▪ evalueert periodiek attest draagkracht gezinsopvang Bewijs van aanvraag tot advies over nieuwe kinderopvanglocatie aan het lokaal bestuur Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Gezins- en groepsopvang Startvoorwaarden Gezins- en groepsopvang Ondernemingsnummer Als feitelijke vereniging: samenwerkingsovereenkomst bepaalde voorwaarden Een verantwoordelijke die aan de voorwaarden voldoet Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Gezins- en groepsopvang Startvoorwaarden Gezins- en groepsopvang Organisator Verantwoordelijke Kinderbegeleider Identiteitsbewijs X Uittreksel strafregister Attest kennis financieel en organisatorisch beheer > 8 plaatsen, 1 persoon afwijking mogelijk als attest, erkenning, toestemming Medisch attest Attest kennis Nederlands 1 per locatie Attest levensreddend handelen Kwalificatiebewijs Attest kennismaken gezinsopvang Attest draagkracht Enkel gezinsopvang Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Gezins- en groepsopvang Startvoorwaarden Gezins- en groepsopvang Kwalificatiebewijs Wie: verantwoordelijke en kinderbegeleider Welke: ministerieel besluit Afwijking mogelijk als 3 jaar gewerkt tussen 1 april 2009 en 1 april 2014 in locatie met erkenning, toestemming of attest van toezicht binnen dezelfde functie Als geen afwijking mogelijk: Verantwoordelijke als gestart voor 1 april 2015: tijd om kwalificatie te behalen tot 1 april 2020 als later gestart: onmiddellijk voldoen aan kwalificaties Kinderbegeleider ten laatste op 1 april 2024 kwalificatie halen niet-gekwalificeerde gezinsopvang volgt module 20 u ‘werken in de kinderopvang’: inzicht in veiligheid, pedagogie en samenwerking Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Startvoorwaarden Kinderbegeleider gezinsopvang Attest module kennismaken met de gezinsopvang Voorwaarden ministerieel besluit 20 uren: inzicht in het werk, eigen situatie en competenties Attest draagkracht Opgesteld door pedagogische ondersteuningsorganisatie Maximaal aantal kinderen waarvoor draagkracht is Vanaf 1 april 2016 Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Draagkracht Gezinsopvang de bekwaamheid om aan kinderopvang te doen, rekening houdend met de fysieke en psychische conditie van de kinderbegeleider en met het geheel van ondersteunende en belastende factoren in de context van de kinderbegeleider, zoals gezinssituatie, sociaal netwerk en infrastructuur Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Gezins- en groepsopvang Startvoorwaarden Gezins- en groepsopvang Infrastructuur – hoe? Groepsopvang: verklaring van toezichthouder Gezinsopvang: verklaring op eer Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Gezins- en groepsopvang Startvoorwaarden Gezins- en groepsopvang Infrastructuur – wat? Afzonderlijke binnenruimtes Leefruimte per leefgroep groep van max. 18 kinderen gekoppeld aan bepaalde kinderbegeleider(s) en aan ruimte(s) natuurlijk daglicht Rustruimte voor kinderen jonger dan 18 maanden of ‘s nachts Sanitaire ruimte Circulatieruimte bij meer dan 36 plaatsen Ventilatie in de binnenruimtes Netto oppervlakte Leefruimte: min. 3 m² per opvangplaats Leefruimte + rustruimte: min. 5 m² per opvangplaats Als geen aparte rustruimte: min. 5 m² in leefruimte Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Gezins- en groepsopvang Startvoorwaarden Gezins- en groepsopvang Andere Zone voor toegang Zone voor keukenactiviteit Uitrusting voor verzorging Voldoende, vlot en veilig bereikbare buitenspelmogelijkheid Geen andere activiteiten in deze ruimtes tijdens openingsuren Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Gezins- en groepsopvang Startvoorwaarden Gezins- en groepsopvang Brandveiligheid gezinsopvang Verklaring op eer van organisator mogelijkheid tot veilige evacuatie maatregelen voor brandpreventie Attest brandveiligheid groepsopvang Gelijkaardige eisen als nu Attest A of B af te leveren door de burgemeester Afwijking mogelijk Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

INHOUD Werkingsvoorwaarden Nieuwe namen Algemene principes Aanpak Startvoorwaarden Werkingsvoorwaarden

Werkingsvoorwaarden Infrastructuur Veiligheid en Gezondheid Omgang met kinderen en gezinnen Personen werkzaam in de kinderopvang Organisatorisch management Samenwerking

Infrastructuur Startvoorwaarden zijn van toepassing. Hoe omgaan met andere/nieuwe voorwaarden? Leefruimte per leefgroep Groep van max. 18 kinderen gekoppeld aan bepaalde kinderbegeleider(s) en aan ruimte(s) Natuurlijk daglicht Leefgroep en daglicht Overgangsperiode tot 1 april 2017 voor opvang met attest/erkenning/toestemming/melding op 1 april 2014 Vervalt bij verhuis of verhoging aantal opvangplaatsen Afwijking mogelijk voor opvang met attest/erkenning/toestemming op 1 april 2014 Vervalt bij verhoging aantal opvangplaatsen Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Infrastructuur Netto oppervlakte: 5m² leefruimte en hoogte plafonds Overgangsperiode tot april 2017 voor opvang met attest/erkenning/toestemming op 1 april 2014 Vervalt bij verhuis of verhoging aantal opvangplaatsen Afwijking mogelijk voor opvang met attest/erkenning/toestemming op 1 april 2014 Vervalt bij verhoging aantal opvangplaatsen Tijdelijke afwijking bij overmacht en verbouwingen mogelijk Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Infrastructuur Geen andere activiteiten in ruimtes van kinderen tijdens openingsuren Uitzondering: tijdelijke afwijking voor consultatiebureau als geen hinder Circulatieruimte (meer dan 36 plaatsen; gang, hal, ...) Overgangsperiode tot april 2017 Voor opvang met attest/erkenning/toestemming/melding op 1 april 2014 Vervalt bij verhuis of verhoging aantal opvangplaatsen Afwijking mogelijk Voor opvang met attest/erkenning/toestemming op 1 april 2014 Vervalt bij verhoging aantal opvangplaatsen Tijdelijke afwijking bij overmacht en verbouwingen mogelijk Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Infrastructuur Vanaf opvang eerste kind: Bed voor elk aanwezig kind Voorwaarden als jonger dan 18 maanden: Plaatsing bedden zodat vrije circulatie langs min. 1 lange zijde Goed evenwicht omgevingstemperatuur, bedmateriaal en kleding Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Veiligheid en Gezondheid Werkingsvoorwaarden Infrastructuur Veiligheid en Gezondheid Omgang met kinderen en gezinnen Personen werkzaam in de kinderopvang Organisatorisch management Samenwerking

Veiligheid en gezondheid Brandveiligheid groepsopvang Attest A of B max. 8 jaar geldig Bestaande opvang met geldig brandweerverslag: tot 1 april 2022 tijd Als brandweerverslag niet zo lang meer geldig: vanaf vervaldatum Niet bij verhuis of verhoging aantal opvangplaatsen Afwijking mogelijk Brandveiligheid gezinsopvang Mogelijkheid om de kinderen veilig te evacueren Maatregelen inzake brandpreventie Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Veiligheid en gezondheid Organisator zorgt voor veilige en gezonde omgeving risicoanalyse binnen cyclus van 2 jaar plan van aanpak en tijdspad Dieren buiten bereik Maatregelen veilig slapen voor kinderen jonger dan 1 jaar Gezonde, gevarieerde en hygiënisch bereide voeding en drank Op elke locatie een telefoontoestel Crisis en grensoverschrijdend gedrag Verzekeringen Burgerlijke aansprakelijkheid Lichamelijke ongevallen kinderen Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Omgang met kinderen en gezinnen Werkingsvoorwaarden Infrastructuur Veiligheid en Gezondheid Omgang met kinderen en gezinnen Personen werkzaam in de kinderopvang Organisatorisch management Samenwerking

Omgang met kinderen en gezinnen Fysieke en psychische integriteit respecteren Niet discrimineren Pedagogische kwaliteit voldoet aan de norm Hiervoor: ontwikkeling meetinstrument pedagogische kwaliteit Zorgen voor pedagogische ondersteuning Overgangsperiode: april 2016 Gezinsopvang: periodieke evaluatie van het attest draagkracht Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Nieuwe elementen pedagogisch beleid: Wennen Gevarieerd aanbod aan spelmateriaal en activiteiten binnen en buiten Taalbeleid Nederlandse taalverwerving van elk kind stimuleren Positieve aandacht voor thuistaal Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Nieuwe elementen betrokkenheid en participatie gezinnen Evaluatie van de werking en tevredenheid door elk gezin Bekend maken aan de ouders: ▪ Vergunningsbeslissingen ▪ Schriftelijke aanmaningen op vraag van Kind en Gezin Specifieke bepalingen voor: Huishoudelijk reglement (1 jaar overgang) Schriftelijke overeenkomst (1 jaar overgang) Inlichtingenfiche Aanwezigheidsregister Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Personen werkzaam in de kinderopvang Werkingsvoorwaarden Infrastructuur Veiligheid en Gezondheid Omgang met kinderen en gezinnen Personen werkzaam in de kinderopvang Organisatorisch management Samenwerking

Verantwoordelijke Startvoorwaarden zijn van toepassing Jaarlijkse analyse vormingsbehoeften + vormingsaanbod Iedere locatie: vervangend aanspreekpersoon van de verantwoordelijke Actieve kennis Nederlands zelfde niveau als verantwoordelijke Overgangsperiode tot april 2019 voor aangesloten onthaalouders Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Kinderbegeleider Startvoorwaarden zijn van toepassing Minstens 1 begeleider per locatie: attest kennis Nederlandse taal Overgangsperiode tot 1 april 2017 voor gezinsopvang met attest/erkenning/toestemming tot 1 april 2015 voor groepsopvang met attest/erkenning/toestemming Kwalificatiebewijs Groepsopvang: kwalificerend traject mogelijk onder bepaalde voorwaarden: ministerieel besluit Overgangsperiode tot 1 april 2024 Voor opvang met attest/erkenning/toestemming Geen overgangsperiode voor erkende kinderdagverblijven Jaarlijkse analyse vormingsbehoeften + vormingsaanbod Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Aantal kinderen per begeleider ABSOLUTE MAXIMA 1 begeleider aanwezig: max. 8 kinderen Meerdere begeleiders aanwezig: max. 9 kinderen per begeleider Tijdens rust (max. 2 uur) vanaf 2e begeleider: max. 14 kinderen per begeleider Overgang tot 1 april 2020: peutertuinen Kinderen Begeleiders 1-8 1 9-18 2 19-27 3 28-36 4 … Kinderen Begeleiders 1-8 1 9-28 2 29-42 3 … Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Aantal kinderen per begeleider INSPANNING GEVRAAGD Organisator doet inspanningen voor een betere ratio binnen eigen context Groepsopvang : 1 op 7 Gezinsopvang: gemiddeld 1 op 4 per kwartaal Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Organisatorisch management Werkingsvoorwaarden Infrastructuur Veiligheid en Gezondheid Omgang met kinderen en gezinnen Personen werkzaam in de kinderopvang Organisatorisch management Samenwerking

Organisatorisch management Planning en registratie van aanwezigheid kinderbegeleiders Inwerking nieuwe medewerkers Zelfevaluatie van de werking Financiële werking opvolgen Klachtenbehandeling en evaluatie ervan Als meer dan 18 plaatsen: Organisatorische structuur Evaluatie door medewerkers Kwaliteitshandboek Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Organisatorisch management Organisator met meer dan 18 plaatsen: kwaliteitshandboek Kwaliteitsbeleid Missie, visie, doelstellingen, strategie Kwaliteitsmanagementsysteem Structuur, bevoegdheden, verantwoordelijkheden Aantal procedures en processen Evaluatie ervan 2 jaar overgangsperiode Voor starters gedeeltelijk Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Werkingsvoorwaarden Samenwerking Infrastructuur Veiligheid en Gezondheid Omgang met kinderen en gezinnen Personen werkzaam in de kinderopvang Organisatorisch management Samenwerking

Samenwerking Met Kind en Gezin Met Lokaal Loket Kinderopvang enkel kinderen opvangen waarvan de vraag naar kinderopvang geregistreerd werd in de Kinderopvangzoeker nog niet op 1 april 2014: nog in proeftuinfase gegevens elektronisch bezorgen aan Kind en Gezin maandelijks en per kind: overgangsperiode tot april 2017 tot april 2017: jaarlijks tijdens 1e week februari het aantal aanwezige kinderen Met Lokaal Loket Kinderopvang nog rondzendbrief nodig Informeert zich over lokaal beleid kinderopvang Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Lokaal Loket Kinderopvang Kinderopvang zoeker Lokaal Loket Kinderopvang Toepassing op www.kindengezin.be om kinderopvangvragen: te registreren (ouders of Lokaal Loket) te behandelen (kinderopvang en Lokaal Loket) in kaart te brengen (overheid). Zorgregio Hasselt: proeftuin in 2013 en eerste helft 2014. Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Hoe werkt de Kinderopvangzoeker? Ouders stellen hun vraag één keer door ze te registreren. Opvangvoorzieningen van hun voorkeur krijgen e-mail. Andere opvang in de gemeente en Lokaal Loket zien de opvangvragen. Opvang met een plaats kan contact opnemen. Ouder kiest zelf welke opvang. Overeenkomst en start opvang worden bevestigd.

www.kindengezin.be > kinderopvang > nieuw decreet VRAGEN? www.kindengezin.be > kinderopvang > nieuw decreet E-mail: decreetkinderopvang@kindengezin.be Versie 22 november 2013. Wijzigingen t.o.v. 5 juli 2013 staan in cursief.

Wat gaat goed in de kinderopvang? Vlaanderen is een goed voorbeeld in Europa. Problemen in andere landen: te duur voor ouders, onvoldoende regionaal gespreid, overheersende commerciële belangen, beperkt toegankelijk, … Ouders zijn tevreden over hun opvang. De Vlaamse regering is blijven investeren in kinderopvang. 100 miljoen euro extra in de huidige regeerperiode voor: meer plaatsen meer prijs op basis van inkomen van ouders beter gesubsidieerde plaatsen en beter betaalde medewerkers meer ondersteuning van kinderopvang

Waarom een decreet? Kinderopvang moet goed kunnen blijven. Het is belangrijk om structurele problemen toekomstgericht aan te pakken. Er zijn algemene budgettaire beperkingen. Om in kinderopvang te blijven investeren, is een helder plan en motivering nodig: waarom, wat en hoe? Er een nood aan een duidelijkheid: Nu: 6 soorten opvang met verschillende kwaliteitsvoorwaarden en subsidiesystemen. Verschillen zijn onlogisch en niet te verantwoorden.

Waarom een decreet? Er is meer kinderopvang nodig De vraag naar kinderopvang stijgt: geboortecijfer is gestegen; veel werkende ouders; grootouders minder beschikbaar; besef van meerwaarde voor het kind. Het aanbod volstaat zeker nog niet overal.

Waarom een decreet? Kwaliteitsvolle kinderopvang is belangrijk Goede kinderopvang heeft een positieve impact op de ontwikkeling van kinderen. Ouders kiezen ook daarom voor opvang. Kinderopvang ondersteunt ouders: contacten, ervaringen delen, meedoen, … Kinderopvang is een vak geworden. Dat verdient een professioneel kader. Kinderopvang moet warm en geborgen blijven: kinderen centraal. ‘Goede kinderopvang? Dat merk je aan de glimlach van je kind.’ Mama Veerle

Wat als … er geen decreet kwam? Minder toekomstperspectieven voor de sector Geen eenduidig beleid, geen toekomstplan, ieder voor zich Geen financieel groeipad Onzekere arbeidssituatie voor zeer veel medewerkers van kinderopvang Geen ondersteuning van wie kinderen begeleidt Minder toekomstperspectieven voor de ouders Geen transparantie over basiskwaliteit Geen zekerheid op meer opvangplaatsen Geen hulp bij het zoeken van opvang Geen duidelijkheid: welke soorten, welke verschillen? Om het even wie kan Kinderopvang inrichten: Geen verplichte vergunning voor kinderopvang, maar wél voor een frituur, café, dierenasiel,….