Liefdeslasten. De christelijke mantelzorger en zijn omgeving Bezinningsconferentie christelijke mantelzorg Liefdeslasten. De christelijke mantelzorger en zijn omgeving Dr. Roel Kuiper, lector Samenlevingsvraagstukken

Waar hebben we het over? Het verschijnsel mantelzorg Formele en informele zorg Zorg van grote sociale betekenis Het vraagstuk van de participatie

Informele zorg: niet beroepshalve Definities Informele zorg: niet beroepshalve Gebruikelijke zorg Mantelzorg Zelfzorg Vrijwillige zorg

Mantelzorg Zorg die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen aan mensen met een fysieke, verstandelijke of psychische beperking in hun familie, huishouden of sociale netwerk

Nog een omschrijving Mantelzorg is langdurige, intensieve niet georganiseerde zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven aan een zorgvrager door een of meer leden uit diens omgeving, waarbij de zorgverlening rechtstreeks voortvloeit uit de sociale relatie

Cijfers 3, 7 miljoen in 2001 19% van de 18-plussers 42% man, 58% vrouw 19% thuis, 81% buitenshuis

Verdeling naar leeftijd 18-34 jr. 16% 35-44 jr. 22% 45-54 jr. 32% 55-64 jr. 17% 65-74 jr. 9% 75 e.v. 4%

Ontwikkelingen Toename aandeel mantelzorg Vermaatschappelijking zorg De-institutionalisering (Wmo) Vergrijzing

Ondersteuningsbehoefte Wat is overbelasting? Fysiek, sociaal, emotioneel? Kwetsbare groepen?

De christelijke mantelzorger Wat weten we ervan? Weten de kerken ervan? Wat motiveert hen? Waar vinden ze steun?

Kerk en Caritas Verhouding mannelijke en vrouwelijke mantelzorgers in diverse onderzoeken SCP (2003) Mantelzorgers in dit onderzoek, min. 8 uur per week zorg Onderzochte groep Alle Nederlanders Kerkleden Afbakening definitie mantelzorger Minimaal 8 uur per week zorg Mannen (%) 42 26 Vrouwen (%) 58 74 Totaal (%) 100

Kenmerk van de geboden zorg door mantelzorger (n = 311) Kerk en caritas Kenmerk van de geboden zorg door mantelzorger (n = 311) Soort geboden zorg % van de mannelijke mantelzorger % van de vrouwelijke mantelzorger % van alle mantelzorgers Huishoudelijke hulp 25,8 46,8 40,5 Persoonlijke verzorging 7,5 14,7 12,5 Begeleiding 57,0 62,8 61,1 Technische hulp 44,1 10,6 20,6 Andere hulp 24,7 31,2 29,3 * Gearceerde cellen: voor deze soorten zorg is een significant verschil gevonden tussen mannen en vrouwen

Redenen om mantelzorg te verlenen (n = 310) Kerk en caritas Redenen om mantelzorg te verlenen (n = 310) Reden Reden genoemd (%) % van de mantelzorgers dat dit motief noemt % in het SCP-onderzoek (2003) Ik vond het vanzelfsprekend om deze persoon te helpen 68,1 81 Ik deed het uit liefde en genegenheid 41,3 82 Ik vond het mijn plicht om deze persoon te helpen 30,6 68 Er was niemand anders beschikbaar 6,8 21 Er was niet voldoende thuiszorg beschikbaar 3,5 15 Er was geen plaats in woonvoorziening of tehuis 1,9 12

Belasting van mantelzorgers (n = 310) Kerk en caritas Belasting van mantelzorgers (n = 310) Vraag % van de mantelzorgers die voor een direct familielid zorgen % van de mantelzorgers die voor een andere persoon zorgen % van alle mantel-zorgers Is het geven van hulp een belasting? Geen belasting 54.8 61,4 69,2 Een lichte belasting 39,7 15,7 27,4 Een zware belasting 5,5 1,3 3,3 Totaal 100,0 Welke belasting ervaart de mantelzorger? Lichamelijke belasting 18,5 9,7 Geestelijke belasting 33,6 13,7 23,4 Financiële belasting 1,4 Andere belasting 6,8 2,6 4,7 * Gearceerde velden: voor deze reden is een verschil gevonden tussen mantelzorgers die voor een direct familielid zorgen en mantelzorgers die voor een andere persoon zorgen.

Steun voor mantelzorger (n = 315) Kerk en caritas Steun voor mantelzorger (n = 315) Heeft de mantelzorger steun gekregen? Aantal (n) % van alle mantelzorgers Nee 70 30,0 Ja, van familie, vrienden, kennissen 110 47,2 Ja, van kerk(leden) 45 19,3 Ja, van andere mantelzorgers Ja, van het Steunpunt Mantelzorg 4 1,7 Ja, van de thuiszorg 28 12,0 Ja, van Maatschappelijk werk 7 3,0 Anders 1,5

Basisfuncties mantelzorg Informatie Advies en begeleiding Emotionele steun Educatie Praktische hulp Respijtzorg Financiële tegemoetkoming Materiele hulp

Christelijke mantelzorg Geef vorm aan: Advies, begeleiding, emotionele steun en educatie Onderzoek mogelijkheden voor: christelijke respijtzorg

Christelijke mantelzorg Rollen: voor de kerken voor christelijke zorginstellingen voor hulpverlening voor steunpunten mantelzorg landelijk steunpunt?

Christelijke mantelzorg Dit vraagt: lokale samenwerking landelijke coördinatie

Christelijke mantelzorg Wat moeten we nog weten: ervaringen van mantelzorgers zwaartepunten in de belasting behoeften van mantelzorgers de kracht van lokale systemen

Als je gelooft in je werk! Bezoekadres Grasdorpstraat 2, 8012 EN Zwolle postadres Postbus 10030, 8000 GA Zwolle telefoon 038 42 555 42 internet www.gh.nl