Paul Revédi Consultancy sinds 1983 producent onderbouwspel Leren en opleiden versterken met ICT Onderwijs verbeteren door Geweldloze Communicatie http://www.reindervrielink.nl

Introductie in Geweldloze Communicatie (GC) Afhankelijk van de behoeften van de groep, de beginsituatie en de duur van de workshop kunnen verschillende oefeningen aan bod komen Voorstellen Doel Het verhaal I Een leraar zijn…… Het model Waarnemen, oefening 1,2 Gevoel, oefening 3 Behoefte, oefening 4 Via oordelen naar behoefte Uitreiken Vier manieren om een boodschap te horen Verzoek, oefening 5 Straatje lopen, oefening 6 Terugkoppeling en Afsluiting Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Introductie in Geweldloze Communicatie (GC) Hoe reageer je als je van iemand kritiek krijgt, een lastig gesprek met je baas, een mopperende partner, kinderen die niet naar je lijken te luisteren? Verdedig je jezelf, sla je terug, of loop je weg en voel je schuld of schaamte? Door middel van geweldloze communicatie word je je bewuster over wat er werkelijk in jou en de ander leeft. Je maakt als het ware contact met dat waar het echt over gaat. Je leert een taal spreken die verbindt Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Introductie in Geweldloze Communicatie (GC) Waar gaat GC over? GC gaat over het ontdekken van het gevoel en de behoefte van de ander en van jezelf GC gaat over empathie voor de ander en voor jezelf GC gaat over verbinden Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Model van Geweldloze Communicatie Waarnemen valkuil: vermenging met : interpretatie, oordeel, etikettering, analyse Gevoel valkuil: quasi gevoel :omschrijving van vermeende gebeurtenis (gedachte) Behoefte valkuil: vermenging met strategie Verzoek valkuil: eis

Ter inspiratie een lijst met Gevoelens Ademloos Extatisch Kwaad Ontzet Verbaasd Angstig Futloos Levendig Onzeker Verbijsterd Bang Geamuseerd Machteloos Opgetogen Verbluft Bedroefd Geagiteerd Melancholiek Opgewekt Verdrietig Bedrukt Geïntrigeerd Miserabel Overstuur Verrukt Behaaglijk Geïrriteerd Moe Overweldigd Vurig Beverig Gekwetst Moedeloos Paniekerig Vervuld Bevreesd Gelukkig Nieuwsgierig Perplex Verward Bevredigd Gelukzalig Nerveus Slaperig Verwonderd Bezield Geprikkeld Onbehaaglijk Smartelijk Voldaan Blij Geraakt Ongeduldig Somber Vredig Boos Geschokt Opgelucht Sprankelend Vreugdevol Bruisend Geschrokken Ongelukkig Stil Warm Chagrijnig Gespannen Ongemakkelijk Teder Wanhopig Dankbaar Gevoelig Onrustig Tevreden Weemoedig Dolblij Glorieus Onstuimig Treurig Zelfvoldaan Doodsbang Jolig Onthuts Triest Zacht Eenzaam Kalm Ontroerd Trots Zachtmoedig Energiek Koel Ontspannen Uitgelaten Zalig Erkentelijk Koud Ontsteld Uitgeput Zenuwachtig Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Ter inspiratie een lijst met Behoeften Aanraking Helderheid Spelen Acceptatie Humor Tederheid Authenticiteit Inspiratie Veiligheid Autonomie Integriteit Verbinding Betekenis Leren/groeien Vertrouwen Bescherming Licht Vervulling Beschutting Lucht Vieren van het leven Beschouwing Mededogen Vieren van verlies (rouwen) Beweging Nabijheid Voedsel Bijdragen Ondersteuning (innerlijke) Vrede Creativiteit Ordening Warmte Delen Plezier Water Eenheid Respect Zekerheid Erkenning Ruimte Zelfexpressie Geruststelling Rust Zorg Harmonie Schoonheid Heelheid Seksuele expressie Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Waarnemen Waarnemen (observatie) is iets wat we kunnen zien, horen, voelen, proeven of ruiken. Het is beschrijvend. Als we oordelen of interpreteren, doen we uitspraken over wat er achter het gedrag zit.   (Overgenomen uit: Levenverrijkend onderwijs. Marshall B. Rosenberg , 2009) Voorbeelden van het vermengen van de waarneming (observaties ) met een interpretatie (oordeel) Voorbeelden van het scheiden van de waarneming (observatie) van interpretaties (oordelen) Je bent te gul Als je al je lunchgeld aan anderen geeft, maak ik me zorgen dat je geld weggeeft dat je voor jezelf nodig hebt Peter is een uitsteller Peter begint de avond voor een examen te studeren Minderheden zorgen niet voor hun omgeving Ik heb mijn buurman, die tot een minderheidsgroepering behoort, nooit zijn stoep sneeuwvrij zien maken Henk is een slechte spits Henk heeft de afgelopen 20 wedstrijden niet gescoord Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Oefening 1: Waarneming (observatie) of interpretatie (oordeel )? Om na te gaan hoe effectief je observaties en interpretaties van elkaar kunt onderscheiden, kun je deze oefening doen. Omcirkel de letter voor de opmerking die pure observaties zijn en waarbij er geen sprake is van een interpretatie. a. ‘Toen ik Maria vroeg of ze alsjeblieft naar me wilde luisteren, kreeg ik een onbeschoft antwoord’. b. ‘Toby vertelde me dat zijn hond zijn huiswerk had opgegeten’. c. ‘Ik hoorde een kind uit groep 8 tegen een kind uit groep 5 zeggen: ‘Je bent stom’. d. ‘Ze is heel slim’. e. ‘Je bent een geweldige schrijver’. f. ‘Ik kan me niet herinneren dat ze deze week een keer op school was als de bel ging’. g. ‘Hij is een pestkop’ h. ‘Ze vertelde me dat zij een leergebrek heeft’. i. ‘Ik zag haar staan praten en lachen met drie andere meisjes, terwijl ze naar een nieuwkomer wees’. j. ‘Ze verstoorden de les gigantisch’. Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Antwoorden: 1. Waarnemen of interpretatie a. nee, onbeschoft is een oordeel b. ja, c. ja, d. nee, slim is een oordeel e. nee, geweldig is een oordeel f. ja, g. nee, pestkop = oordeel h. ja, i. ja, j. nee, gigantisch is een oordeel Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

2. Waarneming of oordeel: Welke zin geeft uitsluitend een waarneming weer? a. Gisteren was Jan zonder reden boos op mij. b. Net beet Nancy op haar nagel terwijl ze tv keek. c. Sam vroeg niet naar mijn mening tijdens de vergadering. d. Mijn vader is een goed mens. e. Karin werkt te veel. f. Anke is agressief. g. Henk was deze week iedere dag het eerste op het werk. h. Mijn zoon poetst vaak zijn tanden niet. i. Jos vertelde me dat ik er niet goed uit zie in geel. j. Mijn oom klaagt tegen mij als ik tegen hem praat Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Antwoorden van Rosenberg: 2. Waarneming of oordeel a. nee, zomaar = oordeel, boos=oordeel b. ja, c. ja, d. nee, goed mens = oordeel e. nee, te hard = oordeel f. nee, g. ja, h. nee, vaak = oordeel i. ja, j. nee , klaagt = oordeel Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Gevoelens Gevoelens als behoeften niet vervuld zijn en gevoelens als deze wel vervuld zijn. Gevoelens zijn een alarmsignaal hiervoor. Die komen dus voort uit de behoefte Herkennen en benoemen van je eigen gevoel en dat van de ander zorgt voor bewustwording en verbinding. Met jezelf en met de ander. Quasi gevoelens: interpretatie van wat jij denkt dat er gebeurt (zijn gedachten over jezelf, invullingen of ideen wat jij denkt dat de ander bedoelt met bepaald gedrag of woorden). Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

a. Ik voel dat je niet van me houdt. 3. Gevoelens of analyse/interpretatie: Welke uitspraken drukken uitsluitend gevoelens uit ? a. Ik voel dat je niet van me houdt. b. Ik ben verdrietig omdat je weggaat. c. Ik ben bang als je dat zegt. d. Als je me niet groet, voel ik me aan de kant gezet e. Ik ben blij dat je kunt komen. f. Je bent walgelijk. g. Ik heb de neiging om je te slaan. h. Ik voel me verkeerd begrepen. i. Ik voel me goed over wat je voor me deed. j. Ik ben waardeloos. Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Antwoorden van Rosenberg (blz 63): 3. Gevoelens of analyse/interpretatie a. nee, dat je niet van me houdt = geen gevoel b. ja, c. ja, d. nee, aan de kant gezet = geen gevoel e. ja, f. nee, walgelijk= geen gevoel g. nee, een mep verkopen = geen gevoel: ik ben woedend h. nee, verkeerd begrepen = geen gevoel: ik voel me gefrustreerd i. ja, j. nee, waardeloos = geen gevoel: verdrietig Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Behoeften De manier waarop we bij geweldloze communicatie naar behoeften kijken is als volgt: alles wat je in het leven doet, doe je als eerste om een eigen behoefte te vervullen. De manieren waarop je een behoefte kunt vervullen noemen we een strategie. Een aantal voorbeelden van behoeften met de strategieën: -Je hebt behoefte aan frisse lucht, een strategie is, je zet het raam open. -Je hebt behoefte aan vriendschap en je belt een vriend op. -Je hebt behoefte aan ontspanning en je gaat naar de film Als je in contact staat met je behoefte dan ontdek je dat er meerdere strategieën zijn om een behoefte te vervullen. Zo kun je bijvoorbeeld ook gaan mediteren, een boek lezen, naar de sauna gaan, op vakantie gaan of wat dan ook om je behoefte aan ontspanning te vervullen. Omdat we niet altijd in contact zijn met onze behoefte, komen we soms vast te zitten in een strategie. We verwaren dan onze strategie met onze behoefte. Gevoelens zijn de richtingaanwijzers die ons vertellen hoe het er met onze behoeften voorstaat. Zo vertelt een prettig gevoel ons iets over een vervulde behoefte en een onprettig gevoel iets over een onvervulde behoefte. Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

4. Erkennen van de behoefte door verantwoordelijkheid te nemen voor gevoelens In welke uitspraak wordt op deze manier de behoefte erkend? a. Je irriteert me als je rommel achterlaat in de vergaderzaal. b. Ik voel me boos als je dat zegt; ik heb behoefte aan respect en ervaar je woorden als een belediging. c. Ik voel me gefrustreerd als je te laat komt. d. Ik voel me verdrietig omdat je niet komt eten; ik hoopte dat we de avond samen konden doorbrengen. e. Ik voel me teleurgesteld omdat je zei dat je het zou doen en je deed het niet. f. Ik ben ontmoedigd omdat ik verder had willen zijn met mijn werk dan ik nu ben. g. Kleine dingen die mensen zeggen doen me soms pijn. h. Ik voel me blij omdat jij die beloning kreeg. i. Ik ben bang als jij je stem verheft. j. Ik ben dankbaar dat je me een lift aanbood; ik had er behoefte aan om eerder thuis te zijn dan mijn kinderen. Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Antwoorden van Rosenberg (blz 82/83): 4. Erkennen van de behoefte door verantwoordelijkheid te nemen voor gevoelens a. nee, de spreker houdt het gedrag van de ander verantwoordelik voor de eigen gevoelens b. ja, c. nee, zie a d. ja, e. nee, zie a f. ja, g. nee, h. nee, i. nee, j. ja Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Oefening 5: Via oordelen naar behoeften. Als we een oordeel over ons zelf of andere hebben zit daar meestal een onvervulde behoeften onder, als we daar contact mee maken is de kans op verbinding met onszelf en de ander veel groter. Neem iemand in gedachte waarmee de communicatie niet naar jouw wens verloopt. Schrijf 10 oordelen op over die persoon. Onderzoek in twee tallen welke gevoelens en behoeften worden er dan in mij geraakt. Gevoel Behoefte pissig respect machteloos erkenning Onrust Rust Vermoeid energie Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Uitreiken Gevoel Behoefte Afwijzen Boos, pijn erkenning Negeren   Gevoel Behoefte Afwijzen Boos, pijn erkenning Negeren eenzaam gezien Claimen eng vrijheid Verbinden/ontvangen geraakt contact Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Vier manieren om een boodschap te horen Voor deze oefening wil ik je vragen een recente opmerking of non-verbaal signaal voor de geest te halen die/dat je raakt(e). Een zogenaamde trigger of stimulus. Bijvoorbeeld iemand die zegt: “Jij luister ook nooit “of “Ben je alweer te laat?”. Het kan ook een non- verbaal signaal zijn: iemand die p zijn horloge kijkt terwijl jij met hem praat. Of iemand die geen oogcontact maakt. Schrijf die trigger in een paar woorden op: Schrijf vervolgens de 4 manieren op waarop je naar deze boodschap kan luisteren 1. Als jakhals naar buiten: welke oordelen komen er naar boven over de ander? 2. Als jakhals naar binnen: welke oordelen komen er boven over jezelf 3. Als giraffe naar buiten: welke gevoelens en behoeftes heeft de ander wellicht 4. Als giraffe naar binnen: welke gevoelens en behoefte heb jezelf? Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Kenmerken van een Verzoek Het antwoord is JA is even oké als het antwoord NEE. Gevoel en behoefte zijn verwoord; Als een spreker een verzoek doet zonder daarbij de eigen gevoelens en behoeften te uiten, kan zo’n verzoek overkomen als een eis. Specifiek en helder. Geen misinterpretatie mogelijk. Roept op tot positieve actie; We verzoeken om een specifiek gedrag wat we graag willen. Gebruik bevestigende actie taal. Hoe duidelijker we zijn over wat we terug willen, des te waarschijnlijker is het dat we het krijgen. In het NU te vervullen, ook als het toekomst gericht is. Uitvoerbaar. Twee soorten verzoeken: actieverzoek en verbindingsverzoek Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

6. Verzoek of eis: Welke spreker uit duidelijk een verzoek? a. Ik wil dat je me begrijpt. b. Ik zou graag willen dat je me een ding vertelt dat ik deed en dat jij op prijs stelde. c. Ik zou graag willen dat je jezelf meer vertrouwde. d. Ik wil dat je stopt met schreeuwen. e. Ik wil graag dat je me met rust laat. f. Ik zou graag willen dat je eerlijk tegenover me bent over de vergadering van gisteren. g. Ik wil graag dat je je aan de maximum snelheid houdt. h. Ik zou je graag beter leren kennen. i. Ik zou graag zien dat je respect toont voor mijn privacy. j. Ik zou willen dat je het avondeten vaker klaarmaakte. Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Antwoorden van Rosenberg (blz 105): 5. Verzoek of eis a. nee, mij begrijpt is niet duidelijk genoeg. Wil je mij vertellen wat je mij hebt horen vertellen? b. ja, c. nee, niet duidelijk is welke handeling verwacht wordt. Ik zou willen dat je een training volgt d. nee, dit is wat de spreker zelf wil e. nee, niet duidelijk is welke specifieke handeling verwacht wordt, bv de relatie niet verbreken f. nee, niet duidelijk is welke handeling er vrwacht wordt g. ja, h. nee, zie f: ik wil graag weten hoeveel keer per week wij lunchen i. nee, niet duidelijk is hoe respect er uitziet j. nee. Specifieker graag. Ik zou willen dat je elke maandag en woensdag kookt Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Straatje lopen – Model integreren Oefening 7: Echte casus (intentie is verbinding) In het nu Waarnemen, wat triggerde je. Oordeel. Volledig in contact met mijn gevoel Met alle aandacht bij mijn behoefte Verzoeken die ik zou kunnen doen Aan mijzelf De ander De anderen Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Oneliners over GC GC is vragen, vragen, vragen….: Na 40 woorden wordt het al heel moeilijk voor de ander om te luisteren Een van de grootste uitdagingen in het leven is om vriendschap met jezelf te sluiten Oordeel in je voordeel Je bent niet verantwoordelijk voor het gevoel van de ander. Je bent 100% verantwoordelijk voor je eigen gevoel en 50% verantwoordelijk voor het contact met de ander Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

One liners Marshall B. Rosenberg ‘Geweld is een tragische uiting van onvervulde behoeftes’ ‘Analyses van anderen zijn eigenlijk uitingen van onze eigen behoeften en waarden’ ‘Being me, loving you’ ‘Never hear what a person thinks about you, and then you will live longer’ ‘Never put you’re but in someone’s face’ Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Meer informatie? http://www.ai-opener.nl/index.html Webwinkel Trainingen Video’s Nieuwsbrief Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013

Feedback https://www.facebook.com/groups/4825853 61838436/?fref=ts Svp je facebooknaam aan mij doorgeven dan maak ik je lid van deze anonieme facebook groep. Paul Revédi Consultancy I Workshop Introductie in Geweldloze Communicatie - Wageningen, 13 september 2013