Met ruime voorsprong Hoe een academische school de wet van de remmende voorsprong doorbreekt.

Een academische opleidingschool

Grijze woestenij van het grote geld Donkere wereld van een ondergronds bestaan Kleurrijke rust te OSB Kleurrijke rust te OSB

Kleurrijke rust te OSB Kleurrijke rust te OSB

Volhardende visie Investeren in leren Scheppen van veiligheid

Wet van de remmende voorsprong Hoge eisen aan nieuwe docenten Hoge werkdruk bij beginnende docenten

Nieuw beleid: investeren in het ontwerpen van onderwijs, met oog op differentiatie Aandacht voor de zwakkere leerling Uitdagen van de sterkere leerling

Van prettige kring naar optimale werkfase

Zulk beleid past een academische opleidingsschool: altijd de blik vooruit Huh? Werk ik op een academische opleidingsschool? Poll: wie heeft er geen idee van dat ie hier op een Academische Opleidingschool werkt?

Waarom zou je op een academische opleidingsschool willen werken? Omdat het de beste plek is om te leren O, ja? Voor wie dan? Voor de leerlingen op OSB Voor de leraren op OSB Voor de schoolleiding OSB Voor de lerarenopleidingen in Amsterdam Leren

Heeft investeren in onderwijs zin?

Waar doen we het voor?

Doet een leraar ertoe? Prestaties leerlingen Intelligentie Sociaal-economisch milieu Docent 20% Leerkracht

20%? Is dat de moeite waard?

Leerkrachtvaardigheid Leerlingprestatie

+ 0,6

Wat weten we over wat leerkrachten doen dat bijdraagt aan leerlingprestaties?

Percentage leerkrachten die dit pedagogisch-didactische handelen vertonen

Leerkrachthandelen dat ertoe doet, geordend Van der Grift, Groningen

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën moedigt kritisch denken van leerlingen aan stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen laat leerlingen hardop denken hanteert werkvormen die leerlingen activeren stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen gebruikt de leertijd efficiënt geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachten gaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen geeft feedback aan de leerlingen betrekt alle leerlingen bij de les bevordert dat leerlingen hun best doen zorgt voor een doelmatig klassemanagement geeft duidelijke uitleg van leerstof en opdrachten gaat tijdens de verwerking na of leerlingen de opdrachten op een juiste manier uitvoeren zorgt voor wederzijds respect ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen zorgt voor een ordelijk verloop van de les zorgt voor een ontspannen sfeer toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen 24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën moedigt kritisch denken van leerlingen aan stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen laat leerlingen hardop denken hanteert werkvormen die leerlingen activeren stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen gebruikt de leertijd efficiënt (nr 14 in de reeks) geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachten gaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen geeft feedback aan de leerlingen betrekt alle leerlingen bij de les bevordert dat leerlingen hun best doen zorgt voor een doelmatig klassemanagement geeft duidelijke uitleg van leerstof en opdrachten gaat tijdens de verwerking na of leerlingen de opdrachten op een juiste manier uitvoeren zorgt voor wederzijds respect ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen zorgt voor een ordelijk verloop van de les zorgt voor een ontspannen sfeer toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen 24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën moedigt kritisch denken van leerlingen aan stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen laat leerlingen hardop denken hanteert werkvormen die leerlingen activeren stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen gebruikt de leertijd efficiënt geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachten gaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen geeft feedback aan de leerlingen betrekt alle leerlingen bij de les bevordert dat leerlingen hun best doen zorgt voor een doelmatig klassemanagement geeft duidelijke uitleg van leerstof en opdrachten gaat tijdens de verwerking na of leerlingen de opdrachten op een juiste manier uitvoeren zorgt voor wederzijds respect ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen zorgt voor een ordelijk verloop van de les zorgt voor een ontspannen sfeer toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen 24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën moedigt kritisch denken van leerlingen aan stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen laat leerlingen hardop denken hanteert werkvormen die leerlingen activeren stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen gebruikt de leertijd efficiënt 24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën moedigt kritisch denken van leerlingen aan stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen laat leerlingen hardop denken hanteert werkvormen die leerlingen activeren stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen gebruikt de leertijd efficiënt 24 leerkrachtactiviteiten geordend: moeilijkheid

Bevindingen Prestaties van leerlingen hangen samen met het niveau waarop de leraar opereert Hoe hoger op de leerkrachthandelingsschaal, hoe beter de leerlingen presteren

Mooi, maar is het niet zo dat leerkrachten deze handelingen allengs verwerven?

Nee, dat is niet zo …

Ontwikkeling van kwaliteit van pedagogisch- didactisch handelen zorgt voor wederzijds respect ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen zorgt voor een ordelijk verloop van de les zorgt voor een ontspannen sfeer toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen

Groei in eerste vijf jaar (gemiddeld) hanteert werkvormen die leerlingen activeren stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen gebruikt de leertijd efficiënt geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachten gaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen geeft feedback aan de leerlingen betrekt alle leerlingen bij de les bevordert dat leerlingen hun best doen zorgt voor een doelmatig klassemanagement geeft duidelijke uitleg van leerstof en opdrachten

Groei tussen 5-10 jaar laat leerlingen hardop denken

En verder?

Waar komt de gemiddelde leerkracht niet aan toe vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën moedigt kritisch denken van leerlingen aan stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen

Waar komt de gemiddelde leerkracht niet aan toe vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën moedigt kritisch denken van leerlingen aan stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen

Uitvlucht? Duitsland, 402 leraren basisonderwijs

Goed in orde

Minder goed in orde (inspectieonderzoek NL)

So what?

De OSB wil alle leerlingen een optimale kans bieden Dan: specifiek aandacht voor zwakkere en betere leerling vereist in de werkfase

Een school die zijn leerlingen liefheeft Doet aan expertisebevordering van leerkrachten  maximaal een hoge time on task waarneming  gebruikt de leertijd efficiënt  geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachten  gaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen  geeft feedback aan de leerlingen  betrekt alle leerlingen bij de les

Een school die zijn leerlingen liefheeft Doet aan expertisebevordering van leerkrachten  Minimaal een hoge time on task waarneming, en daarbij  Aandacht voor denkvaardigheden  vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën  moedigt kritisch denken van leerlingen aan  leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen  Aandacht voor variatie en differentiatie  stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen  stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen  biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd  Zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen

Leerlingprestaties verbeteren …

Is dat moeilijk? Moet ik dan voor iedereen aparte lessen gaan maken?

Je kunt het zo moeilijk maken als je wilt Eerst maar wat eenvoudigs

Voorbeelden voor Nederlands Uit onderzoek

Voorbeeld 1 Laat aan leerlingen de keuze wat voor tekst zij schrijven Martine Braaksma

Argumentatieve tekst, havo-vwo 4 Korte lessenserie waarin leerlingen informatie verzamelen en ordenen over een bepaald onderwerp en dan  Leerlingen schrijven een gewone tekst, of  Leerlingen schrijven een hypertext Welke groep leert het meest van die oefening voor het schrijven van een tekst?

Voorbeeld 2 Er zijn leerlingen die meer leren als je ze niet helpt Tanja Janssen

Makkelijker kunnen we het niet maken!

Lezen, begrijpen en waarderen van literaire teksten (korte verhalen) Leerlingen bedenken zelf vragen bij het verhaal en bespreken die met elkaar Idem, leerlingen krijgen hulp (voorbeelden, werkbladen) Andere leerlingen maken gewoon vragen bij de tekst. Welke groep leert het meest? Gaat het meest vooruit op literair lezen?

De leerlingen die zelf vragen bij teksten bedachten bij de teksten en die vragen onderling bespraken…

En hoe zit het met die twee groepen die zelf vragen bedachten, met en zonder hulp?

Sterkere leerlingen help je door hen niet te helpen met allerlei voorbeelden, werkbladen etc. Dat vind ik nou grappige didactiek!

Voorbeeld 3 Teksten schrijven bij Nederlands en andere vakken Verschillende typen schrijvers; verschillende lesopbouw Marleen Kieft, 2006

Wil je leerlingen leren schrijven (DOEL)? Of wil je schrijven gebruiken als leeractiviteit bij andere vakken (MIDDEL)?

Eerst: Nederlands Doel: je wilt leerlingen leren teksten te schrijven

Houd dan rekening met de lesopbouw Planners versus Beeldhouwers Onderzoek: Twee lessenseries argumentatieve teksten schrijven Serie van vijf lessen; op drie momenten een verschil in beide lessenseries Planners: Een lessenserie voor leerlingen die graag plannen aan het begin (anders weten ze niet waarover ze moeten schrijven Beeldhouwers: Een lessenserie voor leerlingen die eerst moeten schrijven om te zien wat ze over het onderwerp willen zeggen (ontdekkend schrijven)

Dus Uitgesproken stijl van schrijven? Dan leer je het beste schrijven via PLANNING-vooraf Geen uitgesproken stijl van schrijven? Dan leer je het beste schrijven via ONTDEKKEND schrijven

Dan: Schrijven als leermiddel: de stof beter begrijpen etc. Bijvoorbeeld: schrijven om een gelezen boek of verhaal beter te begrijpen, werkstuk bij geschiedenis

Dus: schrijven als middel om leerstof beter te begrijpen? Kies dan: SchrijverstypeCursus PlanCursus Ontdek PlannerX Non-plannerX BeeldhouwerX Non-beeldhouwerX

Voorbeeld 4: Aanbieden van nieuwe leerstof

Oefenen baart kunst? Martine Braaksma, onderzoek op OSB, klas 2

Leertaak Schrijf een korte argumentatieve tekst, op basis van een argumentatieschema  standpunt, argumenten, subargumenten Vijf korte oefeningen

…en waarom?

Differentiatie: Kies leeractiviteiten bij nieuwe leerstof Zwakke leerlingOBS-zwak Sterkere leerlingOEF / OBS-sterk

Afronding He, he…

Onderwijsontwerpen met aandacht voor de zwakke en de goede leerling in een en dezelfde klas is niet perse ingewikkeld De werkfase wordt effectiever als er sprake is van didactische differentiatie Onderzoek biedt steun bij instructiebeslissingen Academische opleidingschool Dat doen we samen

Tweede serie oefeningen Drie iets langere teksten, maar nog steeds kort

Differentiatie: Kies leeractiviteiten bij nieuwe leerstof Eerste lesTweede les Zwakke leerlingOBS-zwakOEF/OBS-zwak Sterkere leerlingOEF/OBS-sterkOBS-sterk/OEF